Ёлну янгыртма герек!..
Дагъыстанда 2030-нчу йыл болгъанча Магьачкъаладан Каспийскиге, Къызларгъа ва гьатта Грозныйгъа ерли электропоездлер юрюме башлажакъ. Экономика министерликни шо билдиривюн охугъандокъ, менде шоссагьат сорав тувулунду. Неге шоланы арасында Буйнакск ёкъ? Не себепден республиканы биринчи тахшагьары тергевсюз къалгъан?
Оьтген заманлагъа къайтып, тавлар элинде темир ёлланы къурувну тарихин эсге алсакъ, шону Порт-Петровскиден – Темир-Хан-Шурагъа адамланы, юклени ташыйгъан паровозларсыз гёз алгъа гелтирмеге бажарылмай. Ондан къайры, шо бизин миллетни умуми Дагъыстан халкъ учун этген уллу сахават иши эди. Октябр инкъылапны атындагъы татавул йимик, тарихибиздеги гёрмекли, оьктем болардай агьвалатланы бириси.
Ёлну къурмакъ учун янгыз бир йылны ичинде ерли бийлер, савдюгерчилер ва оьзге мадарлы адамлар 3 минг манат жыйгъан. Гьалиги акъча булан тенглешдирмегиз.О девюрлерде арбасы булангъы ат 5 манатгъа, сыйыр 2 манатгъа, къой 20 кепекге сатыла болгъан. Къурулуш ишлени Торкъали, Къапчугъай, Капиркъумукъ ва башгъа юртларыбызны жамаатлары юрютген.
Озокъда, ёлну гьакъында лакъыр юрюлегенде тёбенкъазанышлы пача офицерни, губернаторну янындагъы асгер таржумачы Абдул-Къадирни агьлюсюнде тувгъан белгили инженер Адил-Герей Дайитбековну эсге алмайлы болмайсан. Ол болгъан бары да къурулуш ишлеге жавап береген. Ондан къайры, Москвадан, Санкт-Петербургдан айланып, Дагъыстангъа темир ёлну къурувда сынаву бар касбучуланы алып гелген. Къагьрулу 30-нчу йылларда бизин хыйлы макътавгъа айтылгъан адамларыбыз йимик, ол Сибир якълагъа сюргюн этилген ва дагъы Дагъыстангъа къайтмагъан, Бакюде гечинген.
Биринчи поездни темирханшуралылар музыка ва гюл байламлар булан 1915-нчи йылны июль айыны 6-нда къаршылагъан. Шондан сонг шагьарны ва айланадагъы юртланы яшаву бюс-бютюнлей алышынма башлагъан. Янгы заводлар, устаханалар, базарлар ачылгъан, бир нече къонакъюйлер къурулгъан. Тизив табиат шартлары булангъы ерде орунлашгъан Темир-Хан-Шурагъа яй айланы вакътисинде ял алма поезд булан пайдаланып тыш губерниялардан да адамлар геле болгъан.
Бизде гетген асрудан къалгъан архитектура эсделиклер онча кёп тюгюл. Шоланы бириси – Торкъалидеги вокзал. Вокзалны да, ёлну йимик янгыртмагъа тезокъ да заман болгъан эди. Эгер де биз айтагъан яшавгъа чыкъса, шо не якъдан да пайдалы, асувлу ва маъналы иш болуп токътажакъ эди.
Балики, шо масъаланы Буйнакск шагьарны гьакимиятына сиптечилер болуп республиканы гьукуматыны алдында гётермеге тюшедир.
