Бажарывлу ишлейген, касбусун оьр даражада билеген, гьакъылгъа да, билимге де бай намуслу адамлар, оьзлер аз яшаса да, халкъыны эсинде узакъ яшай, гьатта гьамангъа да къала. Мен оьзюню гьакъында, гёнгюм тартып язагъан машгьур муаллим ва шаир къатын Разия Абдуллатиповна ЭЛДАРОВА шолай адамлардан эди.
1951-нчи йыл Р.Элдарова, Борагъанда 7 йыллыкъ школаны лап оьр къыйматлагъа битип, Хасавюрт педучилищеге тюше. Ону да 1955-нчи йыл къызыл дипломгъа битип, юртуна къайта, башлапгъы класланы муаллими болуп ишге гирише. Ишлей туруп, Мычыгъыш-Ингуш университетни орус тил ва адабият бёлюгюне охума тюше. Ону да 6 йылдан оьр къыйматлагъа бите. Муаллимни ишине багьа береген – ону дарслары. Инг башлап – дарсгъа тындырыкълы гьазирлиги.
Дарсны ахырына ерли яшлар «егилип» ишлейлер. Муаллимни тилине охувчулар тюгюл, дарсгъа гирген къайсы адам да тергевсюз къалмай. Ана тили йимик, таза орусча сёйлейгенден къайры, гьар сёз, гьар жумла ону яшлагъа берилген чомарт юрегинден исив ва тергев алып чыгъа. Тил буса – муаллимни инг башлапгъы, инг аслу савуту.
Борагъан орта школада район ва республика оьлчевлерде муаллимлер учун охув ва тарбиялав темалагъа семинарлар оьтгериле эди. Р.Элдарованы дарслары шо семинарланы къайсыны да байлыгъы ва безенчи де болуп токътай эди. Орус тилден дарслар береген муаллимлени методика бирлешивюню ёлбашчысы Р.Элдарова кёп керенлер юрт советге, бир нече керен Гюйдюрмес шагьар советге депутат, юртдагъы къатынланы советини председатели этилип сайлангъан.
Ол районну билим берив управлениесини, республиканы, РФ-ни билим берив министерлигини гьюрметлев грамоталары булан савгъатлангъан. Гьакъ юрекден айтсакъ, ол дагъы да оьр атлагъа да, къызыл хатлагъа да лайыкълы, терен билимли, намуслу, охувчуланы ата-аналарыны арасында да абуру уллу, охувчулар учун инг сююмлю муаллим де дюр эди.
Белгили болгъаны йимик, намуслу, рагьмулу, назик юрекли адам башгъаланы къыйынына къыйналмай да, яхшылыгъына сююнмей де болмай. Юрекни гьалы тилге тюшмей де, кагъызгъа гёчмей де къалмай. Р.Элдарова хыйлы гёзел шиъруланы автору да дюр. Оланы арты дагъы да берекетли болмакъ да бар эди, эгер ажжал бизин табаныбызны таптап юрюмей эди буса.
Разия Абдулатиповнаны бу дюньядан эрте гетмеклиги юртну халкъында уллу пашманлыкъ тувдурду, нечакъы да къызгъанды. Гьатта о гьакъда ерли журналист, муаллим Химиковну «Ёлдаш» газетде шиърусу да чыкъгъан эди.
Р.Элдарова оьзюню шиъруларыны биринде: «Бу дюньядан гетме де къыйын болмас эди, эгер де оьзюнгден сонг авлет, яхшы ат, йыр къоюп гете бусанг», – деп язгъан эди. Ону шо сыйлы мурады толу кюйде яшавгъа чыкъды. Авлети Асият Гиланиевна ону шиъруларын асырап, аявлап жыйып, саламат китап этип чыгъарды. «Не гёрдюк, не гёрмедик?» деген аты булан чыкъгъан шо китапны охувчулар кёп арив къаршыладылар. Бугюн ону шиърулары школаларда, маданият уьйлерде охула, йырлана.
Дагъыстанны халкъ шаири М.Атабаев шо китапны гьакъында «Ёлдаш» газетде чыкъгъан макъаласында: «Разияны шиърулары юрт яшавгъа, юртлулагъа ювукъ. Разия буса шо меселли шиъруланы язагъанда, бош сёзлеге гетип къалмай, герти поэзияны тили булан сёйлеп бажара. Бу шиърулар охувчуланы рагьмулу болма, элин, халкъын, табиатны сюйме, къыйынлыкълагъа чул бермей яшама, бир-биревге табылма, инсанланы абурлама чакъыра. Разияны бу китабы охувчулагъа уллу савгъат болажагъына ва шолай пагьмулу адам охувчуланы, халкъны эсинде гьаман да яшажакъгъа инанаман», – деп яза. Булай гьакъ юрекден намуслу да, бажарывлу да ишлеп, халкъыны гёзел къылыкъ-ёрукъ ёлларын, адатларын суратлайгъан, охувчуну рагьмулу, намуслу, ягьлы, татывлу яшама уьйретеген шиърулар язып, юртдагъы яш-уллуну сыйын, сюювюн къазангъан. Разия Элдарованы шиъруларыны бир тагъымын «Ёлдашда» бермекни арив гёребиз.
Сизге уллу гьюрмет булан
Абас МАМАЕВ.
Мычыгъыш Республика, Борагъан.
Разия ЭЛДАРОВА
Язбаш
Юхусундан уянгъандай табиат –
Къышда япгъан акъ шаршавун ташлагъан.
Агъачлыкъда, авлакъларда ер-ерде
Яшыл отлар гётерилме башлагъан.
Чечекли гёлеклерин гиймеге
Гьасиретдей гёрюне тереклер де,
Ялкъывлу къыш битгенинден сююне,
Яз гюнлерден сююне юреклер де.
Язбаш гюнлер къышдан ялкъгъан адамны
Тойгъа йимик гьар даим къыргъа тарта.
Дюньядагъы бары да жанны язда,
Инаныгъыз, яшавгъа гьазы арта.
Сюемен
Мен сюемен юртумну
Сув ягъада ерлешген.
Ону халкъын сюемен
Дослукъ булан бирлешген.
Терикни де сюемен
Ташыйгъан язда-язда.
Аста, асил агъагъан
Сувукъда, суву азда.
Ерли тавну сюемен
Табиатны безейген.
Жанлардан сююнемен
Агъачлыкъда гезейген.
Мен гьеч англап болмайман
Элни ташлайгъанланы.
Ят ерлерде янгыдан
Яшав башлайгъанланы.
Яннавурда сен баргъа
Гече де гюндюз йимик
Ярыкъ гёрюне магъа.
Яшавдан сююнемен
Яннавурда сен баргъа.
Оьмюрню йыллары чы
Чалт гете тамашагъа.
Оланы санамайман
Яннавурда сен баргъа.
Кёплер тамаша бола
Къарт болмайсан деп магъа.
Къарт болмай турагъаным–
Яннавурда сен баргъа.
Къарт болажагъымдан да
Тюшмей магъа къоркъмагъа –
Аврусам да, оьлсем де–
Яннавурда сен баргъа.
Болайым
Сен яшыл авлакъ болсанг,
Мен болайым чечеги.
Гюндюз кёкде Гюн болсанг,
Ай болайым гечеги.
Сен емиш терек болсанг,
Мен болайым бутагъы.
Оьсеген от сен болсанг,
Чыкъ болайым отдагъы.
Агъагъан оьзен болсанг,
Мен болайым ягъасы.
Сайлама тюшсе – сенсен,
Тарыкъ тюгюл дагъысы.
Охутгъан яшларыма
Яшлар булан яшав къурдум, яшадым.
Яшав булан яш юрегим яшнады.
Буссагьат да сизин булан яшайман,
Сизден тоймай, оьлежекге ошайман.
Яшлар, дейлер, чечеклери яшавну,
Чечеклерден тоймай мени юрегим.
Яшавумну насиби де дюрсюз сиз.
Дюрсюз, яшлар, яшавумну гереги.
Яшларымны арасында бири де
Бу яшавда ерин тапмай къоймагъан.
Бириси де, онгсуз юрюп, терс болуп,
Адамланы налатын гьеч алмагъан.
