Оьтген жумада Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликов ишинде етишген уьстюнлюклери ва намуслу загьматы учун дагъыстанлылагъа Пачалыкъ савгъатлар тапшурду. «Дагъыстанны ат къазангъан муаллими» деген оьр ат къумукъ къатын Алевтина Мавлетовна ЧАЛАНДАРОВАГЪА да берилди.

Муаллимлик касбу янгыз билим берив тюгюл, яшланы тарбиялав ва оланы тюз ёлгъа салыв булан да байлавлу. Ол адам яшланы сюйгенден къайры да, жаны-къаны булан ишлеме ва чыдамлы болма герек. Муаллимлик къыйын касбу буса да, оьмюрюн шогъар­ багъышлайгъанлар кёп бар. Шоланы бириси – Алевтина Мавлетовна Чаландарова. Ол къумукъ атадан ва орус къатындан Каменск-Уральск деген шагьарда тувгъан. Магъа оьзюню атасы анасы булан нечик табушгъанны гьакъында хабарлай.

– Атам Мавлетни агьлюсюнде 5 яш болгъан, шону учун да агьлюню сакъламакъ учун олар яшлайын загьматгъа гирише. Оланы арасындан Мавлет яш йылларына да къарамай, бек бажарывлу токар болгъан. Ону гьаракатын гёрюп, 17 йыллыкъ уланны дав йылларда Москва областдагъы заводгъа ишлеме йибере. Аз заманны ичинде ол оьзюню бажарывлугъун мунда да гёрсете ва ону дав савутлар этеген бёлюкге чыгъара. Немислер Москва бойлагъа ювукълашгъанда, заводну Уралгъа чыгъара. Атам анам булан шо заводда ишлей туруп таныш бола ва 1944-нчю йылда уьйлене. Мен шонда тувгъанман…
Алевтинаны ата-анасы 10 йыл Уралда яшап, уьч яшы да булан 1954-нчю йылда Дагъыстангъа къайта. 9 йыллыкъ Алевтина Бабаюртдагъы школаны 2-нчи класына бара. Шонда 7 класны битдире ва 1960-нчы йылда Хасавюртдагъы педагогика училищеге тюше. Шо йылларда училищени битгенлеге университетни битгенлеге йимик къарай болгъан.

Яш муаллимни Бабаюртдагъы школа-интернатгъа йибере ва онда 4-нчю класлагъа дарс берип ишлей, сонг ону тарбиялавчу этип чыгъара. Интернатда охуйгъанланы оьзлени юрютеген кюю, ашав-яшаву башгъа, неге тюгюл олар гьар гюн ата-анасын гёрюп турмай, тек пагьмулу ва бажарывлу муаллимлер олагъа ата да, ана да болалар.

Янгы охуп гелген Алевтина Мавлетовнада пагьму, юрек иссилик, аривлюк, гьакъыл, тергевлюк, чыдамлыкъ ва не ишни де кютме болардай
бажарывлукъ, ингдеси ишге гьасиретлиги болгъан. Огъар оьр билим алмакъ учун имканлыкъ бола. 1965-нчи йылда ол Свердловск шагьардагъы педагогика институтну филология факультетине тюше ва 4 йылдан уьстюнлю кюйде битдире.

Ону къайтгъандокъ, Бабаюрт районну Тамазатёбе юртундагъы школагъа завуч этип йибере, сонг Бабаюртдагъы 1 номерли школагъа чыгъара. Аз заманны ичинде ол яшланы сююмлю муаллими бола, оланы юрек сырларын англама къарай ва яратывчулукъ бажарывлугъун ахтара. Озокъда, шону учун кёп къыйын­тёгюле, тек арадан заман гетип, биринчи билим берген охувчулары уллу разилик булан айтагъан баракалла сёзлер, шо замангъы гьаракатына къайтарыш бола.
Бажарывлу яш касбучуну районну билим берив бёлюгюне чыгъара. Шо йылларда ол агьлюлю де бола. Эрин ишлемеге Къызылюрт шагьаргъа чыгъаргъанда, оьзю де шонда яшама башлай.

Ону шоссагьат шагьарны билим берив бёлюгюне ишлеме чакъыра ва шо ишинде 10 йыл ишлей. 40 йыл болагъанда Алевтина Мавлетовнагъа «Ветеран труда» деген белги бериле. Шо буса билим беривдеги къайратлы загьматы учунгъу гьукумат берген къыймат бола. 1990-нчы йылларда гёчювюл хозяйстволаны школаларыны территория управлениеси къурула. Шо управлениени ишин онгармагъа да Алевтина Мавлетовнагъа тапшуралар.

Юртлагъа айланма турагъан къотанларда школалар къуруп, шоларда ишни онгармакъ енгил иш тюгюл. «Дагъыстанны билим беривюню отличниги» деген ат берилген касбучуну 5 йыл юрютген иши зая болмай, шо бойдагъы бары да школаларда иш толу кюйде юрюлме башлай ва сынавлу педагогну горисполкомгъа ишге ала. Мунда да ол башлап оьзюне, сонг иш ёлдашларына талаплы янаша, тек адамлар булан тез гьаллаша. Кёп адам яшайгъан шагьарда ишлесе де, ол миллет айырып турмагъан. Оьзю де –эки миллетни баласы.

–Атам да, анам да миллет айырып яшамады, олар бир де эришмежекге сёз берген эдилер, – дей Алевтина. – Шолай сав оьмюр яшадылар. Оьзлер де артлы-аллы 1996-1997-нчи йылларда гечиндилер. Атам оьлюп 52-си битегенде, анам исламны къабул этди ва ону атамны яннавуруна гёмдю…

Шондан сонггъу йылларда А.Ча­ландарова Къызылюртда ачылгъан институтну филиалыны директоруну, 2017-нчи йылда ишинден тайгъанча Къызылюрт шагьардагъы тюрлю-тюрлю билимлер береген коллежни директоруну орунбасары болуп ишлей. Не ерде ишлесе де, Алевтина Мавлетовнагъа къурум ишлер тапшурулуп тургъан, шоланы да ол намуслу кюйде кютген. Бажарывлу педагогну таныйгъанлар бугюнлерде де «рагьат» къоймай. Алевтина Мавлетовнаны алдында олар оьзлер охугъан,­ авлетлери охугъан, гьали буса торунларын охутгъанны да сюе. Бош туруп уьйренмеген Алевтина Мавлетовна шону гьакъын­да да ойлаша.

А.Чаландарова бажарывлу муаллимден къайры да, уьч авлетге ана ва торунларына уллана да дюр. Агьлюсю булан олар уьч авлет тарбиялагъан, барысы да билимли ва агьлю къуруп болгъан. Марат, Элдар ва Элмира яшавда оьзлени ерин тапгъан, барысы да ата-анасындан саламатлыкъны, загьматгъа сюювню алгъан.

«Адам гьакъыллы ва яхшы болгъан сайын, башгъаларда да шо хасиятланы гёре», – деген белгили язывчу. Шо сёзлер Алевтина Мавлетовнагъа да нече де бек къыйыша. Ол адамлардагъы инг де яхшы амалланы гёре ва гьар адам да оьзю сюеген ишни юреги ушатагъан кюйде юрютсе, дюньяда дагъы артыкъ насип болмас деп гьисап эте. Оьзю де сюеген ишине оьмюрюню 57 йылын багъышлагъан.