Кёбюсю дагъыстанлылар Россияны гьар ерлерине ва ондан тышгъа да чыгъып гетип, оьзлени юреги алагъан­ касбуланы башын тутуп, гьаракат этегени биревге де яшыргъын сыр тюгюл. Айрокъда жагьил тайпа, оьз пагьмулары булан юлдузлар йимик, янып, халкъ арада ярыкъ бермеге башласа, юрегинг  къуванып гете, не яхшы этген шолай тюз ва пайдалы ёлланы танглап деп, олар булан оьк­тем боласан.

Бираз алларда бизин къумукъ къызны гьакъында язылып, Санкт-Петербургну газетинде чыкъгъан макъала тергевюмню тартды.  Шону бар кююнде онгарып, газетибизге бермекни арив гёрдюм.

Гёзел Вагьабова оьзюню сагьнада гиеген гёзел опурагъы  булан чыкъгъанда пача къызгъа   ошай. Ол оьзю танглагъан ёлунда тавакаллы кюйде,  къыйынлыкълагъа да чул бермей, оьзюню къысматын оьзтёрече къура.

Хасавюрт районну бырынгъы юртларыны  бириси Кёстек XVII асруда 1660-нчы йыллагъа ювукъда къурулгъан. Кёстек деген ат къайдан гелгени мекенли  кюйде токъташдырылмагъан.

Гёзел Вагьабова шо бырынгъы юртланы бири Кёстекде тувгъан.  Ол уллу ва татывлу агьлюде оьсген, тарбиялангъан. Ону 4 къызардашы ва бир эркъардашы бар. Атасы – далапчы, анасы бухгалтер. Гиччинев чагъындан тутуп, ол жагь ва жанлы къызъяш кюйде оьсе. Оьтесиз ругьланып йырлай, бийий, шиърулар охуй, гьар тюрлю конкурсларда, чараларда ортакъчылыкъ эте. Оланы кёбюсюнде ол уьст  гелген.

– Мени уьягьлюмде йырламайгъан адам ёкъ, – деп лакъыр эте ол. Эгечим Женнет Мусаева – шаир, педагог, язывчу, дагъыстанлы кёп йыравлагъа сарынлар яза.

– Сизге де язамы эди?

– Магъа гьали де язмагъан.

Гёзел бир гюн оьзюню юреги алагъан ёлну тангламакъ муратлар булан 2015-нчи йыл Санкт-Петербурггъа гёчюп, онда яшамагъа токъташа. Гьали ол иштагьланып,  Петербург  оьзюне нечик таъсир этгенни гьакъында эсге ала.

– Башлап Петербург мени оьзюню оьлчевлери булан тамашагъа къалдырды. Мен бир заманда да шолай уллу шагьарны ахтарып да битмесмен, шону ахырына да чыкъмасман, ёлларын да, орамларын да эсимде сакълап болмасман деп ойлаша эдим. Амма шо арив ер  бир жумадан оьзюмню аявлу шагьарыма айланды. Тюзю, ярыкъ гечелеге кёп заман уьйренмей турдум. Бир-бирде  чи, гьали буссагьат гечеми, гюнмю, не вакъти экен деп ойлаша туруп,  англап битмей эдим. Гечортада тюш вакътидир деп анама телефондан сёйлемеге урунгъан гезиклерим де болгъан. Мени шондагъы биринчи яйымда  чы  гьайран кёпюрлени ачылыву да оьтесиз  таъсир этди. Гьали де Петербургда мени инг де кёп сюеген ерлерим сувну ягъа­лары, айрокъда Дворцовая.

Ондан къайры да, мен бу шагьарны къышын  да бек ушатдым. Бизде, Дагъыстанда,  къар оьтесиз сийрек ява, мунда буса герти кюйде аппа-акъ къыш бола.

Гёзел янгы ерде нечик ерлешгенни, аякъ уьстге нечик тургъанны, охугъанны, оьзбашына, айрыча яшав къургъанны гьакъында сабур-саламат кюйде хабарлай. Ол бир башлап ишге урунгъан, сонг Герценни атындагъы РГПУ-гъа «Управление персоналом» деген касбугъа охумагъа тюше. Гёзел диплом да алып, медицинаны вакили гьисапда ишге тюше. Гьали ол лап да уллу фармацевт компанияда врачлар булан иш юрюте, чалыша.

– Не йимик къыйынлыкълар болду?

– Мен мунда гелгенде, орус тилни осал биле эдим, – деп эсгере Гёзел. Магъа мунда яшайгъан мени ватандашларым, якълыларым шо сени аслу масъаланг, орус тилде сёйлейген кююнгню оьсдюрме, оюнгну тюз кюйде къурмагъа уьйренме къара деп айта эдилер. Бир тилде ойлашып, сонг шону башгъа тилге гёчюрмеге четим  бола. Айрокъда, университетде охуйгъан биринчи йыл бек къыйын эди. Мен охувумну артына чыкъмасам, язып бажармай къалсам, ­орусча дарс беривчюлеге жавап берип, лакъыр­ этип  болмасам деп къоркъа эдим. Магъа англашылмайгъан бир-бир сёзлени таржумасын этип, кёмеклешегенлер  де ёкъ эди. Неге тюгюл, мени булан бир курсда охуйгъанлар бары да оруслар эди. Амма мен шо бирини артындан бири таптап гелеген  къоркъувларымны енгдим, артда бары зат кююне гелди.

Бизин дарс беривчюбюз Асель Ибрагьимовна Рашитова «Мультикультурный диалог» деген студентлени бирлешивюне чакъырды. Мен шонда оьзюмню еримни тапдым. Шо магъа бек кёмек этди. Заман гетип, мен орус тилни  де яхшы уьйрендим. Гьали буса шо тилде де ойлашагъан, пикирлешеген болгъанман. Шону мен экинчи тилиме гьисап этемен.

Яш чагъында Гёзел белгили йырав болмагъа сюйген. Тек бары халкъ билеген  касбучу-йырав гьисапда оьзюн танытмагъа  бажарылмагъан.

с Башындан тутуп  шо мурадымны яшавгъа чыгъарма болмадым, – деп англата ол. – Яшдагъы умутума абат алмагъа мунда, Петербургда,  амалгъа гелди. Мен Петербургдагъы вокал школаланы бирине тюшгенде, йыргъа яхшы агьамият берип, касбучу-педагог болдум. Дагъыс­танны жагьиллерини бирлешивюне къошулуп,  халкъ яратывчулугъу булан жанлы кюйде машгъул болдум. Гьар байрамда биз къаравчуланы, тынглавчуланы оьзюбюзню маданиятыбыз, адат-къылыгъыбыз булан таныш этебиз. Олай да, башгъа халкъланы да адаты-къылыгъы булан таныш болабыз.

 – Шоланы мунда, Петербургда сакъламагъа къыйынмы?

– Сакъламагъа чы бола эдик. Тек айланангдагъылагъа англатмагъа къыйын. Мисал учун, Рамадан айда, ораза тутулагъан­да, таныш-билишинг дегенлей, къасткъылып сагъа ашамагъа гьар тюрлю зат узатагъанда, татывуна къарама таклиф этегенде алмай къойсанг,  хатири къалагъанлар бола. О заман гьар кимге ораза не экенни, шону нечик талаплары барны билдире  турмагъа тюше. Ораза айда бизге  янгыз гюн артылгъандан башлап, гюн чыкъгъанчакъы заманны ичинде ашамагъа да, сув ичмеге де  ярай деп айтсам,  бир-бир петербурглулар тамаша болалар.

– Гиччи замандагъы умутларынг башгъа эди,  гьали  уллу бол­гъанда не муратларынг бар?

– Гьали мен уланымны тизив адам этип тарбиялап, оьсдюрмеге сюемен. Огъар 10 йыл бола, школада охуй, дагъыстан бийивлеге уьйрене. Гележекде мен ол врачгъа охугъанны  сюемен, ону буса яхшы ашбаз болуп, оьзюню ресторан-бизнесин ачмагъа хыялы бар. Ол гертиден де, аш этеген кюйлеге тергев бере, гьазир этеген кюю де яман тюгюл. Эгер де, ол шо касбуда токъташса, мен ону якълажакъман. Оьзюмню айтсам… Билмеймен. Бек тизив шагьарда яшайман, билим алгъанман, мен ушатагъан ишни тапгъанман. Къурдашларым бар.  Иштагьлы кюйде йырлайман ва мунда оьтгерилеген шатлы ахшамларда ортакъчылыкъ этемен. Тюзю, бир мурадым бар. Мен бирт де тыш пачалыкълагъа чыкъмагъанман, амма Тюркиягъа барма сюе эдим.

 

Гьазирлеген Паху ГЬАЙБУЛЛАЕВА.