Къаягент райондагъы ихтиярлары дазулангъан жамиятгъа айланды-рылгъан (ООО) «Къаягент» деген предприятие – Дагъыстанны юрт хозяйство тармагъында уллу ва мугькам хозяйстволаны бириси. Мунда аслу тармакъ юзюмчюлюк гьисапланса да, гюзлюк будайланы оьсдюрювге, гьайванчы-лыкъгъа, авлакъчылыкъгъа да кёп агьамият бериле. Дагъысын айтмагъанда бу йыл хозяйствону авлакъчылары 640 гектарда гюзлюк будай оьсдюрген.

Июнну 20-нда къаягентлилер районда биринчилерден болуп гюзлюклени тюшюмюн къайтармагъа гиришдилер. Шогъар байлавлу болуп хозяйствогъа Дагъыстанны юрт хозяйство министрини биринчи орнунбасары Шарип Шарипов гелди.

   

Айны 21-нчи гюнюнде сагьат 10-лагъа таба хозяйствону ёлбашчылары Шарип Шариповну къаршыладылар. Уллу гьаким булангъы ёлугъувгъа, предприятиени авлакъларына сапар чыгъывда биз де ортакъчылыкъ этебиз.

«Къаягент» деген ООО-ну генеральный директору Магьамматшакир Алибеков Дагъыстанны юрт хозяйство ва сурсат министрини биринчи орнунбасарын тийишли даражада къаршылады. Магьамматшакир Алибекович бу хозяйствогъа башчылыкъ этегенли 13 йыл бола. Май айны 24-нчю гюнюне етишгинчеге  бу хозяйство пачалыкъ унитар предприятие гьисапда белгили эди. Шо гюнден сонг предприятие ихтиярлары дазулангъан жамиятгъа айландырылгъан. Оьтген йылланы узагъында мунда сыйлы къонакълар кёп гелген.

Гьаваланы иссилигин гьисапгъа алып, къонакълар ва хозяйствону ёлбашчылары башлап ювукъ арада ерлешген далапчы Алибек Камалов къуллукъ этеген кокан ва баъли бавгъа багъып тербендилер. Жагьил улан къонакъланы бек ушатып, дагъыстанча сый-гьюрмет булан къаршылады.

Баъли бавну ичинде

10 йыл алда бу ерде ташлангъан кюреге бав бар эди. «Къаягент» деген совхозну йылларындан берли бавгъа бирев де къуллукъ этмей болгъан. Натижада бавну бавгъа ошайгъан бир ери де къалмагъан. Магьамматшакир Нажмутдиновични айтывуна гёре, бавдагъы эсги ва толу къуругъан уллу кюреге терек­лер, олагъа байлангъан яман отлар, халталар мунда гелген гьар адамны артгъа бурулта болгъан. А.Камалов ва ону иш къурдашы Я.Мирзабеков ташлангъан бавну гьалын гёрюп къоркъмайлар, не арт бермегенлер, белсенип ишге гиришелер. Бавну бугюнгю гьалы гёрген адамлар инанып битмесдей алышынгъан.

Аривлюкню яратгъан жагьил далапчыланы уллу ишлерин гёрген, оланы ва хозяйствону ёлбашчысы М.Алибековну хабарына тынг­лагъан­ къонакълар тамаша бол­дулар.

Гюнде 150-200 кило баъли жыябыз, – дей ишчи къатынланы бириси Кавсарат Алиева.

Емишлер бишген, татли.  Толгъан яшиклер хас складгъа етишдириле ва ондан сатып алывчуланы къолуна тюше. Ишлени юрюшюне эки де якъ рази. Шону  гьакъында оьзюню сёйлевюнде Шарип Исмайылович арив айтды. Ишчилеге, далапчылагъа янгы уьстюнлюклер ёрады.

«Таллыкъда» иш къайнай

Биз «Къаягент» деген предприятиени «Таллыкъ» авлагъына етишгенде, сагьат 11-ден янгы айлангъан эди.  Тюш ашгъа къайтмагъа заман ювукълашса да, авлакъчылар иш уьстде табылдылар. Хозяйствода гюзлюклени орувгъа къуршалгъан 2 комбайнны бириси мундагъы 98 гектардагъы будай таланы тюшюмюн къайтара. Ашлыкъны инныргъа ташыйгъан 2 «КамАЗ», тайланы къысагъан ва сув бочке булангъы «Беларус» тракторлар, оьзге юрт хозяйство техника, авлакъчылыкъ бригаданы ишчилери, механизаторлары гёрюндю. Биз участкагъа етишгенде бары техника токътады. Директорну тилевюне гёре ашлыкъ къайтарыв компанияда ортакъчылыкъ этеген механизаторлар, ишчилер жыйылдылар. Къайтарыв компанияны юрюшю гьакъда къысгъа лакъыр болду. Эки де якъ къыйынын-тынчын хабарлады. М. Алибеков тындырыкълы тынглап авлакъчылыкъ ишлени юрютеген бригаданы механизаторларына, ишчилерине арадагъы дыгъарны бары да пунктлары яшавгъа чыгъа­рылажагъына бирдагъы инандырды. Сонг бригаданы бары да адамлары тюш ашгъа гьазирлене башладылар.

– Артдагъы гюнлер шулай гьаракатдабыз. Тюшюмню тас этивсюз къайтармакъ учун токътавсуз ишлемеге тюше, – дей бизин булангъы лакъырында авлакъчыланы бригадири Дагьир Алавов. – Чакълар  бир кюйде турмай. Алышына. Эки гюн бек исси. Ону артындан янгурлар явмагъа бола. Шону учун чалт болма тарыкъ. Сонг да, техника эсгиленген. Даим ярашдырмагъа ва ярашдырывну чараларын гёрмеге тюше.

Бригадирни айтывуна гёре, эртенокъ башлангъан иш гюн къарангы­лыкъ тюшген сонг тамамлана.  Механизаторлар башлап техниканы гьалын тергей. Сагьат 9 битген сонг ишге гирише ва ахшам 19 сагьат болгъунчагъа орув булан машгъул бола.

Бизин булан авлакъгъа гелген Дагъыстанны юрт хозяйство ва сурсат министрини биринчи орнунбасары Шарип Шарипов ва «Къаягент» деген предприятиени генеральный директору Магьамматшакир Алибеков авлакъчыланы, бригаданы ёлбашчысы Дагьир Алавовну ишине разилигин билдирдилер.

– Ёлбашчы къуллукъда чалышагъаным 13 йыл бола, – дей М.Н.Алибеков. – Гюзлюклени тюшюмюн къайтарыв кампанияны бу йылгъы юрюшю арив демеге сюемен. Ашлыкъланы къайтарагъан бригаданы ишлери токътамасын учун бары да  чаралар гёрюлген.  Орувну арты булан топуракъланы сюрюв гёз алгъа тутулгъан.

Будайлыкъгъа гирген Шарип Исмайылович, таланы тюзлюгюне, тазалыгъына, будай башланы толгъанлыгъына тергев берди ва директоргъа шо гьакъда айтмай чыдамагъа болмады.

– Магьамматшакир респуб­ли­када уллулардан саналагъан хозяйствогъа ёлбашчылыкъ эте. Мунда юрт хозяйствону бары да тармакълары бар: юзюмчюлюк, авлакъчылыкъ, гьайванчылыкъ сакълангъан. Гёресиз чи бу будай тарлавну тазалыгъын.­ Топуракъ къуллукъну сюе. Бизин авлакъчыларыбыз шулай загьмат тёксе, рес­публиканы топуракълары орта гьисапда алгъанда гьар гектардан 35-40 центнер ашлыкъ бережегине шекленмейбиз. Шулай оьр билимли, сынавлу ёлбашчыбыз баргъа оьктем болабыз, – деди ол.

Абдулнасир Абдурашитовну ашлыкъдан толгъан «КамАЗ» машини инныргъа гетгенден пайдаланып, комбайнёрланы ягъына гелебиз. Арслан Гьюсейнов – шоланы бириси. Гюзлюклени къайтарыв ишлерде гьар йыл ортакъчылыкъ эте.

– Гюнде 15-20 гектарны орабыз, – дей ол бизин булангъы лакъырында. – Гюзлюклени тюшюмю алдагъы йыллардан эсе къолай. Гьар гектардан орта гьисапда 25-30 центнер ашлыкъ къайтарылар деп умут этебиз. Гьали аслу борчубуз – токътавсуз ишлеп, тюшюмню тас этивсюз къайтарып алмакъ. Ашавубуз, ял алывубуз яхшы онгарылгъан. Иш гёрсетмеге тарыкъ.

Орувну арты булан тракторист Илмутдин Бабаевни прес-подборщик трактору саламны къысмагъа башлажакъ. Ону ишине де  разибиз, – дей директор. – Гюнде 1500-2000 тай къысыла. Саламны еринде алмагъа сюегенлеге сатабыз. Алынмай къалгъанлары буса гьайванлар сакъланагъан фермагъа етишдириле ва ерлешдириле.

Иннырда ашлыкъ тёбелер…

Шо гюн хозяйствону авлакъларына этген сапарыбыз иннырда та­мамланды. Бары ерде тазалыкъ, ишге къуршалгъанланы арасында жа­ваплыкъ гьис этилди. Директорну айтывуна гёре, бир жума алда мунда, ашлыкълар тёгюлежек, тазаланажакъ майданда, касбучулар, ишчилер жыйылгъан ва тазалыкъ болдурувгъа байлавлу ишлени оьр даражада оьтгерген. Ишлери къыстав болса да, директор ерлеге чыгъып тергев этмеге гереклигин бир де унутмай.

Иннырны бригадири Мурат Къазимагьамматов ишлени юрюшюне рази. Бугюнге иннырдагъы ашлыкъ 30 тондан айлангъан. Ону тазалыгъына ишчилер рагьат. Хозяйствода да ишлер яхшы салынгъан, къысгъача айтгъанда, кемчиликлеге ёл берилмей.

Къаягент районда «Къаягент» деген предприятияде гюзлюк будайланы орув, тюшюмню къайтарыв гьаракат яхшы онгарылгъан ва оьр даражада юрюле. Шо гьаракатны онгармагъа бажаргъан хозяйствону ёлбашчысы Магьамматшакир Алибековгъа, ону касбучуларына, бригадирлерине, ишчилерине савлукъ ва уьстюнлюклер ёрайбыз.

Магьамматрасул ИБРАГЬИМОВ,

Къаягент район.