Буйнакск райондан чыкъгъан экономика илмуланы доктору, академик, Дагъыстан пачалыкъ халкъ хозяйство университетни президенти Гьамит Агьматович Бучаев илмуну тармагъында етишген уллу уьстюнлюклери булан оьзюню атын савлай дюньягъа белгили этген. Мени макъаламны язмакъны борчлу этген зат да – огъар бугюнлерде Россияны рекордларыны китабыны Сертификаты берилгенлик.
Шонда айтылагъан кюйде, ол инг де кёп санавда илму монографиялар язып чыгъаргъаны ва савлай Россияда биринчи ер берилгени токъташдырылгъан. Шо да дагъыстанлы алимни кёп уллу уьстюнлюгю гьисаплана! Оьзюню бары да билимлерин ва пагьмуларын илмугъа багъышлагъанны, башгъалагъа уьлгю болуп токътайгъанны гёрсете.
Бизин уллу алимни савлай яшаву, загьматдагъы ва илмудагъы чалышыву яш наслулар учун бек пайдалы экенни гёз алгъа тутуп, ону гьакъында бизин газетни охувчуларына бир къадар маълуматлар бермекни де арив гёремен.
Гьамит Агьматович Бучаев 1936-нчы йылда Тёбен Къазаныш юртда тувгъан. Ону атасы Агьмат 1941-нчи йылда ата юртундагъы орта школада директорлукъ ишин къоюп, гёнгюллю кюйде фронтгъа гетген ва 1943-нчю йыл анадаш Ватаны учунгъу давда жанын къурбан этген. Дав башлангъанча алда ол, 1938-нчи йылда Дагъыстан педагогика институтну битдирип, савлай Дагъыстанда танывлу математик болгъан.
Уланы Гьамит Тёбен Къазаныш орта школаны битдирген сонг, Украинаны Львов шагьарындагъы экономика университетни экономика факультетине охума тюше, ону 1958-нчи йылда битдире. Оьр билими булангъы улан хыйлы йылланы узагъында кёп жаваплы къуллукъларда чалыша. Дагпотребсоюзну правлениесини председателини биринчи заместители, Дагъыстанны сатыв-алыв министрини биринчи заместители, Дагъыстанны материал-техника якъдан таъмин этеген пачалыкъ комитетини председатели, Дагпотребсоюзну правлениесини председатели болуп чалыша. Шо йылларда потребсоюз тармакъны уьлкедеги бары да област ва республика потребсоюзланы ёлбашчыларыны арасында ондан къайры илмуланы кандидаты бир де болмагъан.
1974-нчю йылда Гь. Бучаев ДГУ-гъа ишге чыгъа. 1991-нчи йылгъа ерли экономика кафедрасыны заведующийи, экономика факультетни деканы, эсгерилген оьр охув ожакъны проректору болуп чалыша.
1991-нчи йылда ону гьаракаты булан биринчилей бизин республикабызда Дагъыстан пачалыкъ халкъ хозяйство институт ачыла, огъар оьзю ёлбашчылыкъ этме башлай. Ону къасты булан аз йылланы ичинде бир нече эсгерилген оьр охув ожакъны бир нече бинасы ва тарыкълы дагъы да хыйлы имаратлар къурулуп, пайдаландырывгъа бериле. Гьали мунда тюрлю-тюрлю касбулагъа гёре ондан да артыкъ факультетлер иш гёре, олай да оьр охув ожакъны бёлюклери гьисапда орта хас билимлер береген бир нече техникумлар касбу билим бере.
Гь. Бучаев оьзюню бюс-бютюн яшавун илмугъа багъышлагъанын оьрде эсгерип къойдукъ. Илмудагъы ону ахтарыв ишлери базар аралыкъ экономикасына багъышлангъан. Шо тармакъда ол 400-ден де артыкъ илму ишлер язып чыгъаргъан. Шону ичинде оьр охув ожакълар учун 100-ден де артыкъ монография, охув китаплар бар.
Вагьит АТАЕВ,
шаир, СССР-ни Язывчуларыны союзуну члени.
