Ёкъну бар, барны оьр этеген – илму, дей. Гертиден де, илму – уллу хазна байлыкъ. Шо саялы айтыладыр билген дёрт, билмеген дерт байлар деп де. Айтмагъа сюегеним, инсандан гьакъ тилемей, оьзюн ачгъандокъ, билим, англав, гьакъыл, къылыкъ береген сигьрулу булакъ – китап. Инсан яшав сынавундан топлагъан билимни де, англавну да, гьакъылны да кёп яны – китапларда, ону аямакъ инсанны сыйлы жамият борчларындан санала. Амма ону герти кюйде аямакъ учун, ону герти кюйде сюймеге ва гьалал къурдашы болмагъа тарыкъ. Китапны шолай гьалал къурдашы Борагъан орта школаны китапханасыны ёлбашчысы Асият Гиланиевна Элдарованы гьакъында язсам, гьаракатчы китапханачылагъа ону иш сынаву уьлгю, кёп йыллар намуслу ва бажарывлу ишлейген оьзюне де борагъан жамиятны атындан этилген абур болур деп эсиме геле.
Асият Борагъан орта школаны охув ва тарбиялав ишинде уллу къошум этген, китапны инг сыйлы хазнагъа санайгъан, халиден, халчадан эсе уьйлерини тёр тамларын китаплар безейген муаллимлени агьлюсюнде оьсген. Уясында гёргенни учгъанда да этер, дей. Бу гьал, озокъда, назик яш юрекде китапгъа уллу сююв уята. Амма шо сюювге, Асиятны айтывуна гёре, ана тилден оьр даражада дарслар юрютеген Гьабийбула Магьамматович Солтахановну таъсири айрокъда гючлю. Шогъар тамаша этмеге де тюшмей, неге тюгюл: «Биз сюйсек де, сюймесек де, адамны яшавунда муаллимни пайы уллу!» – деген аты дюньягъа генг кюйде белгили къыргъыз язывчу Ч.Айтматов. Оьрде айтылгъан затгъа къошум гьисапда Асиятны гелини, юрт китапхананы о замангъы китапханачысы Айшат, огъар арив-арив чебер китаплар гелтирип, охутуп да, оьзю булан ишге элтип де, ону китапгъа бакъгъан сюювюн артдыргъанны эсгерсек, артыкъ болмас, энни бу школада да, ондан тышда да, гьатта ятгъанда орунда да ондан айрылмайгъан бола. «Китап тутгъан тюзелер», – деп, ата-анасы да муну гьавасланывуна рази къала. 1973-нчю йыл орта школаны лап оьр къыйматлагъа да битип, Асият Грозныйдагъы маданият-ярыкъландырыв училищени китапханачылар гьазирлейген бёлюгюне тюше ва эки йылдан ону да оьр къыйматлагъа битип, Борагъан юрт китапханада ишлеме башлай.
– Шо маданият-ярыкъландырыв училищеде дарслар нечик юрюле эди? – деймен.
– Жумада уьч гюн охуп, уьч гюн уьлгюлю китапханаларда ишлей эдик. Китапны пропаганда этеген къайдаланы: диспутлар, конференциялар, выставкалар, обзорлар, конкурслар… гьакъында биз язып алгъан затланы сынавлу китапханачыланы ва муаллимлерибизни ёлбашчылыгъыны тюбюнде охувчулар булан оьтгере эдик. Бу иш бизге уллу кёмек этди, – дей Асият.
Арадан бираз вакъти гетип, Гюйдюрмес шагьар исполкомуну маданият бёлюгюню жыйынында Асиятны ишин макътайгъангъа шагьат болдум. Шо гюн, не этип де, Асиятны школаны китапханасына ишге гёчюрмеге юрегиме тюшдю, шо заман мен школаны директору эдим. Яхшы ишлейген китапхана школаны охув ва тарбиялав ишини дёрт пай этгенде, бир пайын тартагъангъа гьеч къоркъмай ант этмеге ярай. «Чтение – вот самое лучшее учение!» – деп, уллу орус язывчу М.Горький негьакъ язмагъан. Класдан тышдагъы охувдан къайры, китапхана эстетика, загьмат, касбу танглав, дав ва патриот тарбиялавда актив кюйде ортакъчылыкъ этмеге борчлу. 1973-нчю йылдан тутуп, Асият Элдарова школа китапханада ишлей. Инг башлап ол уьйню тазалады, пакарсыз салынгъан китапланы белгили бир ёрукъда (каталоггъа гёре) тизди, класдан тышда охулмагъа герек китапланы класлагъа гёре айырды, муаллимлер учун педагогикадан ва хас методикадан айры бёлюк онгарды. Етишмейген китапланы токъташдырды, оланы эки список да этип, бирин гьар жума администрация оьтгереген жумалыкъ планёркада директорланы алдына салды, стеллажлар етмейгенни, китапханагъа уьй тарлыкъ этегенни эсгерди. Ондан къайры да, «охулмайгъан» китап, ишлемейген адам йимик, ону охутмакъ учун гьар гюн де къайсы класгъа да китапны пропаганда этмеге бармагъа гьазир экенни англатды. Гертиси яхшы, къайсы класгъа да барып, китапланы пропаганда этмеге гючюнг чатармы? Нечакъы илиякълы бусанг да, назик къызсан, бир-бир арнавутдай эркеклер де къыйын бийлейген авур класлар да ёкъ тюгюл, деп пикирлешген саялы, сонг-сонг уяла къалдым. Асият къайсы класгъа да барып, къайсы предметден де дарс береген болду. Ингдеси, ёкъ муаллимлени орнуна дарс бермеге Асият Гиланиевна геле буса, охувчулар ону сююнюп къаршылай эди. «Ону сыры не затда?» – деп сорагъанда, ол: «Гьюрмет герек инсангъа, яшлагъа айрокъда!» – деп жавапланды Асият. Гертиден де, ону булан разилешмей ким бола? Асият китапланы кёп сюеми яда чечеклени кёп сюеми, токъташдырмагъа да къыйын. О школагъа гелген сонг, китапхананы да, ону айланасын да, савлай коридорну да, гьатта абзарны да чечеклер безейген болду, китапсюер охувчуланы клубу «Яша, китап!» деген девизи булан къоллавдан чыгъармагъа гьазир этилген китапланы, мукъаятлы ремонт да этип, янгыдан къоллавгъа къошду. Узакъ заман да гетмейли, Асият педколлективни гюл байламыны ичинде къызыл гюлдей гёрюнеген болду: таза хасиятлы, ишде гьеч инкарлыгъы ёкъ, къайсы тапшурувну да къутулмайгъан ишидей къабул этеген, гьаман янгылыкълагъа талпынагъан адамны коллективде абуру-сыйы болмай десе, ким инанар? Мекенлешдирип айтсам, бир йыл да гетгинче, охувчуланы 70–75 проценти китапханагъа къуршалды, гьар педсоветде китапны пропаганда къайдалары гьакъында айтагъан, янгы китапланы обзорларын этеген Асият, гьатта хыйлы муаллимлени чебер ва методика адабиятгъа байлады. Савлай школаны охув даражасы гётерилип гетди. Эки-уьч йыл гетип, муаллимлер уллу гьюрмет булан «Бизин Асият!» дейген, охувчулар да ишге гелеген Асиятны гюл байламлар булан къаршылайгъан болду. Администрация да, профсоюз да буса, гьар байрам огъар буйрукъ булан баракалла берегенинден оьтюп, ону инг яхшы муаллимни суратларын салагъан «Намусу булан дослукъда» деген гьюрметлев стендге суратын ерлешдирди. Амма шо сурат ерин тапгъынча, Асият эки район, бир де республика школаларыны китапханалары учун семинарлар оьтгерди.
1984-нчю йыл школада Билим берив министерлик оьтгерген умуми тергев савлай школаны ишине рази къалгъан эди. Амма китапхананы ишине буса оьр багьа бердилер. Тергевню юрютген инспекторлар: «Яхари, сиз бу сизин «малайиклеригизни» (охувчуларыгъызны) не ерде, нечик тарбиялайсыз?» – деп, гьар тергелген гьаракатдан сонг сорай турдулар.
«Шо «малайиклени» тарбиялавда бизин малайикдей асил, кёп жагь, ишин кёп сюеген Асиятны пайы уллу», – деп, мен жаваплангъанда, олар мени булан рази къалдылар.
Асият Гиланиевна бир затны яхшы англатды: китапхана – школа учун кёп уллу тарбиялав гюч. Къайсы школада да 40–50 муаллим ишлейдир. Бизин насипсизлигибизге, оланы арасында тарбия ишин чаналатагъанлары да болмай къалмай. Китапханадагъы минглер булангъы чебер ва илму китаплар, охув китаплар буса герти китапханачы бар ерде охувчулар учун гюн де, гече де, школада да, уьйде де, къырда да кёп гьалал къуллукъ эте. Бир атны яхшылыгъындан минг ат сув ичер деп булайгъа айтадыр. Охувчуланы 80–90 проценти класдан тышдагъы охувгъа къуршагъан Асият Гиланиевнагъа бары да ата-ана, тизден туруп, савбол-баракалла айтса да, артыкъ абур этесиз деп айтмас эдим.
«Къумукъ тил де негер тарыкъ?» – дейген къайсы къумукъну да къумукъ тилни уьйренмеге сюеген къайсы миллетни вакилине де алышдырмагъа ярай. Асият буса гьар жумалыкъ планны къурагъанда, къумукъ учебниклер, чебер китаплар етмейгенни айтып, къувун гётере туруп, бизин Хасавюртгъа, Магьачкъалагъа барагъан этди. 1982-нчи йылдан тутуп, охувчуланы «Къарчыгъа» журналгъа язылывгъа къуршады. 1994-нчю йыл Мычыгъыш дав башланып, байлавлукълар уьзюлдю. Дав битип, аралыкъ токъташгъан сонг да, Дагъыстанны гьакимлигине хыйлы вакъти тилеп, Камил Алиевни, Абдулкъапур Салимурзаевни, Алибек Гьажиевни кёмеги булан 2002-нчи йылдан берли гьар йыл «Ёлдаш» газетни 140–150 экземплярын алабыз. Янгыз Борагъан школа 50 газет ала. Асият Гиланиевна ону гьар номерин тындырыкълы кюйде тигип, гёрюнеген ерге салып сакълайгъандан къайры, тарбиялав ишге герекли макъалаланы темалагъа гёре тигип, муаллимлер не вакътиде де къолламагъа болагъан кюйде жыйып сакълай. Тилге, адабиятгъа, къумукъланы тарихине, ерли адамлагъа багъышлангъан материал бар папка – оьзюнюки. Муаллимлер белгили себеплеге гёре гелмей къалгъан гезиклерде Асият, шо папкасын да алып, дарслагъа бара. Чебер адабиятны пропаганда этивде Асият тюрлю-тюрлю къайдалардан пайдалана. 1989–1990-нчы йыллар Асиятны сиптечилиги булан мычыгъыш, къумукъ, къазах язывчулар булан кёп пайдалы ёлугъувлар оьтгерилди.
– Гьар ярыш, диспут, конференция, айрокъда язывчулар булан ёлугъувлар, савлай школадан кёп тындырыкълы гьазирликни талап эте. Къумукъ ва мычыгъыш язывчулар булан 1989-нчу йыл оьтгерилген ёлугъув, савлай юрт ортакъчылыкъ этип, уллу байрамгъа айлангъан эди: янгыз школаны кабинетлери, коридор, абзары тюгюл, юрт орамлары, маданият къала шо ёлугъувгъа къыйышывлу безендирилгенден къайры, охувчулар да чебер программа гьазир этген эди. Бу ёлугъувгъа район ва республика Маданият министерлигини вакиллери, республика телекомпания ортакъчылыкъ этдилер. Бу ёлугъувдан сонг Асият охувчулагъа да, педколлективге де, юртлулагъа да дагъы да аявлу болду, къонакъланы разилиги охувчуланы юрегинде сююнч тувду, умутларын къанатлады.
Гьар йыл март айда школада, сонг районда оьтгерилеген школаланы чебер коллективлерини тергевюнде Борагъан школаны чебер коллективи биринчи ерлерде бола эди. Ону хору яда инг яхшы вокал группасы республика тергевде ортакъчылыкъ этмей бир йыл да къалмай эди. 1989-нчу йыл акъ ва къара опуракълы, къара галстуклу охувчуланы сагьнада уьстден тюпге уьч сыдыра (ярус) болуп тизилген хору, уьч тавушгъа салып, Анвар Гьажиевни «Партиягъа макътав» деген йырын йырлагъанда, жюрини членлерини бири: «Яхари, бу чу Пятницкийни хору йимик!» – деп гьайранлыкъ этди.
Дав-патриот ишде китапхана этеген ишни гьакъында айтсакъ, сёз узакъгъа гете. Тек Асиятны актив ортакъчылыгъы булан Ватан давну ортакъчыларына юртда эсделик, школада хас мююш этилгенни, оланы айланасында юрюлеген тарбиялав ишде актив ортакъчылыкъ этегенни эсгермесек, адилсизлик болар эди. Лап къысгъартып айтсакъ, школада юрюлеген бары да тарбиялав иш китапханадан оьте десек, къопдурув болмас. Ондан къайры да, Асият Гиланиевна район ва республика школаланы китапханачылары учун гьар йыл 2–3 семинар оьтгерегенни, ону районну школа китапханачыларыны бирлешивюню ёлбашчысы этип сайлагъаны да кёп затны ачыкъ эте.
Асият Гиланиевна кёп школа, район, республика, гьатта РСФСР-ни министерлигини грамоталары булан савгъатлангъан. 1984-нчю йыл школаны умуми тергевюню вакътисинде Билим берив министерликни инспектору Роза Багьавдиновна къычырып: «Асиятны тёшюнде узакъгъа бармай «РСФСР-ни халкъгъа билим беривню отличниги» деген белги янажакъгъа сёз беремен», – деп сююндюрген эди. Тек яшлар учун янагъан Асиятны тёшюнде шо белги гьали де янмай. Биз огъар къазаплансакъ да, тамашалыкъ этмейбиз, гьатта совет девюрде де оьз тувма топурагъыбызда яшасакъ да, тувма янашыв тапмагъанбыз.
Халкъны да, ананы да разилигин къазанып къурулагъан насип оьзлюгюнден тувулмай. Бу – къатты ругь ва бай гёнгюл къургъан къуванчлы талай. Заманны бал кажини де, балагь кажини де бар, дей халкъыбыз. Яратывчу загьматынг булан биринчисине ес болгъансан. Гьакъ юрекден къутлайман, дагъы да уллу уьстюнлюклер ва къатты савлукъ ёрайман!
Абас Мамаев.
Мычыгъыш Республика, Борагъан юрт.
Асият Борагъан орта школаны охув ва тарбиялав ишинде уллу къошум этген, китапны инг сыйлы хазнагъа санайгъан, халиден, халчадан эсе уьйлерини тёр тамларын китаплар безейген муаллимлени агьлюсюнде оьсген. Уясында гёргенни учгъанда да этер, дей. Бу гьал, озокъда, назик яш юрекде китапгъа уллу сююв уята. Амма шо сюювге, Асиятны айтывуна гёре, ана тилден оьр даражада дарслар юрютеген Гьабийбула Магьамматович Солтахановну таъсири айрокъда гючлю. Шогъар тамаша этмеге де тюшмей, неге тюгюл: «Биз сюйсек де, сюймесек де, адамны яшавунда муаллимни пайы уллу!» – деген аты дюньягъа генг кюйде белгили къыргъыз язывчу Ч.Айтматов. Оьрде айтылгъан затгъа къошум гьисапда Асиятны гелини, юрт китапхананы о замангъы китапханачысы Айшат, огъар арив-арив чебер китаплар гелтирип, охутуп да, оьзю булан ишге элтип де, ону китапгъа бакъгъан сюювюн артдыргъанны эсгерсек, артыкъ болмас, энни бу школада да, ондан тышда да, гьатта ятгъанда орунда да ондан айрылмайгъан бола. «Китап тутгъан тюзелер», – деп, ата-анасы да муну гьавасланывуна рази къала. 1973-нчю йыл орта школаны лап оьр къыйматлагъа да битип, Асият Грозныйдагъы маданият-ярыкъландырыв училищени китапханачылар гьазирлейген бёлюгюне тюше ва эки йылдан ону да оьр къыйматлагъа битип, Борагъан юрт китапханада ишлеме башлай.
– Шо маданият-ярыкъландырыв училищеде дарслар нечик юрюле эди? – деймен.
– Жумада уьч гюн охуп, уьч гюн уьлгюлю китапханаларда ишлей эдик. Китапны пропаганда этеген къайдаланы: диспутлар, конференциялар, выставкалар, обзорлар, конкурслар… гьакъында биз язып алгъан затланы сынавлу китапханачыланы ва муаллимлерибизни ёлбашчылыгъыны тюбюнде охувчулар булан оьтгере эдик. Бу иш бизге уллу кёмек этди, – дей Асият.
Арадан бираз вакъти гетип, Гюйдюрмес шагьар исполкомуну маданият бёлюгюню жыйынында Асиятны ишин макътайгъангъа шагьат болдум. Шо гюн, не этип де, Асиятны школаны китапханасына ишге гёчюрмеге юрегиме тюшдю, шо заман мен школаны директору эдим. Яхшы ишлейген китапхана школаны охув ва тарбиялав ишини дёрт пай этгенде, бир пайын тартагъангъа гьеч къоркъмай ант этмеге ярай. «Чтение – вот самое лучшее учение!» – деп, уллу орус язывчу М.Горький негьакъ язмагъан. Класдан тышдагъы охувдан къайры, китапхана эстетика, загьмат, касбу танглав, дав ва патриот тарбиялавда актив кюйде ортакъчылыкъ этмеге борчлу. 1973-нчю йылдан тутуп, Асият Элдарова школа китапханада ишлей. Инг башлап ол уьйню тазалады, пакарсыз салынгъан китапланы белгили бир ёрукъда (каталоггъа гёре) тизди, класдан тышда охулмагъа герек китапланы класлагъа гёре айырды, муаллимлер учун педагогикадан ва хас методикадан айры бёлюк онгарды. Етишмейген китапланы токъташдырды, оланы эки список да этип, бирин гьар жума администрация оьтгереген жумалыкъ планёркада директорланы алдына салды, стеллажлар етмейгенни, китапханагъа уьй тарлыкъ этегенни эсгерди. Ондан къайры да, «охулмайгъан» китап, ишлемейген адам йимик, ону охутмакъ учун гьар гюн де къайсы класгъа да китапны пропаганда этмеге бармагъа гьазир экенни англатды. Гертиси яхшы, къайсы класгъа да барып, китапланы пропаганда этмеге гючюнг чатармы? Нечакъы илиякълы бусанг да, назик къызсан, бир-бир арнавутдай эркеклер де къыйын бийлейген авур класлар да ёкъ тюгюл, деп пикирлешген саялы, сонг-сонг уяла къалдым. Асият къайсы класгъа да барып, къайсы предметден де дарс береген болду. Ингдеси, ёкъ муаллимлени орнуна дарс бермеге Асият Гиланиевна геле буса, охувчулар ону сююнюп къаршылай эди. «Ону сыры не затда?» – деп сорагъанда, ол: «Гьюрмет герек инсангъа, яшлагъа айрокъда!» – деп жавапланды Асият. Гертиден де, ону булан разилешмей ким бола? Асият китапланы кёп сюеми яда чечеклени кёп сюеми, токъташдырмагъа да къыйын. О школагъа гелген сонг, китапхананы да, ону айланасын да, савлай коридорну да, гьатта абзарны да чечеклер безейген болду, китапсюер охувчуланы клубу «Яша, китап!» деген девизи булан къоллавдан чыгъармагъа гьазир этилген китапланы, мукъаятлы ремонт да этип, янгыдан къоллавгъа къошду. Узакъ заман да гетмейли, Асият педколлективни гюл байламыны ичинде къызыл гюлдей гёрюнеген болду: таза хасиятлы, ишде гьеч инкарлыгъы ёкъ, къайсы тапшурувну да къутулмайгъан ишидей къабул этеген, гьаман янгылыкълагъа талпынагъан адамны коллективде абуру-сыйы болмай десе, ким инанар? Мекенлешдирип айтсам, бир йыл да гетгинче, охувчуланы 70–75 проценти китапханагъа къуршалды, гьар педсоветде китапны пропаганда къайдалары гьакъында айтагъан, янгы китапланы обзорларын этеген Асият, гьатта хыйлы муаллимлени чебер ва методика адабиятгъа байлады. Савлай школаны охув даражасы гётерилип гетди. Эки-уьч йыл гетип, муаллимлер уллу гьюрмет булан «Бизин Асият!» дейген, охувчулар да ишге гелеген Асиятны гюл байламлар булан къаршылайгъан болду. Администрация да, профсоюз да буса, гьар байрам огъар буйрукъ булан баракалла берегенинден оьтюп, ону инг яхшы муаллимни суратларын салагъан «Намусу булан дослукъда» деген гьюрметлев стендге суратын ерлешдирди. Амма шо сурат ерин тапгъынча, Асият эки район, бир де республика школаларыны китапханалары учун семинарлар оьтгерди.
1984-нчю йыл школада Билим берив министерлик оьтгерген умуми тергев савлай школаны ишине рази къалгъан эди. Амма китапхананы ишине буса оьр багьа бердилер. Тергевню юрютген инспекторлар: «Яхари, сиз бу сизин «малайиклеригизни» (охувчуларыгъызны) не ерде, нечик тарбиялайсыз?» – деп, гьар тергелген гьаракатдан сонг сорай турдулар.
«Шо «малайиклени» тарбиялавда бизин малайикдей асил, кёп жагь, ишин кёп сюеген Асиятны пайы уллу», – деп, мен жаваплангъанда, олар мени булан рази къалдылар.
Асият Гиланиевна бир затны яхшы англатды: китапхана – школа учун кёп уллу тарбиялав гюч. Къайсы школада да 40–50 муаллим ишлейдир. Бизин насипсизлигибизге, оланы арасында тарбия ишин чаналатагъанлары да болмай къалмай. Китапханадагъы минглер булангъы чебер ва илму китаплар, охув китаплар буса герти китапханачы бар ерде охувчулар учун гюн де, гече де, школада да, уьйде де, къырда да кёп гьалал къуллукъ эте. Бир атны яхшылыгъындан минг ат сув ичер деп булайгъа айтадыр. Охувчуланы 80–90 проценти класдан тышдагъы охувгъа къуршагъан Асият Гиланиевнагъа бары да ата-ана, тизден туруп, савбол-баракалла айтса да, артыкъ абур этесиз деп айтмас эдим.
«Къумукъ тил де негер тарыкъ?» – дейген къайсы къумукъну да къумукъ тилни уьйренмеге сюеген къайсы миллетни вакилине де алышдырмагъа ярай. Асият буса гьар жумалыкъ планны къурагъанда, къумукъ учебниклер, чебер китаплар етмейгенни айтып, къувун гётере туруп, бизин Хасавюртгъа, Магьачкъалагъа барагъан этди. 1982-нчи йылдан тутуп, охувчуланы «Къарчыгъа» журналгъа язылывгъа къуршады. 1994-нчю йыл Мычыгъыш дав башланып, байлавлукълар уьзюлдю. Дав битип, аралыкъ токъташгъан сонг да, Дагъыстанны гьакимлигине хыйлы вакъти тилеп, Камил Алиевни, Абдулкъапур Салимурзаевни, Алибек Гьажиевни кёмеги булан 2002-нчи йылдан берли гьар йыл «Ёлдаш» газетни 140–150 экземплярын алабыз. Янгыз Борагъан школа 50 газет ала. Асият Гиланиевна ону гьар номерин тындырыкълы кюйде тигип, гёрюнеген ерге салып сакълайгъандан къайры, тарбиялав ишге герекли макъалаланы темалагъа гёре тигип, муаллимлер не вакътиде де къолламагъа болагъан кюйде жыйып сакълай. Тилге, адабиятгъа, къумукъланы тарихине, ерли адамлагъа багъышлангъан материал бар папка – оьзюнюки. Муаллимлер белгили себеплеге гёре гелмей къалгъан гезиклерде Асият, шо папкасын да алып, дарслагъа бара. Чебер адабиятны пропаганда этивде Асият тюрлю-тюрлю къайдалардан пайдалана. 1989–1990-нчы йыллар Асиятны сиптечилиги булан мычыгъыш, къумукъ, къазах язывчулар булан кёп пайдалы ёлугъувлар оьтгерилди.
– Гьар ярыш, диспут, конференция, айрокъда язывчулар булан ёлугъувлар, савлай школадан кёп тындырыкълы гьазирликни талап эте. Къумукъ ва мычыгъыш язывчулар булан 1989-нчу йыл оьтгерилген ёлугъув, савлай юрт ортакъчылыкъ этип, уллу байрамгъа айлангъан эди: янгыз школаны кабинетлери, коридор, абзары тюгюл, юрт орамлары, маданият къала шо ёлугъувгъа къыйышывлу безендирилгенден къайры, охувчулар да чебер программа гьазир этген эди. Бу ёлугъувгъа район ва республика Маданият министерлигини вакиллери, республика телекомпания ортакъчылыкъ этдилер. Бу ёлугъувдан сонг Асият охувчулагъа да, педколлективге де, юртлулагъа да дагъы да аявлу болду, къонакъланы разилиги охувчуланы юрегинде сююнч тувду, умутларын къанатлады.
Гьар йыл март айда школада, сонг районда оьтгерилеген школаланы чебер коллективлерини тергевюнде Борагъан школаны чебер коллективи биринчи ерлерде бола эди. Ону хору яда инг яхшы вокал группасы республика тергевде ортакъчылыкъ этмей бир йыл да къалмай эди. 1989-нчу йыл акъ ва къара опуракълы, къара галстуклу охувчуланы сагьнада уьстден тюпге уьч сыдыра (ярус) болуп тизилген хору, уьч тавушгъа салып, Анвар Гьажиевни «Партиягъа макътав» деген йырын йырлагъанда, жюрини членлерини бири: «Яхари, бу чу Пятницкийни хору йимик!» – деп гьайранлыкъ этди.
Дав-патриот ишде китапхана этеген ишни гьакъында айтсакъ, сёз узакъгъа гете. Тек Асиятны актив ортакъчылыгъы булан Ватан давну ортакъчыларына юртда эсделик, школада хас мююш этилгенни, оланы айланасында юрюлеген тарбиялав ишде актив ортакъчылыкъ этегенни эсгермесек, адилсизлик болар эди. Лап къысгъартып айтсакъ, школада юрюлеген бары да тарбиялав иш китапханадан оьте десек, къопдурув болмас. Ондан къайры да, Асият Гиланиевна район ва республика школаланы китапханачылары учун гьар йыл 2–3 семинар оьтгерегенни, ону районну школа китапханачыларыны бирлешивюню ёлбашчысы этип сайлагъаны да кёп затны ачыкъ эте.
Асият Гиланиевна кёп школа, район, республика, гьатта РСФСР-ни министерлигини грамоталары булан савгъатлангъан. 1984-нчю йыл школаны умуми тергевюню вакътисинде Билим берив министерликни инспектору Роза Багьавдиновна къычырып: «Асиятны тёшюнде узакъгъа бармай «РСФСР-ни халкъгъа билим беривню отличниги» деген белги янажакъгъа сёз беремен», – деп сююндюрген эди. Тек яшлар учун янагъан Асиятны тёшюнде шо белги гьали де янмай. Биз огъар къазаплансакъ да, тамашалыкъ этмейбиз, гьатта совет девюрде де оьз тувма топурагъыбызда яшасакъ да, тувма янашыв тапмагъанбыз.
Халкъны да, ананы да разилигин къазанып къурулагъан насип оьзлюгюнден тувулмай. Бу – къатты ругь ва бай гёнгюл къургъан къуванчлы талай. Заманны бал кажини де, балагь кажини де бар, дей халкъыбыз. Яратывчу загьматынг булан биринчисине ес болгъансан. Гьакъ юрекден къутлайман, дагъы да уллу уьстюнлюклер ва къатты савлукъ ёрайман!
Абас Мамаев.
Мычыгъыш Республика, Борагъан юрт.
