Январ айны ахырынчы гюнюнде Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликов билим берив ва илму министерликни Советини жыйынын оьтгерди. Оьтгерилген шо жыйында Педагогну ва насигьатчыны йылыны гьасиллери чыгъарылды.

 

Каспийск шагьардагъы Билим беривню республика центрында оьтгерилген жыйынны алдында регионну башчысы центрдан айланып, шонда охув ожакъланы яшлары адамлагъа таныш болмакъ учун этилинген алатлагъа ва оьрлюклерин суратлайгъан стендлеге къарады.  Шоланы арасында эсгерилген билим берив центрны къумукъ дарсланы юрютеген муаллими, Павхан Къурмалиева юрютеген кружокну тарбиялавчулары сокъгъан тастарлар да бар эди.

Жыйынны ишинде пачалыкъ Думаны депутаты Солтан Гьамзаев де ортакъ-чылыкъ этди. Сергей Меликов савлай республикадан жыйылгъан муниципалитетлени, билим берив управлениелени, школаланы ёлбашчыларыны ва муаллимлени алдында сёй­лей туруп, ата-аналар ва муаллимлер яшны тарбиялавдагъы эки уллу гюч экенин эсгерди. Шону толу кюйде багьалама бажарылмайгъанны айтды.

– Яшланы тарбиялав масъала тыгъыс кюйде ва биригип юрюлме герек: пе­дагог, охувчу яш, тарбиялавчу ва ата-ана, – деди ол. – Билим беривню аслу масъаласы – оьзбашына иш гёрме болагъан, бажарывлу ва жамиятгъа пайдалы наслуну тарбияламакъ.

Ол айтагъан кюйде, яшлар бавларындан башлап  оланы барына да эркин ва ачыкъ билим алмакъ учун имканлыкълар болдурулма, пагьмуланы ругьландырма, педагоглагъа кёмек этме ва билим беривню сан янын артдырма герек. Бу ерде муаллим яшгъа билим беривде де ва ону тарбиялавда да аслу адам болуп токътай. Агьлюде салынгъан ва школада давам этилинген тарбия ва патриот ругь оланы Ватанны герти якълавчулары болма, низамгъа, уллулагъа гьюрмет этме, бир-биревню сюйме ва милли адатларыбызгъа амин болма уьйрете. Сергей Алимович шолай тарбия алгъанлар бугюнлерде хас асгер гьаракатда жанын-къанын аямай миллетчилер булан къаршы тургъанны, Дагъыстандан 9 Игит чыкъгъанны ва шолар оьсюп гелеген яшлагъа уьлгю экенни де айтды.

Рутул районну башчысын ва билим берив управлениесин Шиназ юртда болгъан агьвалат учун танкъыт этди, неге тюгюл бу юрт школаны эсги бинасы, янгысы тюзюлме башлангъанча бузулгъан. Сергей Меликов шо районну билим берив управлениесини ёлбашчысы Фер­ман Агьметбековну Советни жыйынындан «эркин» этди ва министерликге тергев ишлер юрютмекни тапшурду.

Йылны гьасиллери гьакъда айта туруп, Дагъыстанны билим беривге ва илмугъа къарайгъан министри Ягьия Бучаев оьтген йылда ЕГЭ-де 29 яш юзер бал алгъанны ва шолар инг тизив оьр охув ожакъларда охуп турагъанны айтды.

– Педагогну ва насигьатчыны йылында республикада 97 тюрлю агьамиятлы чаралар оьтгерилди, шоларда 700 минг муаллим, насигьатчы, яшлар ва оланы ата-анасы къуршалды, – деди Ягьия Гьамитович. –  Шолар уьч ёлда юрюлдю ва билим беривню сан янын артдырмакъ учун бек къаст этилди. Яхшы натижалагъа етишгенлер пачалыкъ савгъатлагъа да гёрсетилди.

2023-нчю йылда педагогланы иштагьландырмакъ учун «Билим берив тармакъда Дагъыстан Республиканы гьюрметли насигьатчысы» деген ат ва «Дагъыстан Респуб-ликаны педагогларыны нас­лусу» деген белги къабул этилди. Сёз ёругъуна гёре айтсакъ, 2023-нчю йылда 3 мингден де артыкъ педагог тюрлю-тюрлю савгъатлар алгъан.

– Оьтген йылда гьар муниципалитетде 149 пси­хология ва 8 инженер кабинетлер ачылгъан, шо буса янгы школалар къурулгъандан гьасил болду, – деп давам этди сёйлевюн Я.Бучаев. – 2023-нчю йылда 4140 ери булангъы 26 яшлар бавлары ва 7576 ери булангъы 17 школа пайдаландырылывгъа берилди, гелеген йыл да янгы билим берив ожакълар къурулув давам этилинежек. Шолар булан янаша школаланы яраш-дырыв ишлер де юрюлежек. Тарихи-маданият варисликни сакълавгъа да тергев арта.

Я.Бучаевни сёзлерине гёре, Дагъыстанны халкъ шаири Р.Гьамзатовну 100 йыллыгъына багъышлангъан гьаракатларда  1 миллиондан да артыкъ адам ортакъ-чылыкъ этген. 177 минг Дагъыстанны тарихи гьакъдагъы, 200 минг ана тиллени ва 85 минг география китаплары ва гёрсетив пособиялар алынгъан, шолар школалагъа пайлангъан. Китаплар етишмей, шону учун да бары да школаланы 2 миллион китап сакъланагъан электрон торлагъа къошулув оьтгерилежек. Гележек 5 йылдан охувчулар китаплар булан толу кюйде таъмин этилежек.

Муаллимлер етишмейген масъала да арагъа чыкъды. Бугюнлерде шко­лалагъа 200 муаллим етишмей. «Земский учитель» деген программагъа гёре 61 педагог иш булан таъмин этилинген. Сергей Алимович яшланы къошум билим алывгъа муниципалитетлени башчылары агьамият берме герекни  айтды. Тек оьр билим береген охув ожакълар школалар булангъы аралыкъланы юрютмейгенни де эсгерди.

Шолай да жыйында ДР-ни халкъ Жыйыныны билим берив ва илму комитетини председатели Е.Павлюченко, республика билим берив центрны ёлбашчысы А. Байрамбекова ва башгъалары да гётерилген масъалалагъа гёре оьзлени ойларын айтдылар.

Жыйынны ахырында педагогиканы къуллукъчуларын савгъатлав оьтгерилди. Шоланы арасында Сунгуровланы муаллим наслусуну ярыкъ вакили, педагог болуп 59 йыл ишлеген къумукъ къатын Саният  Мугьутдиновна Сунгурова «Дагъыстанны алдындагъы къуллукълары учун» деген орден булан савгъатланды. Бу тухумну педагогикагъа берилген йылларын къошса 1269 йылгъа етише.

 

Гебек КЪОНАКЪБИЕВ.

СУРАТЛАРДА: жыйындан гёрюнюшлер.