Эмилия Пашаева кёп йылланы боюнда Бабаюрт районну Люксембург юртдагъы Карл Либкнехтни атындагъы колхозда загьматгъа къуршалып, савлай оьмюрюн йиберген тиштайпа. Ону гьакъында айта туруп, бу ерде Эмилия немис халкъны вакили экенин эсгермеге сюемен.
Тарихде белгили болгъаны йимик, Бабаюрт районну топурагъында Дагъыстан миллетлер булан янаша оруслар, кореялылар, немислер ва оьзге миллетлер дослукъда ва татывлукъда яшагъан. Немис халкъны вакиллери айрокъда Люксембург юртда кёп болгъан. Олар бу юртда тувуп оьсгенлер. Эмилияны ата-анасы Эдмунд Эдуардович ва Лидия Мартыновна Найман Люксембург юртда экиси де бир йылны ичинде, ачыкъ этип айтгъанда, 1927-нчи йылда тувгъанлар.
Уллу Ватан дав башлангъанда, оланы, немис миллетни вакиллери деп, агьлюлери булан сюргюн этип, йыракъ Къазахстан бойлагъа бакъдыра. Ят эллерде де Эдмунд ва Лидия ата юртун унутмайлар. Эки де жагьил онда уьйленип, бирче яшав къура. Эмилия да 1955-нчи йылда Къазахстанда Целиноград областны Капитановка деген юртунда тувгъан. 1960-нчы йылда Эмилияны ата-анасына ата юрту Люксембурггъа къайтмагъа насип бола. Ол биринчи класгъа охумагъа ата юртундагъы школагъа юрюмеге башлай.
Ят эллерде солтан болгъанча, оьз ватанынгда ултан бол деп бизин аталар негьакъ айтмагъан.
Эмилияны ата-анасы ата юртуна къайтып гелгенде, олар бир гюн де бош турмагъан. Уллу ругь ва гюч булан юртдагъы колхоздагъы ишге белсенип гиришген. Белгили болгъаны йимик, немис миллетге хас къылыкълар деп саналагъан къатты низамны сакълав, жаваплыкъ, чыдамлыкъ йимик, олай да ишни тындырыкълы ва мекенли, ким де сукъланардай ерине гелтирип кютеген хасият Эдмундну ва Лидияны къанына синген болгъан.
Эмилия ата юртундагъы шо замангъы 8 класлыкъ школаны битдирип, кёп ойлашмай, ата- анасы йимик загьматгъа къуршала. Айтагъаным, Магьачкъала шагьарда Уьчюнчю Интернационалны атындагъы фабрикде загьмат ёлун башлай. 1987-нчи йылда Эмилия Паша Пашаев булан агьлю къура. Янгы къурулгъан агьлю Магьачкъаладан Эмилияны ата юрту Люксембурггъа гёчюп гелип, юртда маканлаша.
Эмилия 1982-нчи йылдан башлап юртдагъы колхозда ишге къуршала. Колхозну емлер гьазирлейген цехинде ва шолай башгъа ерлерде загьмат тёкген. Эмилия гьар къайсы ишге терен ва мекенли янашып, къарны-гёнгю булан тапшурулгъан ишни кютюп уьйренген тиштайпа. Бугюнлерде Эмилия пенсияда ял ала. Ону айланасын яшларыны авлетлери къуршап алгъан.
Эмилияны оьмюр ёлдашы Паша да ишден къачып юрюмеген. Ол да савлай оьмюрюн машин гьайдавчу гьисапда йиберген. Паша колхозда ва районну оьзге идараларында ишлеген. Эр-къатын Пашаевлер 5 авлетни оьсдюрген. Оланы агьлюсюнде 4 улан ва бир къыз оьсген. Бугюнлерде олар талайлы ожакълар къуруп, авлетлерин тарбиялайлар .
Эмилияны лап да уллу къызы Лидия Бабаюртда яшай. Уланы Виктор Бабаюртдагъы электросетни коллективинде лап бажарывлу къуллукъчулардан бириси санала.
Лидияны 3 уланы Ватанны якълавчусуну касбусун танглагъанын да бу ерде эсгерме сюемен. Олар – хас асгер гьаракатны ортакъчылары. Айтагъаным, Балабек, Артур ва Аскер Россия Армия булан дыгъар байлап, Ватаныны парахатлыгъын ва аманлыгъын сакълай.
Эмилияны ата-анасы Эдмунд ва Лидия Найман 1990-нчы йыллагъа ерли анадаш колхозунда ишлеген. Олар иш булан чыныкъгъан загьматчылар болгъан. Атасы колхозну авлакъларында сувчу болуп, ашлыкъланы мол тюшюмюн болдурувда оьзюню къошумун этген. Анасы да емлер гьазирлейген цехде этек чалып чалышгъан. Олар экиси де къайратлы загьматы учун «Загьматны ветераны» деген медальгъа да ес болгъан. Лидия Наймангъа Къазахстанда ишлейгенде «За освоение целины» ва «50-летие Победы в Великой Отечественной войне» деген медаллар да тапшурулгъан.
– Мени ата-анам сав оьмюрюн колхозда ишлеп йиберген адамлар эди. Бир гюн де олар бош турмагъан. Колхозну иши саялы заманын, савлугъун къызгъанмай чалышагъан загьматчылар эди. Олар тувуп-оьсген ата юрту Люксембургну оьтесиз кёп сюе эди. Йыракъ эллерде юртун сагъынгъан, юртгъа къайтгъанда оланы сююнчюню ва шатлыгъыны дазусу болмагъан. Къысматында ёлугъагъан тогъаслагъа чул бермей, ругьдан тюшмеген. Олар мени чыдамлы, низамлы, жаваплы, адилли болмагъа уьйретген. Оланы варислигине амин болуп мен де яшавумну къураман, – дей Эмилия. – Эр-къатын Найманланы юртда уллу абуру ва сыйы болгъан. Олар юртлулар булан дослукъда, татывлукъда къыйышып яшагъан. Юртлуларыны сююнчюн де, къайгъысын да пайлап алгъан. Бугюнлерде юртлулар оланы унутмай, оланы атына макътав сёзлени къызгъанмай, сагьатлар булан хабарламагъа гьазир.
Булай агьлюде тарбиялангъан Эмилия да ата-анасындан илгьам алып, яшавда оьз къысматын къургъан. Ол да бир гюн де ата — анасы уялагъан иш этмеген. Экмегим таза болса, ёлда олтуруп ашарман деген бизин уллу аталар. Эмилияны къысматы ата юрту, анадаш колхозу, юртлулары булан тыгъыс кюйде байлангъан.
Ону яндавурунда яшав ёлдашы Паша ёкъ экени 8 йыллар бола. Амма буссагьатда да Эмилия дёрт де якъдан сююнч ва насип булан къуршалгъан. Ол кёп сююмлю ана ва уллана. Авлетлерини яшларындан сююне. Озокъда, юреги булан хас асгер гьаракатда ортакъчылыкъ этеген уланлары булан. Олагъа ва бары да Ватанны герти якълавчуларына алгъыш тилей, олар сав-саламат ожакъларына къайтмакъны ёрай. Эмилия немис миллетни вакили буса да, къумукъ юртда оьсюп, ата-анасы йимик тап-таза бал татытып къумукъ тилде сёйлей.
Бэлла ГЬАЖИГЕЛДИЕВА,
Россия Федерацияны журналистлерини союзуну члени.
