Мен оьзюн иш уьстде ёлугъа туруп алдан берли таныйгъан Иса Зубайырович Аманатов 1954-нчю йыл Тёбен Жюнгютей юртдагъы колхозда тракторист болуп ишлейген Зубайырны ва овощчу Балаханымны кёп яшлы агьлюсюнде тувгъан. Юрт школада 8 класны тамамлагъан сонг ол Буйнакскидеги педагогика училищени физкультура бёлюгюнде 3 йыл охуп, муаллимни касбусуна ес бола. 1972-нчи йыл ата юртундагъы школада физкультурадан дарслар юрютмеге башлай. 1978-нчи йыл гёнгюллю кюйде язылып асгерде къуллукъ этме бара ва Челябинск шагьарда сержантланы школасын тамамлай. Эки йылы гетгенде ата юртуна къайта ва кёп сююп танглагъан муаллим касбусун узата. 1983-нчю йылны башында ол Орджоникидзе шагьарда офицерлени 3 айлыкъ курсларын охуп битдире.
Иса Зубайырович оьр категориялы муаллим, Россия Федерацияны билим беривню гьюрметли къуллукъчусу. Уьйленген, агьлюсю Галина педагогика институтну битдирген сонг Тёбен Жюнгютей школада орус тил ва адабият дарсланы юрютюп тургъан. Гьали пенсияда. Бир уланны ва къызны тарбия-билим берип оьсдюргенлер. Оланы да 7 авлети бар.
Алдагъы гюнлерде Тёбен Жюнгютей юртда Иса Зубайырович булан ёлугъуп ол 53 йылны боюнда юрютюп турагъан касбусуну гьакъында лакъыр этме чола табулду.
— Иса Зубайырович, охувчу яшланы асгер-патриот ругьда тарбиялавгъа байлавлу «Зарница» деген Бютюнроссия оюнланы муниципал тирети 20-нчы апрелде бу гезик де сизин Тёбен Жюнгютей школада оьтгерилди. Шону себебин нечик англатма боласыз?
— Билемисен, мен деп айтагъаным тюгюл. Тек охувчу яшланы физкультура, спорт булан машгъул болуву, оланы асгерде къуллукъ этме гьазирлев, патриот ругьда тарбиялав гьаракат бизин школада бир къадар ёрукълу ва низамлы кюйде юрюлегенин эсгерер эдим. «Зарница» оюнларда ортакъчылыкъ этеген охувчуланы физкультура, спорт якъдан яхшы гьазирлиги болмакъдан къайры да, яхшы низамы, англаву-билимлери, оьзлени не тюрлю шартларда да тюз тутуп, сакълап, юрютюп билегенлиги чарлангъан гьалда болма тюше. Шо ягъындан алгъанда бизин школаны охувчулары эсгерилген оюнланы зона бёлюгюнден оьтюп, республиканы финал тиретинде де ортакъчылыкъ эте ва артдагъы он-он беш йылланы ичинде 2-нчи ва 3 -нчю ерлени алып, яхшы гьазирлиги барын гёрсетелер.
— Охувчу яшлар булан ишлей туруп, оланы шолай уьстюнлюклеге ес болар йимик тындырыкълы кюйде гьазирлемек, тынч масъала тюгюлдюр?..
— Озокъда дагъы. О бир гюнлюк яда жумалыкъ тарбия-билим берив гьаракатны натижасы болуп болмай. Физкультура яда охувчуланы яшавда аманлыгъын сакълавгъа уьйретеген дарслар болсун, 4-нчю класлардан тутуп, гьариси булан къаныгъывлу кюйде иш юрютме тюше. Тарбиялав, низамны сакълав, гьар-тюрлю тармакълардан англавун-билимин оьсдюрюв, санларын тюз тутма, сакълама, юрюме, буйрукъланы кютме уьйретив бири-биринден айрылмагъан кюйде юрютюлме герек. Гьар яшны айрыча тюз токътама, онггъа-солгъа бурулма, абатын тюз басма, тапшурувну тюз англап кютеген этме онча четим болмаса да, олар командагъа къуршалгъанда бары кемчиликлери мунаман деп гёрюнюп къала. Шону учун яшланы асгер къуллукъ булан байлавлу оюнлагъа йыллар булан арымай-талмай гьазирлемеге борчлубуз. Гьаракатыбызгъа гёре бизин школабызны охувчулары къолда этип турагъан натижалар да яман тюгюл.
— Иса Зубайырович, мен билеген кюйде, охувчу яшланы асгер-спорт оюнларда ортакъчылыкъ этивю янгыз айры-айры да, команда булан юрюп, чабып, атылып, яралылагъа тюз кёмек этип болмакъ булан да битмей. Оланы асгерчилени аслу савуту — автоматны белгиленген заманны ичинде чечип-жыйып уьйретмеге де тюше. Шо ягъындан не айтма боласыз?
— Тюзю, охув ожакълардан асгерге гьазирлев дарс (военное дело) тайды-рылгъанлы, асгер савутлагъа уьйретив де токъталгъан эди. Автоматны яшлагъа гёрсетип, таныш этип, чечме-жыйма уьйретмек учун гьар тюрлю ёллар, амаллар излей къала турдукъ. Бир нече йылланы узагъында чабып айлангъанымны яхшылыгъындан магъа школада бизин яшланы уьйретмеге бир автомат алма имканлыкъ болду.
Тюзюн айтса, оьсюп гелеген яш наслуланы яшавда болма имканлы гьар тюрлю къувунлу шартлагъа алданокъ гьазирлемекни кёп уллу ва терен маънасы бар. Артдагъы вакътилерде дюньяда болуп турагъан къыставуллукъ, дав гьаракатлар, табии балагьлар шогъар нече де арив шагьатлыкъ эте.
Шо ишге, гьаракатгъа яшавумну башында танглагъан касбумну яхшылыгъындан, аз-кёп буса да мени де къошумум барына рази кюйде къаламан.
Казим КАЗИМОВ.
СУРАТДА: Иса АМАНАТОВ.
