«Ёлдашны» 2023-нчю йылны 51-нчи номеринде «Мурадына етишген адам» деген баш булан белгили жамият ва политика чалышывчу Умалат Насрутдиновну оьзюню агъасы Насрутдинни 90 йыллыкъ юбилейини гьюрметине язылгъан гёрмекли макъаласы печат этилинди. Шогъар сесленмей къалмагъа болмадым.

 

Абургъа лайыкълы макътавлу ишлери, натижалы гьаракаты булан оьз атын савлай элге малим этген гьюрметли тамазабыз Насрутдин Насрутдинов бугюнлерде оьзюню юбилейин дос-къардашыны, ювукъларыны къутлавлары булан къаршылады. Къутлавлагъа къошула туруп, бизге де оьсюп гелеген наслубузну абурлу насигьатчысына гележекде де савлукъ булан аманлыкъ ёрамакъ къала.

Неге десегиз, савлугъу бар адамны гёнгю  хош бола, болмаса дюньяны ярыгъы ва бир малы да гёзюнге гёрюнмей.

Дагъыстанны газчылыкъ тармагъына кюрчю салгъан къакъашуралы алдынлы колхозну белгили председатели Илмутдинни уланы Насрутдин учун да савлай оьмюрюне табиат байлыкъларын ва  къыйматлы ертюп маъданларын пачалыкъны ва халкъыны онгайлы къуллукълары учун асувлу кюйде пайдаландырыв аслу ва сыйлы борч болуп токътай.

Айлар-айлагъа, йыллар йыллагъа байланып, арадан заманлар, наслулар гете. Шону учун яшдан тутуп, эсин ютмай оьзюнден сонг сайламлы наслу ва абурлу ат къоягъанлар ер юзюнде гележек наслуланы алдында да бет ярыкъ табажагъы гьакъ. Биз оьзюню гьакъында абурлу атын гьюрметлеп эсгереген тамазабыз да шолай адам болгъанын ону яшавлукъ ёлу ачыкъдан ташдыра.

Насрутдин 1933-нчю йылны декабр айыны 21-нде тарихи бай ва терен Къакъашура юртда тувгъан ва ана топурагъына, загьматгъа бакъгъан якъдагъы сюювню шартларында  сыкълашгъан татывлу агьлюде адилли милли къылыкъларда тарбиялана… Яш йылларындан тутуп билимли болмагъа муштарлыгъына гёре ол Избербашдагъы мактапда орта билимге ес болгъан сонг Грозный шагьардагъы нап ва газ промышленност учун касбучулар гьазирлейген оьр охув ожакъгъа тюшюп билимлерин камиллешдире…

Бизин къалам къурдашларыбыз, эсделиги ярыкъ болгъур, шаир Магьаммат Атабаев, алим Солтанмурат Акъбиев ва журанлист Абдулвагьап Межитов язгъан атасы Илмутдинни, иниси Умалатны ва Насрутдинни гьакъында «Тавдай тухумну тарлан уланы», «Топуракъны  торайы», «Женнетни ниъматы» деген яратывчу асар-ларыны игитлерини уьлгюсю эсге тюшген са­йын, келпетлери гёз алдынга геле…

Сюйген етер муратгъа деген кюйде, Насрутдин  оьр охув ожакъда алгъан терен билимлерин четим яшав шартларында сынавда пайдаландырмагъа башлай. Оьз элини ва халкъыны пайдаларына къуллукъ этмеге белсене. Къарабудагъгент районда республикабызда болуп табии ягъарлыкъ балонлагъа харлыланы талапларын гьисапгъа алып,  республикада биринчилей райгазны ачгъаны да кёп затны гьакъында айта.

Район газ булан дазуланмайлы, республика оьлчевдеги ишлеге гирише. Совет, партия, газ къурумуланы башчылары булангъы ёлугъувларында болгъан гьакъ-лашывланы ва гьаллашывланы натижасында ишлер торайма башлай. Гьаракатчы Насрутдинни сиптечилиги булан «Кавказгаз» деген уллу къурумдан айырылып, Дагъыстанда регион къуллугъу ачыла ва генг кюйде республикабызны юртларын ва шагьарларын онгайлы табии газ ягъарлыкъ булан таъмин этивге байлавлу чаралар гёрюле…

Бажарывлу къолларда от ойнар. Шолайлыкъда бара-бара 20 йылны ичинде дагъыстанлы къоллавчулагъа 70 процентге ювугъуна исив береген таза ягъарлыкъдан пайдаланмагъа имканлыкълар яратылына. Айтмагъа сюегеним, республикабызда газ­лашдырыв ишлеге аслам къошум этиле…

Журналист касбума гёре шо йылларда магъа да Насрутдин Илмутдинович булан башгъа-башгъа шартларда ва ерлерде  кёп гезиклер ёлукъмагъа тюшдю. Иш уьстюнде депутат гьисапда сайлавчуларыны борчларын кюте туруп да, ял алагъанда ва спорт булан машгъул болагъан заманларында да.

Озокъда, ахырынчы ёлу­гъув эсде къалмаса да, тек биринчи ёлугъувунг унутулмай. Магьачкъаланы Степной посёлогунда «Каспийгазпромну» заманында ону сиптечилиги ва гьаракаты булан къурулгъан кансаралланы биналарындагъы жыйынлар оьтгерилеген уллу залында 2004-нчи йылда газчыланы касбу байрамыны алдындагъы гюн ёлукъмагъа тюшдю. Шо заман ол, Дагъыстанны, Россияны газ ва нап промышленностуну ат къазангъан къуллукъчусу, оьзюню баянында арадан оьтген вакътини ичинде оьтгерилген ишлер ва алда токътагъан борчлары гьакъда гьисап берген сонг къалам къурдашларымны исси кюйде оздуруп, мени буса иш кабинетине чакъырды. «Женнетни ниъматы» деген 3 минг тиражы булан Магьачкъалада рес­публика газет-журнал комплексни басмаханасында печатдан чыкъгъан китапны савгъатгъа берди ва ичинде бары булан ювукъдан таныш болмагъа таклиф этди. Айтмагъа сюегеним, шо гюн-бугюн магъа да газчыланы къоллавчулар учун этеген къуллукъларына разилигимни билдирип кёп гезиклерде язмагъа тюшген. Бугюнгю макъалам да шоланы давамы болуп къалар деп ойлайман.

Гьалиги заманда газчыланы умуми гьаракаты Дагъыстанны толу кюйде газификациялашдырывну 2030-нчу йылгъа ерли тамамлавгъа бакъдырылгъан. Агьамиятлы масалагъа байлавлу къурулуш чаралар да четим тав шартларда оьтгериле,  гьалиден  хыйлы йыллар алъякъда Насрутдин оьзюне кюрчю салгъан агьамиятлы тармакъны, гьаракаты бошамай узатылып тура…

Оьмюрю 90-ндан айлангъан тамазабыз бугюнлерде гьалал загьматы, етишилген уьстюнлюклери булан къазанылгъан ял алывунда. Гьалиден 30 йыллар алда къурулгъан «Леззетде» гечелер къалып, эртенлер тахшагьаргъа ишге къайта эди. Айтмагъа сюегеним, ял алыв отавда кёп-кёп гезиклерде рагьмулу  чаралар оьтгерилген, къыйынлы гьаллагъа тарыгъанлагъа савлугъун беклешдирмеге имканлыкълар болдурулгъан. Гьалиден 15 йыллар алда эсгерилген санаторийде ювугъум Ата булан Каспий денгизни ягъасындагъы «Леззетде» бизге де ял алмагъа чола тюшген эди.

Сентябр айны берекетли чомарт ва гёзел гюнлери. Денгизни суву да онча сувуп битмеген. Ювугъум булан эртерек туруп эртенлер зарядка этип, санларыбызны уяндырып, салкъын сувгъа чомулуп кеп алабыз. Каспийни уьстюнден чыгъып­ гелеген къызаргъан гюнню шавлаларындан сююнюп къанып болмай эдинг. Гюн уяна, сонг буса гёнгюнг де къана…

Бир гезик къуванчлы, гёнгюнг хош мюгьлетде денгизни ягъасы булан арекден чабып гелеген адамны сюлдюрю гёзге илинди. О да Насрутдин агъай болгъан экен. Саламлашдыкъ-сорашдыкъ, лакъырлашабыз.

Насрутдин агъав спорт булан яшлайын дос болгъаны гьакъда хабарлады. Енгил атлетиканы енгил журасындан гёрмекли даражалагъа да етишгени аян болду.

Айлана якъдагъы гёзелликден илгьам ала туруп къайтабыз. «Леззетни» еси бизден ял алывну барышы, салынгъан кююне байлавлу болуп пикрубузну билмеге сюйдю, ашы-суву гьакъда сорады.  Татывуна, сан янына гёре биз де лайыкълы къыйматын бердик.

– Ачкъарынгъа эртенги ашгъа не зат етишмей,  бугюнге не герек? – деп сорады.

Биз де: – Тюзюн айтсакъ, къалмукъчайны сагъы­нып турабыз, – деп масхара этдик.

Гьакъыкъатда, масхарабыз да герти болуп чыкъды. «Леззетни» ювугъундагъы юзюм ва емиш бавларда сайламлы тюшюмлер оьсдюрюлегени йимик, фермасында сыйырлагъа да къуллукъ этилине экен. Гёресиз, яшда гёрген яшынмас. Шу ерде атасы Илмутдинни уьлгюсю де авлетлерине синггени гьакъда разилик булан эсгермей болмайсан.

Ат туягъын тай басар деген кюйде, бугюнлерде Насрутдинни уланы Магьамматгьюсейн де республикабызны газчылыкъ тармагъына, къоллавчулагъа къуллукъ эте… Узагъындан болсун.

 

Къ. КЪАРАЕВ.

СУРАТЛАРДА: Дагъыстанны газ промышленностуна

кюрчю салгъан

Н. Насрутдинов;  газлашдырыв

ишлер давам этиле.