Россиягъа янгы къошулгъан республикаларда хас асгер гьаракат юрюлегенли йылдан да артыкъ бола. Миллетчилеге къаршы юрюлеген дав агьвалатларда мингден де артыкъ дагъыстанлылар бар. Олар оьзлени борчларын намуслу кюйде кюте, кёплери орденлер-медаллар булан савгъатлангъан.

Шо гьаракатда янгыз контракт булан къуллукъ этегенлерден ва чакъырылып гетгенлерден къайры, гёнгюллю кюйде баргъанлар да бар. Оланы бириси – чагъаротарлы Умар Шагьгереев. Ол яраланып уьйге къайтгъанлы 6 айлар бола, бугюнлерде де савлугъу ерине гелип битмеген.

16-нчы майда ону булан биз ёлугъуп къысгъаракъ гиччирек лакъыр этебиз. Умар 1976-нчы йылда Чагъаротарда, Халит-гьажи ва Гюлзагьра Шангереевлени татывлу агьлюсюнде тувгъан. Агьлюдеги эки уланны бириси ва 5 къызардашны уланкъардашы. Агъасы Рашитбек – Хасавюрт районда ва шагьарда белгили нотариус ва Да­гъыстанны ат къазангъан юристи.
Умар башлап мени гьакъымда онча язма зат ёкъ деп турду. Лакъыр этегенде, бир-бир соравлагъа жаваплар да табылды.
Умар юртдагъы школаны битдиргенде, Хасавюртдагъы аграр коллежге тюше, уьчюнчю курсда асгерге чакъырыла. Пограничник болуп асгер къуллугъун кюте ва охувун давам эте. Битгенде Хасавюрт райондагъы «Межрегионгаз» бирлешивню бёлюгюнде ишлей. 2021-нчи йыл ол район судну къаравулчусу болуп ишлей. 2022-нчи йылда гёнгюллю кюйде Донбасны халкъын якъламагъа гете.

– Умар, сен 5 яшны атасысан, демек, асгерге чакъырывгъа да тюшмей эдинг. Хас асгер гьаракатда ортакъчылыкъ этмеге не эсинге гелди?

– Айтса, къычырыкъ сёзлер бола, тек мен гьакъ юрекден айтаман, мен элимни янгы фашистлерден якълама гетдим. Сен яшланы эсгердинг, мен шо миллетчилер гелип къапума къакъгъанны сюймеймен, еринде токътатма сюйдюм. Биз барыбыз да билебиз шу давну ким башлагъанны. Украинаны башында США-гъа ий болагъан адамлар кёп, Россиягъа къаршылыкъны оланы «къолу» булан этдирме сюе. НАТО-ну савуту бизин къоркъутар деген ою бар болгъандыр… Мени яшавум да яман тюгюл, ишим де бар эди, айлыгъым да, айтагъаным, акъча къазанаман деп де бармагъанман. Бир гюн башыма шолай ой гелди ва гетген йыл март айда, биревге де айтмай, военкоматгъа да барып, гё­нгюллю кюйде барма сюегенимни билдирдим.

– Уьйдегилер къаршы болмадымы?

–Мен биревге де айтмадым, башлап билмей эдилер. Къырымда юк ташыйгъан машинни гьайдажакъман деп гетдим. Мен яралангъанча, ал сыдыраларда экенимни билме де билмей эдилер…

–Тергемей, алып шолай йиберип боламы?

–Тергемей чи къойма­гъандыр… Мени Магьачкъаладагъы жыйым пунктгъа йиберди. Бир-эки гюнден 11 адам болдукъ ва Новочеркасск шагьарны боюндагъы юртда хас ерде токътадыкъ. Гийиндирди, савутлар берди, уьйретивлер юрюлдю. Уьйренгенде 20 адамны топлап, дав агьвалатлар болагъан бойгъа йиберди. Арадан уьч ай гетип, мен шо бёлюкню командири болдум ва бир нече урушларда ортакъчылыкъ этдик. Уьч айдан сонг, янгыдан 3 айгъа контракт яздым. Арасында отпускагъа уьйге гелип де гетдим.

– Яра нечик тийди?

–Бизин бёлюк инг де ал сыдырада эди. Яшыртгъын ерлерден таба, бизге къаршы турагъанланы ва оланы техникасы токътагъан ерлени айта эдик. Топлар булан шо ерлеге атыша ва дагъыта эди. Оларда да бар шолай бёлюклер, нечесе керенлер ёлугъуп, арада атышывларыбыз болгъан. Шо гезик де Цуповка деген юртну боюнда оланы бёлюгюне къаршылашып, бир-биревге атышдыкъ. Магъа да, къурдашыма да авур яралар тийди. Бизин ёлдашларыбыз шо ерден чыгъарды ва госпитальгъа етишдирди. Магъа 3 яра тийген эди. Гьатта Санкт-Петербургдагъы асгер госпитальда да ятдым. Толу кюйде къолай болуп битмегенмен, гьали де таякъ булан юрюймен.

Умар булан давну гьакъында дагъы да кёп сёйледик. Бугюнлерде ол сакъатлыгъына гёре документлер гьазирлеме айлана, тек толу якълав тапмай. Ярасы къолайлашса, дагъы да ёлдашларыны янына барма сюегенин билдире.
Агьлюсю Элмира булан татувлу агьлю къургъан, Таймасхан – уллусу, экинчи уланы Салават – асгер къуллукъда, къызлары Алия, Алфия школада охуй, гиччиси Алинагъа 2 йыл тюгюл болмай.
Бу татувлу агьлюге яхшылыкъ ёрайбыз, атасы ва огъар ошагъан башгъалары уьстюнлюкню алып къайтып, парахат дюньяда яшама насип болсун!

СУРАТДА: Умар ШАГЬГЕРЕЕВ (онгда).