Минглер булангъы дагъыстанлылар Палестинаны топурагъында болуп турагъан дав агьвалатлагъа бек талчыгъа. Янгыз Дагъыстан тюгюл, савлай дюньяда дегенлей шо маънасыз, бир гюнагьы да ёкъ адамланы оьлтюрювге къаршылыкъ демонстрациялар оьтгериле. Шону булан бирге бир-бир адамлар шо къайгъылы агьвалатланы жинаятчы ишлеге бурма ва оьз пайдасына къоллама къарай. Магьачкъаладагъы аэропортда болгъан иш — шоланы бириси.

 

Гьал тергевню тюбюнде турду ва Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликовну тапшурувуна гёре, 29-нчу октябрден 30-на чыгъагъан гече Хас штабны къыставуллу жыйыны оьтгерилди. Жыйынны юрютеген Дагъыстанны Гьукуматыны Председатели А.Абдулмуслимов жыйын­ны ортакъчылары гече-гюнлюк ишге чыгъагъанын билдирди.

– Палестинада болуп ту­рагъан гьалгъа биз де къайгъырабыз ва адамланы гьалын англайбыз, – деди ол. – 7500 адам оьлгенни эшитген адам талчыкъмай болмай, тек биз сабурлукъ этме тарыкъбыз. Шону булан ерли халкъны рагьатлыгъын ва аманлыгъын бузма ярамай. Россияны Президенти дав агь­валатлар юрюлеген бойгъа гёре оьзюню оюн айтгъан, биз шону тюз гёребиз. Бизин яшёрюмлер нете? Аэропортну ишин токътата, баргъан еринден къайтып гелгенлени уьюне етишме къоймай, законгъа къаршы ишлер эте.

– Дагъыстанда яшайгъан­лар бары да миллетлеге чыдамлы болуп ва абур-сый этип гелген, – дей аманлыкъгъа къарайгъан вице-премьер­ Рамазан Жафаров. – Шо самолётда савлугъун тергетме баргъанлар, къатынгишилер ва яшлар бар эди. Бизин яшлар буса аманлыкъны хас чаралары гёрюлеген аэропортгъа гирип, самолётну къамавгъа ала, кабинетлеге гире ва шону булан законну бир нечакъы статьяларын буза. Яшёрюмлер Интернетни торундагъы питнечилик сайтланы айтгъанын этелер. Шолай ишлер дагъы болмасын учун, жамият ва яшёрюм гьаракатларына, дин идаралагъа англатыв ишлени генг кюйде юрютме тюше.

– Яшёрюмлени арасындагъы англатыв ишлер осаллашгъан. Бизге къаршы ишлер юрютеген украиналы миллетчилени тергевюне тюшме къойма ярамайгъанны, жаваплы къуллукъдагъылар, башлап яшланы ата-аналары ойлашма герек, — дей вице-премьер Ризван Гьажимагьамматов. – Израил юрютеген ишни сав дюнья­айыплай, къаршылыкъ билдире. Дагъыстан да шолай, биревлер пайда гёрме къарайгъан, законну бузагъан чаралар оьтгерме биревге де ихтияр берилмежек.

А.Абдулмуслимов ерлерде хас штабланы ишин жанландырмакъны ва гьалны тергевден чыгъармай сакъламакъны тапшурду.

* * *

Москвадагъы ишчи сапарын да бёлюп гелген Дагъыстанны Башчысы Сер­гей Меликов аэропортну айланып къарады ва болгъан заралны къыйматлады.  Сонг журналистлени соравларына жаваплар берди.

– Биз тышдан таба шулай низамсыз къайдалар булан Дагъыс­танны рагьатлыгъын бузма къа­райгъан гьал булан ёлугъагъаныкъ биринчи гезик тюгюл, – деди ол. – Биз кёп миллетли республикада дос-къардаш болуп яшайгъаныкъ кёп йыллар бола. Айтыгъыз, аэропортну ичине гирип этилинген шу пакарсыз ишлер булан палестиналылагъа не кёмек болду? Шонда зар чегеген яшлагъа, къатынгишилеге ва къартлагъа не енгиллик болду? Токъталдымы атылагъан топлар? Ким къоймай рагьатлыкъ болсун деп межитлерде дуалар охума, шолагъа рагьмулукъ кёмекни болдурма, законлу ёлланы сайлама? Яхшы чы ич ишлени къуллукъчулары ихтиярларын къолламагъаны, бир республикада да этилинмеген пакарсыз ишлер сав дюньягъа белгили болду. Бугюнлерде бир-бир адамларыбыз къолуна савут да алып элибизни аманлыгъын сакълай ва миллетчилеге къаршы гьаракатда ортакъчылыкъ эте, башгъаларыбыз буса законсуз ишлер этип, республиканы атын данггъа чыгъара.

Законсуз гьаракатда ор­такъчылыкъ этгенлер тутулгъан, шолар булан сорав алыв ишлер юрюлюп тура. Шолай пакарсызлыкъларда ортакъчылыкъ этгенлеге 8-15 йыл туснакъ гёрсетилегени гьакъда да билдирмекни тийишли гёрдюк.

* * *

Дагъыстанда болгъан агьвалат сав­дюньягъа яйылды. Россияны Президенти В.Путин Ювукъ Гюнтувушдагъы гьалны гьакъында юрютген генглешген жыйынында республикада болгъан гьалны гьакъында да айтды. Украинадагъы ва Гюнбатышдагъы хас къуллукъдагъылар бизин бирлигибизни бузма пис къайдаланы къоллайгъанланы иши экенни эсгерди.

Владимир Путин бары да регионланы башчыларына, аманлыкъны болдурагъан къуллукъдагъылагъа миллетара, динара бирлик булан адамланы ихтиярларын ва парахатлыгъын болдурувда Конституцияны бузма къарайгъанлагъа тийишли чаралар гёрмекни тапшурду.

Артындагъы гюн Дагъыс­танны Башчысы С.Меликов белгили журналист  Владимир Соловьёвну «Полный контакт» деген берилишинде ортакъчылыкъ этди ва бары да соравлагъа жавап­лар берди.

* * *

31-нчи октябрде Сергей Меликов Дослукъну уьюнде депутатлар, оьр охув ожакъланы ректорлары, жамиятны ва маълумат къуралланы вакиллери булан ёлугъув оьтгерди. Шонда Магьачкъаладагъы аэропортда болгъан агьвалатны гьакъында айтылды ва шонда ортакъчылыкъ этгенлени айыплады.

– Шо гюн Израилден гелген самолётдагъылар да­гъыс­танлылар эди, олар кимлени алдында гюнагьлы? – деп сорады С.Меликов. – Эгер гюнагьсыз олар шо табун адамланы къолуна тюшген буса, не болар эди? Палестиналыланы алдында бизин тат жугьутларыбызны не гюнагьы бар? Оланы кёбюсю адамгъа зарал гелтирмейген касбуланы юрюте. Гьар дагъыстанлыгъа хас, къонакъны къабул этив ва асыл къылыкълардан ари тайып, табун къайдагъа тюшген гюп шарайып иш этди. Шонда ортакъчылыкъ этгенлени кёбюсю  – бугюнлерде элибизни аманлыгъын сакълай туруп жанын бергенлени тенглилери. Шоланы гечингенлерине «Эсделикни бавларын» къурабыз. Олар бизин Украинадагъы миллетчилерден ва эсгерилген гьаракатны онгаргъанлагъа къаршы ябуша туруп оьлген. Бугюнлерде бизин уланлар Запорожьеде, Днепрде, Купянскны тюбюнде асгер борчун кюте. Мунда буса бизин ланлагъа къаршы атышагъанланы айтгъанын этип, терс ишлерде ортакъчылыкъ этелер.

Сёйлейгенлер кёп болду, кёп соравлагъа жаваплар да берилди. Гьар сёйлеген адам шо гюн болгъан агьвалатны терс гёрдю, ортакъчылыкъ этгенлени айыплады ва яшавлукъ торларындагъы хынаятчы сайтланы къоюп, уьлкени патриотлары болма, ерли адатланы ва къылыкъланы юрютме чакъырдылар.

 

Гебек  КЪОНАКЪБИЕВ.