Гьар адамны токъташмакълыгъына, яшавда оьз ёлун сайлавда муаллимлери яда ювукъ адамлары уьлгю бола. Ат туягъын тай басар деген айтывда йимик атасыны ёлунда кёп санавда абурлу, макътавлу касбуланы башын тутгъан гёрмекли адамларыбыз бар. Тёбенкъазанышлы хирург Айнутдин Минатуллаевни Буйнакск районда танымайгъанлар болмагъандыр.
Ол Тёбен Къазанышдагъы район больницада кёп йылланы узагъында хирург гьисапда чалышып турду. Айнутдин ва Умгьайбат Минатуллаевлени агьлюсю 3 уланны ва 3 къызны тарбиялагъан. Олардан дёртевю медицина тармакъда: къызлары Асият Магьачкъалада терапевт болуп, Написат Атланавул ва Буглен юртларда педиатр, уланланы уллусу Минатулла ветеринар врач болуп чалыша. Уллу къызы Патимат педагог. Гиччи уланы Арслан – экономика илмуланы кандидаты, кёп йылланы узагъында Дагъыстан пачалыкъ халкъ хозяйство институтда дарс беривчю, кафедраны заведующийи. Ортанчысы Абдурагьман атасындан уьлгю алып хирургну касбусун сайлагъан.
Абдурагьман Айнутдинович сююмлю касбусуну гьакъында айта туруп, бары да оьзюню пагьмусу, врач гьисапда бажарывлугъу, етишген уьстюнлюклери атасыны ва оьзю охуп битдирген Дагъыстан пачалыкъ медицина институтну дарс беривчюлерини натижасы деп эсгере.
Абдурагьман Минатуллаев 1970-нчи йылда тувгъан. Гиччиден берли атасыны чалышывуна тергев бере, врачны касбусун ушата. Школада охуйгъан йылларындан тутуп атасы йимик хирург болажакъман деген муратны юрегине тута. Школаны тамамлагъан сонг 1987-нчи йылда бир де ойлашмайлы Дагъыстан пачалыкъ медицина институтгъа охумагъа тюше. Школаны оьр къыйматлагъа битдирген Абдурагьман Минатуллаев институтда да экзаменлени уьстюнлю кюйде бере ва юрегине тутгъан хыялларын яшавгъа чыгъармакъ учун биринчи абатларын ала. Институтда 1 йыл охугъан сонг асгерге чакъырыла. Йыракъ Байконурда асгер борчун да намуслу кюйде кютюп медицина институтда охувун давам эте. Охувуну вакътисинде ол хиругну касбусуну терен сырларына тюшюнмеге, яхшы билимлер алмагъа гьаракат эте. Институтда охувуну ахырынчы 5-нчи курсунда республика клиника больницада медицина къуллукъчу болуп да чалыша. 1994-нчю йылда охуп битген сонг Буйнакск шагьардагъы ерли медицина бёлюкню хирургиясында интернатураны охуй. 1995-нчи йылда буса атланавуллу муаллим къыз Пахуздек Магьтибекова булан уьйлене. Шо йыл ата юрту Тебёнкъазанышдагъы участка больницаны хирургия бёлюгюнде хирург гьисапда касбу ёлун башлай. Абдурагьман Айнутдинович хируг болуп чалышагъаны бу йыл 30 йылгъа айлангъан. Шо йылланы узагъында ол нече юртлуланы гьар тюрлю аврувларын сав этген, нечесе операциялар оьтгерген. Оьзю эсгерген кюйде 12 минг аврувну гьар тюрлю аврувларын сав этген ва 8 минг операция оьтгерген.
Атасы булан ишлемеге насип болгъан
Абдурагьман Айнутдиновичге оьзюню атасындан сынав алмагъа, ону ёлбашчылыгъы булан ишлемеге насип болгъан. Атасы булан ишлемеге насип болгъан гюнлени эсгере туруп ол булай дей:
«Атам магъа докторну касбусун сюймеге, адамланы аврувларын бакъмагъа уьйретме бажарды. Аврувлагъа рагьмулу ва сабур кюйде янашмагъа атамдан уьйренгенмен. Огъар йимик магъа да гьали сав болуп уьюне къайтагъанда рази къалагъан аврувланы юзлериндеги иржайыву лап да уллу савгъат.
Студент заманымдан берли уьйге гелгенде бош вакътимде атам мени операциялагъа ассистент этип ала эди. 2009-нчы йылда янгы больница ачылгъанда хируг гьисапда шонда ишлемеге башладым. Атам магъа инанагъан болгъан сонг оьзю поликлиникагъа ишге чыкъды, мен ишимни больницада узатдым. Айтагъаным, шо магъа атамны врач гьисапда инаныву болду деп ойлашаман. Операция этмеге янгы охуп гелген касбучугъа сынав болмаса тынч болмай. Атам уллу сынаву бар хирург гьисапда магъа хирургияны кёп сырларын уьйретди.
Абдурагьман Айнутдинович бугюнлерде оьр категориялы врач. Ол янгыз оьзю ишлейген поликлиникада яда больницада врачны борчларын кютюп къалмайлы, гьар тюрлю жамият ишлерде де ортакъчылыкъ эте. 1999-нчы йылда бизин республикагъа Къызлар ва Къадар бойларда халкъара террорчулар чапгъын этген вакътиде ягъада турмагъан, оьзюню къолундан гелеген кёмекни этген. Яралангъанлагъа медицина кёмек этивде. ортакъчылыкъ этген. Шо гьаракаты учун 2001-нчи йылда ол «За отвагу» деген медаль булан сагъатлангъан.
Коронавирусну вакътисинде «къызыл зона» болмагъан больницалар аздыр. Шо вакътиде Тёбен Къазанышдагъы участка больницада да коронавирус къабунгъан аврувланы къабул этип, медицина къуллукъчулар гечеси-гюню булан гьаракат этип ишлеп турду. Абдурагьман Айнутдинович де шо вакъти кёп санавда аврувланы сав болувуна себеп болду.
Ол жамият ишлерден къайры да, медицина тармакъда илму-ахтарыв ишлени де юрюте. Хирургияны гьар тюрлю агъымларындан 6 илму макъаланы да автору ва Дагъыстанны хирургларыны 14-нчю съездинде доклад этген. 1998-нчи йылдан берли «Дагъыстанны хирургларыны Р. Аскерхановну атындагъы жамиятыны» ортакъчысы да дюр. Ол 2022-нчи йылда Дагъыстан Республиканы савлукъ сакълав министерлигини атындан кёп йылланы узагъында медицина тармакъда намуслу кюйде чалышгъаны ва медицина тармакъны оьсювюне этген уллу къошуму учун гьюрметлев грамота булан да савгъатлангъан.
Медицина къуралланы да уллу агьамияты бар
Абдурагьман Минатуллаев 2001-нчи йылдан берли Магьачкъаладагъы республика клиника больницаны юрек тамурланы багъагъан хирургия бёлюгюнде дежурный врач болуп да чалыша. Бу тармакъда да ону уллу сынаву бар. Къан тамурлагъа гьар тюрлю операциялар да эте. «Хирургияда инг агьамиятлы недир» – деп сорайман огъар.
– Хирургияда аврувланы сав этмеге яда операция этмеге янгыз врачны бажарывлугъу, билимлери булан тамамланып къалмай, гьар тюрлю операцияланы оьтгермек учун медицина къураллар герек. Мисал учун юртдагъы больницада герекли медицина къуралланы ёкълугъундан биз кёп тюрлю операцияланы оьтгермеге, аврувлагъа кёмек этмеге болмайбыз. Оланы Буйнакск шагьаргъа яда Магьачкъалагъа бакъдырмагъа борчлу болабыз. Янгы аппаратлар булан янгы бёлюк къурулмагъа герек. Гьалиги вакътиде адамланы кёп къыйнамай, уллу яра этмей эндоскопия къайда булан кёп авур аврувланы сав этмеге бола. Операцияланы этмеге уьйренгенбиз, сынавубуз бар. Тек шогъар имканлыкълар ва онгайлыкълар ёкъ. Бизин юртда райондагъы 5 де участка больницаланы лап да уллусу, тек аврувланы гече де, гюн де къабул этип болмайбыз. Яшавда не де болуп къала. Хапарсыздан гелген аврувлагъа кёмек этмеге сюйсек де, бугюнлерде шолай имканлыгъыбыз ёкъ. Айтагъаным, хирургияда тарыкълы медицина къуралланы да кёп уллу агьамияты бар.
Абдурагьман Айнутдинович бу сыйлы оьзю кёп сююп чалышагъан касбусунда билимлерин камиллешдирмекни, сынав топламакъны гьайында тура. Гьар тюрлю йылларда хирургиядан ва медицинаны башгъа бёлюклеринде бир нече курсларда охугъан билим алывун гьали де давам эте.
Бираз алда Дагъыстан Республиканы Башчысы С.Меликовну Указы булан Абдурагьман Минатуллаевге «Дагъыстан Республиканы ат къазангъан врачы» деген гьюрметли ат берилди.
Кёп йылланы узагъында белгили хирург болуп ишлеп тургъан Айнутдин Акаевични яшларындан къайры, торунлары да бу сыйлы касбуда ишлей. Абдурагьманны къызы Марьям Буйнакск шагьардагъы яшланы поликлиникасында невролог ва педиатр болуп чалыша. Уланы Юсуп да медицинаны «Травматология ва ортопедия» бёлюгюн танглагъан, ординатураны 2-нчи курсунда охуй. Ону уьягьлюсю де врач. Гиччи уланлары Насрутдин Дагъыстан пачалыкъ университетде, Исмайыл буса школада 9-нчу класда охуй. Исмайылны да гележекде медицина касбучуланы наслусун узатмагъа къасты бар. Ол гележекде нейрохируг болмагъа хыял эте. Абдурагьман уьягьлюсю, школаны муаллими Пахуздек Магьтибекова булан татывлу, ким де сукъланардай ожакъ къуруп яшайгъаны да 30 йылгъа айлангъан.
Бу йыл Россия Федерацияда Агьлюню йылы белгилене. Абдурагьман ва Пахуздек Минатуллаевлени агьлюсю абургъа, гьюрметге лайыкълы. оьмюрюн Ватанына, халкъына, юртлуларына багъышлагъан уьлгюлю агьлюлени бири. Оланы агьлюсюне савлукъ, насип, узакъ оьмюр ва парахатлыкъ ёрамагъа сюемен.
Патимат БЕКЕЕВА.