Дагъыстанны аграр комплексинде бавчулукъ мердешли ва гелимли тармакъланы бириси гьисапда танывлу. Гьай аман дагъы, уьлкебиз базар экономикагъа гёчеген девюрде алдан берли топлангъан ерли сынавлагъа арт берилип, пачалыкъны башчыларыны сувукъ-салкъын янашывларыны натижасында уллу майданларда емиш тереклер ва юзюм борлалар балтаны тюбюне тюшюп ёкъланды.
Гьечден геч де къолай деген кюйде, артдагъы йыллар савлай Россияда йимик Дагъыстанда да бавчулукъда къолдан чыгъарылгъан имканлыкъланы янгыдан ишге къайтармакъ учун тийишли чаралар гёрюле.
Не чачсанг, шону аларсан деп негьакъ айтылмай. Юрт хозяйствону оьсюмлюкчюлюк ва гьайванчылыкъ тармакъларында сайламлы бир ва кёп йыллыкъ оьсюмлюклени, жынслы гьайван-малны оьсдюрювге янашыв камиллеше демеге ярай. Гьали-гьалилерде Россельхозцентрны башчысы Жанна Къазанбиева бизин республикабызны маълумат къуралларыны къуллукъчуларына эсгерилген масъалалагъа байлавлу болуп баянлыкъ берди.
– 2023-нчю йылда бавчуланы талапларын гьисапгъа алып, бизин къурумну баш касбучулары аслу гьалда агрономлар республикабызда иш гёреген 13 питомникге ишчи сапарлары булан барды ва оьсдюрюлеген тереклени, борлаланы сан яны булан ювукъдан таныш болду. Тюзюн айтмагъа герек, артдагъы йылларда тереклени ва борлаланы сайламлы жураларын къолайлашдырывгъа янашыв яхшылаша. Айтмагъа сюегеним, питомниклерде аслу тергев орнатылынагъан тереклени ва борлаланы ерли шартларда сыналып гелген тюшюмлю, зараллы аврувлагъа ва зиянлы жанлагъа чыдамлы журалары ахтарыла ва танглана. Артдагъы бир йылны ичинде бизин касбучуларыбыз ДР-ни Гьукуматыны Председатели Абдулмуслим Абдулмуслимовну таклифине гёре 10 миллионгъа ювукъ орнатылмагъа гьазирленеген къыйылгъан борлаланы ва емиш тереклени тергеди. Шо да алдагъы йыл булан тенглешдиргенде 35 процентге артгъан. Бир ва кёп йыллыкъ оьсюмлюклени жураларын токъташдырывда бизин касбучулардан айырып айтгъанда Зайнутдин Сайпуллаев борчларына бажарывлу кюйде янаша. Озокъда Абдулмуслим Мугьутдинович оьзю де чакъда-чакъда питомниклерде болагъаны разиликни тувдура, – деди ол.
Белгили болгъан кюйде, гьалиги заманда айлана якъдагъы экономика къысасланы шартларында агропромышленный тармакъгъа заралны орнуна хайыр болагъанын ерлерде оьтгерилеген ишлени натижалары ачыкъдан ташдыра. Бизин республи-кабызгъа тышдагъы пачалыкълардан 5 йыл алда миллионгъа ювукъ багьалы къыйылгъан тереклер ва борлалар гелтириле эди. Оьтген йыл шо санав 300 мингге ерли тёбен тюшген. Демек, 70 процентге аз болгъан. Шо да бизин республикабызда орнатылагъан емиш тереклени ва юзюм борлаланы оьсдюрювде алда топлангъан сынавгъа гёре кёп ва бир йыллыкъ юрт хозяйство оьсюмлюклени ерли журалары артагъанын ачыкъ этип гёрсете.
Бавчулукъну масъалаларына гёре гележекде бизин газетибизде генг кюйде маълумат бермеге умут этилине. Неге десегиз, халкъ саниятларына арт бермейген кюйде бавчулукъну сырларына алдагъыланы сынавуна аркъа таяп яш наслулар да ювукъдан тюшюнмеге герек. Шолайлыкъда, янгы иш ерлер ачыла, адамлар ишсиз, топуракъ буса къаравуз – къуллукъсуз къалмай. Уьстевюне, гьар тюрлю бюджетлер хайырлы налог къошумлар булан толумлаша.
Къ. КЪАРАЕВ.
СУРАТДА: Абдулмуслим Абдулмуслимов Сулейман-Стальский районда агрохолдингни питомник авлагъында борлаланы сан янын тергей.
