(Охувчулагъа кагъызым)
Бир гюн Солтан-Сайит Къазбековну аты къоюлгъан орамда светофорну къызыл ярыгъына машинни токътатдым. Етип гелип сол къабургъамда токътагъан машинден къулагъыма: – Ассаламу-алейкум, Латип агъай,–деген тавуш чалынды. Бурулуп къарадым. Тезден берли ювукъ танышым таргъулу Исрапилни уланы Магьаммат иржайып къарагъан. Саламын да алып: «Къайсылайдыр?» – деп сорайман.
– Къарамангъа бараман, – деп, Магьаммат иним светофорну яшыл ярыгъы янгъандокъ, магъа савбол да этип, тербенди.
Агъа-инилердей Таргъу тавну къучагъында сыйынгъан бырынгъы къумукъ юртлар Таргъу, Кахулай, Албёрюгент юртлулар ата-бабаларындан къалгъан топуракъланы къайтармакъ учун Къараман бойда къамалып токътагъанлы, эки йыл бите. Амма башчылар кёп Дагъыстанда шо масъаланы бойнуна алып чечмеге гьалиге баш табулмай.
Магьамматны: «Къарамангъа бараман» деген жавабын юрегим сатырлагъа салды:
Къарамангъа бараман,
Къараманда къаламан,
Ерибизге ессизлер
Еслик этгени таман…
Ахшамгъа, сатыр сатыргъа къошулуп, куплет, куплетге биригип, шулай «Таргъу йыр» тувду:
Таргъутавлу уланлар,
Ругь къатдырып ятлагъа,
Къыраман авлакъларда
Табан тиреп токътагъан.
Таргъулагъа Къараман
Солтанмут бийден къалгъан.
Ес болма гелгенлени
Енгип ёлуна салгъан.
Къалмагъал къысматыбыз
Уллу Аллагьгъа аман.
Солтанмутну ягьыдай
Азиз бизге Къараман.
Беш юз йыллар гетсе де,
Ютмагъанбыз эсибиз:
Солтанмут къоюп гетген
Къараманны есибиз.
Яхсайда тувуп оьссем де, эс тапгъанлы Магьачкъалада яшайман. Шону учун да Таргъуда ювугъум, танышым-билишим кёп. Бираз алдын денгиз ягъада тездеги иш ёлдашым ёлугъуп, сёз арада Яхсайдагъы яшлыгъымны эсгергенде: «Мен чи сагъа шунча йыл таргъулу деп тургъанман», – деп, ажайып тамаша болду. Шо да мени сююндюрдю. Неге тюгюл де, Къумукътюзню артдагъы йыллардагъы булутлу-чарслы, заман-заман буса борангъа айланып гетеген гюнлеринде таргъулулар савлай миллетни оьзденлиги экенни нече керен исбат этип тура. Таргъу тав къумукъ миллетни башындагъы менликге гьисапланагъан абурлу бёркю деме ярай.
Къараманны къагьруманлары, сизге ругь ёрайым десем, савлай миллетни ругьун гётерип гелгенсиз, энниден сонг да гётерип юрюме насип болсун!
Сизин ругьугъузгъа ругьлангъан.
Автор: Латип Гьажакъаев.
