Жумамежитни къурулуш ишлерине жамият жыйгъан акъча етишмейгени белгили болгъанда, талчыкъгъан юртлулар тышда яшайгъан, рагьмусун тас этмеген мадарлылардан акъча жыйма токъташа. Узакъ къалмай, ювукъ-арада ерлешген юртлагъа, шагьаргъа бир нече вакиллер сапар чыгъа.
Шулай асил, рагьмулу ишге къуршалгъан Сайпутдин ва Къурбанали юртну ювугъунда ерлешген шагьаргъа барма онгарыла. Шагьаргъа етише туруп, Къурбанали:
– Сайпутдин, не бола, ГАИ-ни постуна етишгенде машинни токътат, – дей.
– Мени олардан гьеч къоркъагъан ерим ёкъ, документлерим де талаплагъа жавап бере, – дей ол.
– Иш онда тюгюл. Сен гьайсыз улан тюгюлюнгню мен билемен. Мен айтагъанны эт, – деп, ол юрегинде торайгъан сырын ача… – Оьзюнг де яхшы билесен, ГАИ-ни къуллукъчулары къачан да мадарлылардан санала гелген. Бизин мурадыбызны шу постну къуллукъчуларындан башлайыкъ, токътарсан.
Постну къаршысында токътагъан жигулини гёрген полицияны лейтенанты тамаша болду. «Башгъалар мени токътатмагъай эди деп, мундан оьтегенде къоркъуп гьайдай, булар тувра постгъа гелип токътагъан», – деп ойлашды ва оьзюне багъып юрюген Къурбаналиге чест берип:
– Полицияны лейтенанты Халилов,– деп оьзюн танытды. – Мунда токътагъаныгъызны англамай тураман, сизге талгъыр таягъым булан ишара этмедим чи, кёмек тарыкъ буса, айтыгъыз! – деп токътады.
– Себебин айтайым, ёлдаш командир. Биринчилей, сизге савлукъ ёрайбыз. Экинчилей, бизин мурадыбыз шулай. Ата юртумда жамият жумамежит къурма токъташгъан. Асил иш ва савап да дюр…
– Сиз къурма токъташгъан межитни де, бизин постну да не аралыгъы бар, англап битмей тураман, англат чы, – деп, лейтенант огъар соравлу къаравун тикди.
Мюгьлетден пайдаланып, Къурбанали бёлюнген пикрусун давам этди:
– Тюзюн айтсам, ёлдаш командир, бизин юртда къурулагъан межитге акъча етишмей. Шону учун да, бизин сапарыбызны мурады – мадарлылардан акъча жыймакъ. Сизден де кёмек болур деген ойгъа бойсынып токътагъанбыз. Кёмек этсегиз, баракалла, этмесегиз де, айып ёкъ.
– Мурадыгъызны англадым. Сизге кёмек этип болмайгъанлардан тюгюлмен. Тек бир башлап шо пикругъа байлавлу мисал гелтирейим. Алдагъы гюнлерде тавда яшайгъан анама кёмек гьисапда бир къап шекер, бир къап ун алып гетген эдим. Билемисен, анам мен элтгенни алма чы нечик де, шо гьакъда сёйлегенни де сюймеди. Уьстевюне, магъа гьарам мал тарыкъ тюгюл деди. Оьзюмню акъчама сатып алгъанман дегениме де тынгламай: «Сатып алгъанынга инанаман, тек алапа акъчанг чыкъмагъанны билемен. Ёл бойда сигьрулу, талгъыр таягъынг булан машинлени токътатып, ёл юрюшню низамын бузгъансан деп такъсырлап жыйгъан акъчанга алынгъан малынг гьалал болмас», – деп къайтарды. Шолай акъчаны сиз къурагъан межитге ярата буса, берейим, – деп, ол эки маъналы иржайып токътады.
Асил хыялы яшавгъа чыкъмагъан Къурбанали шо мюгьлет не айтагъанын билмей абдырады. Сонг, эсин жыйып, пайдасыз сёз юрютюп заманны йибергенин англап, гьёкюнюп:
– Айып этмессен бугъай. Эсен-аман бол, – деп, гелген машинге багъып тюз болду.
– Баш къачырып къутулду. Олай къарымлардан зат чыкъмас, – деди, машинде ерлеше туруп, Къурбанали.
– Ону къолундан зат чыкъмажакъны машинни токътат дегенде де айтма сюйген эдим, сёз къошма тавакаллыкъ этмедим,–дей Сайпутдин.
– Сёзюнг дурус, булай рагьмулу, асил ишлеге кимни буса да тавакаллыгъы етишмей. Ону себеби – къарымлыкъ. Баш къачырып къутулду…
Гьажи Гьажиев.
Избербаш.