Оьтген жумада Магьачкъаладагъы милли китапханада белгили шаирибиз Жаминат Керимова тувгъанлы етмиш йыл битегенликге байлавлу яратывчулукъ ахшам оьтгерилди. Республиканы районларындан, шагьарларындан гелген къумукъ интеллигенцияны вакиллери, язывчулар, муаллимлер, студентлер, охувчу яшлар мунда ортакъчылыкъ этди.
Дагъыстанны халкъ шаири, язывчуланы къумукъ секциясыны ёлбашчысы Шейит-Ханум Алишева жыйынны ачды ва юрютдю. Инг башлап ол Жаминатны яратывчулугъуну гьакъында сёйледи, ону бир нече шиърусун охуду.
Жаминатгъа университетде дарс берген профессор Абдулкъадир Абдуллатипов шаирибизни яратывчулугъуну гьакъында айта туруп, ону охума салгъан кюйню, дарс беривчюлер уьюне барып ондан экзаменлер алагъан вакътилени, Жаминат охума, билим алма бек гьасирет болгъанны ва дарс беривчюлер берген тапшурувларын мекенли кюйде кютюп юрюгенин эсгерди.
Таргъудагъы школаны директору Камалутдин Межитов Жаминат булангъы ёлугъувл аны сагъынчлы гьислер булан айта. Охувчу яшлар ону ата-анагъа, ата юртуна багъышлангъан шиъруларын чебер кюйде охуйгъанын, уьюне барып ёлугъувлар оьтгерегенин, Жаминат олардан къуванагъанын эсгере. Ону уьюне баргъанда бек гьайлы къаршылайгъанын, къужурлу лакъыр юрютюп болагъанын, баргъан адам заманны да унутуп, булай таъсирли ёлугъувну къоюп къайтма къызгъанагъанын айтды. Жаминатны оьзю кёп сюеген шиъруларындан бирисин гёнгюнден охуду.
Белгили йыравубуз Рукъият Гьамзатова «Гюнгюрт гюз йылай, йылай…» деген шиърусун йырлай. Хадижат Ибрагьимова «Шунча халкъны ичинде сенсиз мен яп-янгызман» деген сёзлери булангъы шиърусун йырлады. Даргили шаир Аминат Абдулманапова Жаминат булан болгъан ёлугъувларын эсгере туруп Жаминатны дарги тилге гёчюрген бир шиърусун охуду.
Жамият чалышывчу Салав Алиев шаирибизге дарс да берген ва ону яратывчулугъуну гьакъында айта туруп оьзтёречелигин, тартынмай язагъан къоччакълыгъын эсгере. Гьалиги жагьил наслуланы поэзиясына «жаминатлыкъ» етишмейгенни айта.
–Жаминатны бютюн яшаву, къысматы, яратывчулугъу, яшавгъа гьасиретли сюювю, оьзюню къыйын гьалына да къарамай, къоччакълыгъы булан оьтген. Ол – бизин гьалиги девюрдеги пагьмулу шаирлерибизден бириси. Ол оьтгерген яшавну, ону яратывчулугъун, гертиден де, уьлгюге салма тийишли. Алдынгъы къумукъ поэзияда къатынгишилени аты кёп сийрек къоллангъан. Къазакъ оьзю де поэзиясында уьч къатынгишини эсгере. Дайгьанат бийкени, жинчи Зайнапны ва ананы. О заманларда къатынгишилени язагъанлары да кёп сийрек ёлугъа.
Гьалиги къумукъ поэзиябызда къатынгишилер берекетли кюйде яратывчулукъ иш юрюте. Жаминат да къумукъ адабиятда гёрмекли ер тутду. Мен булай таклиф этемен. Дюньяда бир ерде де ёкъ аналыкъ поэзияны (Шо Жаминатда кёп бар) айры китап этип чыгъармакъ. Экинчиси, дюньяда бир ерде де ёкъ Таргъудан чыкъгъан шаирлени, Багъдат Алиден башлап, Жаминатгъа, Шейит-Ханумгъа етишгенче, поэзиясыны айры антологиясын чыгъарма герек. Уьчюнчюсю де, Жаминатны атын даимлешдирме сюе бусакъ, Таргъуда ону атындагъы Жаминат межитни ачмакъ. Баракалла, – деди ол.
ДГУ-ну профессору Разият Агьматова Жаминатны яратывчулугъуну гьакъында айта туруп, ону «Ерни ваягьы» деген поэмасыны агьамиятлыгъын эсгере, гьалиги заманны адамларыны гьакъында, яшавдагъы пакарсызлыкъланы, Къумукъну белгили уланларын оьлтюрювлени гьакъында атларын тутуп, бир де тартынмай язгъанлыгъына гьайран бола.
Дагъыстан адабиятланы кафедрасыны заведующийи Агъарагьим Солтанмуратов да Жаминатгъа байлавлу оьзюню эсделиклерин айта туруп, ону шиъруларын охутув китапгъа гийирме тапшурулгъанда, яратывчулугъу булан ювукъдан таныш болгъанын, артда оьзю булан да таныш болуп, ол айрыча къонакъны сюеген, ашын да, къашын да берип болагъан таза къумукъ къылыкълы къызыбыз болгъанны айтды.
Жаминат къумукъ фольклордагъы ваягьлар деген тармакъны мердешлеринден пайдалана туруп, «Ерни ваягъы» деген бек таъсирли асарын язгъанны, шо мердешде язылса да, онда ваягь, яс, кант этив ёкъ, бизин миллетни айыкъдырыв, эс тапдырыв барны эсгерди.
«Тангчолпан» журналны жаваплы редактору шаир Супиянат Мамаева, Кёстекден шаир Супияханым Бийболатова, Жаминат булан къурдашлыкъ юрютюп тургъан Хадижат Жанболатова ва Саят шаирибизни гьакъында эсделиклерин хабарлады. РФ-ни ат къазангъан артисткасы Бурлият Элмурзаева, белгили йыравубуз Зайнап Абсаматова Жаминатны сёзлерине йырларлар йырладылар.
Жаминат Керимованы къардашларыны атындан Бурлият Шангереева бу эсделик ахшамны оьтгергенлеге ва ортакъчылыкъ этгенлеге баракалла билдирди.
Я. БИЙДУЛЛАЕВ.
СУРАТДА: эсделик ахшамны ортакъчылары.
