Октябрни 6-нда Россияны 69 регионларындан гелген 150 муаллимни бирлешдирген  юртлу муаллимлени VII съезди оьз ишин тамамлады. Съездде юртлу школаланы оьсювюню, юртлу муаллимлени яшавлукъ шартларын яхшылашдырывну масъалалары арагъа СА-лынып ойлашылды.

Съезд Россияны Жамият Палатасыны ва Россияны Гьукуматыны Аналитика центрыны кюрчюсюнде оьтгерилди. Съездге профессионал конкурсланы, олимпиадаланы  лауреатлары, алдынлылары жыйыл-гъан эди. Съездни ортакъчылары  юрт ерлерде охутув-билим беривню аслу масъалаларын арагъа салып ойлашдылар.  Уьлкебизни юртлу муаллимлерини уллу ва жаваплы чарасында Россия Федерацияны билим берив-ярыкъландырыв министрини заместители Татьяна Ва-сильева да ортакъчылыкъ этген.

Съездни ишинде Къаягент райондагъы Башлыгент орта школаны директору Мадина Абдуллаевна Къадиева ортакъчылыкъ этген. Бизин Къаягент райондагъы мухбирибиз Магьамматрасул Ибрагьимов ону булан ёлукъгъан ва бир нече соравлар берген.

 

– Юртлу муаллимлени съезди уьлкебизни яшавунда гёрмекли ерни тутгъан чара демеге болабыз. Онда сизин булан бирге Дагъыстандан дагъы да ким бар эди?

– Гертиден де съезд уьлкебизни юртлу муаллимлерини яшавунда уллу ва жаваплы чара. Шонда Россияны 69 регионларындан гелген 150 муаллим ортакъчылыкъ этди. Мени булан съездде дагъы да экев бар эди Шоланы бириси Дербент райондан, экинчиси буса Сергокъала райондан гелген муаллимлер эди. Уьлкебизни яшавунда жаваплы вакътиде чакъырылгъан съезд­ни ортакъчылары лап ях­шы, тутгъан ёлун кёп сююп сайлагъан­ муаллимлер. Оланы къайсы да касбусунда бар кемчиликлени, юреклеринде бар ойларын арагъа чыгъардылар.

–  Озокъда, съездге ёл чыгъагъанда оьзгелер йимик сизин башыгъызда да гьар тюрлю ойлар тувгъан болгъандыр. Сиз оланы арагъа салмагъа яда олагъа жавап­лар алмагъа болдугъузму?

– Оьмюрюм билим берив-охутув тармакъгъа толу ба­гъыш­­лангъан. Арт­дагъы 12 йыл школаны директору болуп ча­лышаман. Юртлу муаллимле­ни касбу масъалалары, четимлик­лер, ола­ны яшав ёлун яхшылашдырывну ёлларын ахтарыв оьзге ёлбашчылыгъа йимик ма­гъа да айсенилик иш тюгюл – юре­гимни ачытдырагъан гьал. Москвагъа ёл чыгъагъан­ гюнлерде муаллимлерибиз булан школа яшавунда бар четимликлер гьакъда кёп сёйледик. Мисал учун, яшлагъа берилеген исси ашланы гьазирлевге гёрсетилеген акъча маяланы етишмейгенлиги, охувчу яшланы производствогъа тартмакъ учун тийишли шартланы яратыв масъалалар арагъа чыкъды. Съездде шоланы бирлерине жаваплар алдыкъ, чечилмей ерин­­де къалгъанлары да ёкъ тюгюл.

–  Мадина Абдуллаевна, сиз уьстде гелтирген мисаллар уьлкебизни оьзге ерлеринде, айтагъаным, оьзге регионла­рында да къаршылашамы экен?

– Юртлардагъы школалар, оланы педагогика коллективлери, охувчу яшлар уьлкебизни жамият яшавунда, экономикасын гётеривде актив ортакъчылыкъ этелер. Юрт хозяйство, халкъ хозяйство экономикасын алгъанда – аслу тармакъ. Россия Федерацияны гьукуматы юрт хозяйствону оьсювюне баргъан сайын кёп тергев бакъдыра. Яшлар бизин гележегибиз. Бизин борчубуз оланы юрт хозяйство булан байлап, юртда къалдырмакъ муратлар булан чалышмагъа чакъырыв. Шо буса алда болуп гелген охувчу яшланы производство бригадаларын къуруп, школаны производство булан байлавлу топуракъларында: юзюм, емиш бавларында загьмат тёкмеге уьйретивню талап эте. Биз шону яхшы англайбыз. Амма яшавгъа чыгъармагъа болмайбыз. Себеби – топуракъланы етишмейгенлиги.

– Бу масаланы чечив кимлерден гьасил?

– Биринчи гезик ерли пачалыкъ-унитар предприятиени ёлбашчыларыны янашывундан гьасил демеге сюемен. Юрт администрацияны ёлбашчылары да ягъа­да къалма ярамай. Биз шо гьакъда оланы гьариси булан кёп  керенлер сёйлегенбиз. Амма масала чечилмей. Жавап бир – бош топуракълар ёкъ.

– Оьзге ерлерде бу масъаланы чечиливю нечик даражададыр?

– Мисал учун, Волгоград областны школаларыны вакили съездде чыгъып сёйледи. Школагъа мунда 150 гектар ер гёрсетилген. Производство участкада гьар тюрлю емиш тереклер оьсдюрюле, яшлар сынав топлайлар. Олай школалар дагъы да кёп ерлерде бар. Бизде оланы сынавун уьйрендик, ишибизде къолламагъа къастыбыз бар. Сонгунда, булай янашывну натижасында акъча маялар чыгъармагъа имканлыкъ бар. Агрокомплексдеги хозяйст­во­лар булан тыгъыс аралыкълар тутмагъа, бирибиз-бирибизни англамагъа янгы ёллар ачажакъ. О буса школаны беклешдиривге яхшы къошум болуп токътажакъ.

– Мадина Абдуллаевна, съездни гюнлеринде янгы адамлар булан да таныш болгъансыздыр?!

– Озокъда. Съездни гюнлеринде биз бёлюклеге бёлюнюп гьар тюрлю майданчаларда, пленумларда иш гёрдюк, уьлкебизни шагьарларындан, юртларындан, гьатда Белоруссиядан гелген муаллимлер булан пикру алышдырдыкъ. Кёп пайдалы ишлени гьакъында эшитдик. Оланы барысында иш уьстде къоллама хыял этебиз.

– Съездден сиз янгы ойлар, уллу муратлар булан къайтгъансыз. Гьали оланы яшавгъа чыгъармагъа къаст­къылып чалышажагъа-гъызгъа шекленмейбиз.

– Герти айтасыз, Москвада, съездде болувубуз яшавубузда тийишли ерни тутажакъ, юрютеген касбубузгъа янгыдан къа­ра­магъа борчлу этди. Озокъда, онда танглагъан янгы сы­навну ишибизде къол­лажакъбыз.

Сонг да, 2023-нчю йыл муал­лимлени, насигьатчыланы йы­лы деп билдирилген ва шоланы яшавунда уллу ва белгили агьвалат болуп токътады. Муал­лимлени «Уллу жумасында» оьтгерилген чаралар савлай уьлкебизни къуршады. Шо жуманы ичинде «Йылны муаллими» «Йылны устасы», «Россияны педагог-психологу», «Йылны директору», «Россия­ны муаллим-дефектологу», «Адам­ны тарбилав», «Биринчи муаллим» деген бютюнроссия конкурсларда уьст болгъанланы атлары белгили болду. 5-нчи октябрде олар барысыда Пачалыкъ Кремль къаласында болгъан уллу байрам концертде ортакъчылыкъ этдилер.