Гележекде яшав яхшылашсын учун…
Уьлкени Башчысы Владимир Путинни февраль айны 21-нде Федерал Жыйынгъа этген Чакъырыв кагъызы оьзге йылларда йимик бу йыл да халкъланы тергевюн тартды. Президент шо Чакъырыв кагъызны гьазирлейгенде бир башлап Пачалыкъ Думаны партия фракцияларыны ёлбашчылары булан да ёлугъувлар оьтгерген эди.
Президентни сёйлевю 12 сагьатда башланды, уьлкени аслу телевидение ва радио каналларындан туврадан берилди. Чакъырывда буссагьатгъы вакъти дюньяда тувулунгъан гьалланы, пачалыкъны алдында не йимик масъалалар токътагъанны, Украинада юрюлюп турагъан хас асгер операцияны барышыны гьакъында да мекенли айтылды. Оьтген яшавубуз анализ этилди, натижалар чыгъарылды.
Сёзюн узата туруп, Президент: «Гюнбатыш пачалыкълар йыллар булан Украинаны бузуп тура. Гюнбатышдан гелеген дав техника артгъан чакъы, биз шо къоркъунчлукъну оьзюбюзню дазуларыбыздан арекге тебережекбиз», – деп де билдирди.
Загьмат гьакъланы гьакъында да айта туруп, В. Путин 2024-нчю йылдан башлап Россияда инг аз алапа 18 процентге артажакъ деди ва 19 минг 242 манат болуп токътажакъ. О да –ватандашлар учун харж янындан яхшы къошум.
Президент Украинада юрюлеген хас операцияны гьакъында айта туруп, ветеранлагъа, оьлгенлени агьлюлерине гележекде де харж янындан кёмек этилежекни англатды. Шо муратда «пачалыкъ фонд» да къурулажакъ.
Озокъда, Президент уьлкени гележекдеги оьсювюн болдурмакъ учун политика, экономика, билим берив, савлукъ сакълав, яшавлукъ йимик аслу тармакъланы алдында не йимик масъалалар токътагъанны гьакъында да айтды.
Къысгъача айтгъанда, оьзюню сёйлевюнде пачалыкъны Башчысы буссагьатгъы вакъти Россия къайсы политика ёл булан барагъанны англатды. Ватандашлар учун шо – инг де герекли.
«Юрт хозяйствону къуллукъчуларына разилигимни билдиремен»
Россияны аграр регионларында артдагъы йылларда ашлыкъланы оьсдюрювге ва шолардан мол тюшюмлер къайтарывгъа тергев гючлене бара. Шо гьакъда Россияны Президенти Владимир Путин Федерал Жыйынгъа Чакъырыв кагъызында айрыча хат булан эсгерегени де негьакъ тюгюл.
Неге десегиз, гьалиги заманда бизин уьлкебиздеги къоллавчуланы талапларын кютюв булан дазуланмайлы, ашлыкълардан къайтарылгъан тюшюмню бир къадарын тышгъа йиберивге де айрыча тергев бакъдырыла. Оьтген йыл савлай Россияда ашлыкъланы оьсдюрювде лап да гёрмекли натижалар къолда этилинген. Дагъы да ачыкъ этип айтсакъ, 2022-нчи йылда 150 миллион тон ашлыкъ къайтарылгъан. Шону 100 миллион тону –будай бюртюк.
«Етишилген уьстюнлюклерине байлавлу болуп аграр тармакъны къуллукъчуларына разилигимни билдиремен, – деди ол. – 2023-нчю йылны июн айыны ахырына ерли Россияда оьсдюрюлген ашлыкълардан къайтарылгъан тюшюмню 55-60 миллион тонун тыш уьлкелеге йибермеге умут этилине».
Бюртюкден баш бола, баш толса, аш бола деп негьакъ айтылмай.
Билим берив
Россияны Президентини Чакъырыв кагъызында артгъа салмай чечмеге тюшеген яшавлукъ ва экономика масъалалар булан бирге билим берив тармакъны оьсювюне байлавлу ювукъ вакътини ичинде яшавгъа чыкъмагъа тюшеген гьаракатланы да малим этди.
Шо гьакъда айта туруп, ол эсгерген йимик, школаланы битдирип чыкъгъанланы аслам пайына гьакъ тёлемей, оьр билим алмакъ учун къошум имканлыкълар яратылажакъ. Ачыкълашдырып айтгъанда, бирикген па-чалыкъ экзаменлени гьасиллерине гёре оьр охув ожакълагъа тюшегенлеге гёрсетилеген бюджет ерлени санаву гелеген эки йылны ичинде 45 мингге артажакъ.
Айрыча алгъанда, бизин уьлкени регионларында иш гёреген охув ожакъларда шолай шартлар болдурувгъа артыкъ агьамият берилежек. Шону булан бирге, оьр охув ожакъларда бюджет ерлени санаву гьар йыл сайын артып туражакъ. Бизин уьлкени тарихин, олай да маданият варислигин уьйренивню камиллешдирмек учун къошум акъча маялар гёрсетилежек. Ону пикрусуна гёре, бугюнлерде школаларда къолланагъан охув китапларда бизин уьлкени тарихи оьсюв ёлу толу кюйде ачыкъ этилмеген.
Шондан къайры да, савлай уьлкени оьлчевюнде 2024-нчю йылны ахырына янгы 1300 школа пайдаландырывгъа берилежек. Демек, 1 миллиондан да артыкъ яшгъа гьалиги талаплагъа жавап береген шартларда билим алмагъа имканлыкъ тувулажакъ. Шо вакътини ичинде школалар учун янгы 16 минг автобуслар да йиберилежек.
Муаллимлени гьазирлейген оьр охув ожакъланы биналарын ярашдырып янгыртывгъа, олай да шоланы тийишли техника алатлар булан таъмин этмек учун гелеген эки йылны ичинде 10 миллиард манат гёрсетилежек. Школаларда клас ёлбашчылар йимик, техникумларда ва коллежлерде охув группаланы ишин юрютеген дарс беривчюлеге де къошум гьисапда 5 минг манат тёленежек.
Шолай да, Владимир Путин охув ожакъларда тарбиялав ишге жаваплы касбучулар белгиленегенин эсгере туруп, клас ёлбашчыланы кёмекчилерини, насигьатчыланы ва тарбиялавчуланы билим даражасын камиллешдиривге тергев бермеге тюшегени гьакъда да айтды.
Яшлар, студентлер ва оьзге жагьиллер туризм булан машгъул болсун учун да бир тюрлю чаралар гёрюлежек. Школагъа юрюйген яшлары бар агьлюлени якъламакъ учун да чаралар белгиленген. Шолай, школагъа гьазирлемек учун гьар яшгъа бу йылны август айыны ортасына ерли 10 минг манат бакъдырылажакъ. Шо къадардагъы акъча бу йыл биринчи класгъа юрюмеге башлажакъ яшлагъа да берилежек.
Тыш политиканы гьакъында
Оьзюню Чакъырывунда В.Путин НАТО-ну терс айланышларын да аян этип сёйледи. Олар Киевни къоллап, Россияны агьамиятлы асгер, оборона къурулушларына зарал гелтирме сюегенин ва шогъар къаршы турма болагъан янгы техникабыз гьазир экенни билдирди.
Уллу Ватан давдан сонггъу йылларда, дюньяда парахатлыкъ болдурма деп къурулгъан НАТО бугюнлерде бары да питнелени башы болуп токътагъан. Вьетнамдан башлап, Афгъанистан, Югославия, Иракъ, Сирия ва башгъа арап пачалыкълардагъы дав агьвалатланы башлагъан да –шо къурум.
– Оланы алдына Россияны осаллашдырма, дагъытма борч салынгъан, шону учун да айланадагъы пачалыкъланы къоллап, олагъа савут берип, парахатлыкъны бузуп айланалар, – дей В.Путин.
Вашингтондагъы бир-бир «гьаракатчылар» ядер савутну сынама ойлашалар. США-да янгы ядер савутлар ишленегени де ачыкъ, эгер де олар шону сынама ойлашса, жавап къайтармай къоймажакъны, Стратегия чапгъын савутланы гьакъындагъы дыгъарда ортакъчылыкъ этегенин токътатагъанны гьакъында да айтды.
–Фронт гьали миллионлар булангъы бизин адамланы юреклеринден оьте, гьар тилдеги тилевлерибиз де – уьстюнлюкню, асгер ёлдашлыкъны ва Ватанны гьакъында, – дей сёйлевюн тамамлай туруп В.Путин. – Россия нечик къаршылыкъгъа да жавап берип бола, неге тюгюл биз – бир уьлкебиз, бир халкъбыз ва оьзюбюзню гючюбюзге инанабыз. Биз – герти ёлдабыз.
Н. МАГЬАММАТОВ,
Къ. КЪАРАЕВ,
Н. БАЙБОЛАТОВ,
Г. КЪОНАКЪБИЕВ.
