Бугюнлерде Абдулмуслим Абдулмуслимов Дагъыстанны Гьукуматыны Председателини къуллугъунда иш башлагъанлы бир йыл тамамланды. Талатгюн, февраль айны 28-нде, ол бизин республиканы Гьукуматы оьтген 2022-нчи йылны ичинде не къадар иш этгенин Дагъыс­танны Халкъ Жыйыныны депутатларына малим этди.

Инг алда ол бугюнлерде Украинада юрюлеген хас асгер гьаракатны гьа­къында айта туруп, бизин республикада яшайгъанланы аслам пайы уьлкени Башкомандующи­йин ва Россия Федерацияны Савутлу Гючлерин якълай­гъаны гьакъында билдирди. Сонг да, хас гьаракатда ортакъчылыкъ этеген да­гъыстанлы асгер къуллукъчулар – офицерлер ва дыгъар байлагъанлар дав тапшурувланы оьзгелеге уьлгю болардай кютюп гелегенин ташдырды. Шону булан бирге, хас асгер гьаракатны барышында къайпанмайлы гёрсетген къоччакълыгъы учун олардан 5-вюне оьр асгер савгъаты, олай да 200-ден артыкъ дагъыстанлыгъа медаллар ва орденлер тапшурулгъаныны гьакъында айтды. Алдагъы гюнлерде беш дагъыстанлыгъа Россияны Президенти Владимир Путин оьр асгер атлар бергенин де эсгерди.

Бизин республиканы премьер-министрини сёзлерине гёре, хас асгер гьаракатгъа къуршалгъанланы агьлюлерине кёмек гьисапда 830 миллион манат йиберилген. Шо – федерал ва республика бюджетлерден бакъдырылгъан акъча маялар. Ачыкълашдырып айтгъанда, бизин уьлкеде юрюлген асгерге чакъырывну вакътисинде асгер къуллукъгъа чакъырылгъанланы ва гёнгюллю кюйде хас асгер гьаракатгъа къуршалгъанланы агьлюлерине 100-ер минг манат берилген. Шо якъдан алгъанда, Дагъыс­танны Башчысы Сергей Меликовну тапшурувуна гёре къурулгъан «Биз бирчебиз» деген фонд мекенли иш юрютегени гьакъда айтмагъа бажарыла. Демек, хас асгер гьаракатда алдын ортакъчылыкъ этген ва бугюнлерде Украинада къуллугъун кютюп тура­гъан ватандашланы агьлюлерине кёмек гьисапда рагьмулукъ фондлардан, айры-айры къурумланы ва идараланы къуллукъ чуларындан, ватандашлардан гелген, республика бюджетден бакъдырылагъан акъча маяланы эсгерилген шо фонд тийишли кюйде пайламакъны къастын болдура.

Минутлукъ шыплыкъ билдирилип, жыйылгъанлар Украинада юрюлеген хас асгер гьаракатда жанлары къы­йылгъанланы эсге алгъан сонг, Абдулмуслим Абдулмуслимов бизин республиканы яшавлукъ-экономика якъдан оьсювюн болдурмакъ учун оьтген 2022-нчи йылда не йимик ишлер яшавгъа чыгъарылгъаны гьакъда эсгерди.

Ол билдиргени йимик, Дагъыстан Республиканы яшавлукъ-экономика якъдан 2030-нчу йылгъа ерли оьсювюн болдурувгъа байлавлу гесимлери къабул этилгенлиги оьтген йылда инг агьамиятлы агьвалатлардан бириси болуп токътады. Бизин республиканы экономика якъдан оьсювюн болдурмакъ учун яшавгъа чыгъарылмагъа гёз алгъа тутулгъан 5 тюрлю инвестиция проект мекенли кюйде алгъа барывну болдуражакъ деп къаравуллана. Шо проектлени гесимлерине гёре, 2030-нчу йылгъа ерли 510 миллиард манатны къадарында акъча маялар къуршалажакъ. Шону булан бирге 210 минг янгы иш ерлер болдурулажакъ. Каспий денгиз ягъада бир тюрлю онгайлыкълар яратывгъа, емишлер ва овощлар болдурувну къадарын артдырывгъа, аякъгийим, шиша чыгъарыв ва транспорт тармакъланы ­оьсдюрювге байлавлу тасдыкъ этилген шо проектлеге гёре бугюнлеге ерли 9 миллиард манат къуршалгъан ва 547 янгы иш ерлер болдурулгъан.

Умуми кюйде алгъанда, промышленностну тарма­гъында 14 тюрлю инвестиция проект яшавгъа чыгъарыла. Шолагъа гёре, 14,3 миллиард манат къуршалажакъ. Эсгерилген проектлер толу кюйде яшавгъа чыгъарылып битсе, 2,5 минг янгы иш ерлер болдурмагъа имканлыкълар яратылажакъ. Бугюнлеге ерли шо проектлеге гёре 4 миллиард манатны къадарында акъча маялар харжлангъан, 700-ге ювукъ янгы иш ерлер де болдурулгъан.
Шондан сонг премьер-министр Абдулмуслим Абдулмуслимов юрт хозяйство тармакъда къолда этилген ­уьстюнлюклени гьакъында айта туруп сёйлевюн узатды. Шолай, 2022-нчи йылда 268, 7 минг тон юзюм къайтарылгъан. Шо буса алдындагъы йыл булан тенглешдиргенде, 13 процентге артыкъ. Эт болдурмакъ учун да инвестиция проектни яшавгъа чыгъарывгъа бир тюрлю ишлер этилип тура. Шо проектни яшавгъа чыгъарывда Хасавюрт районда иш гёреген «Батыр-бройлер» деген дазулангъан ихтиярлары булангъы жамиятны имканлыкълары да пайдаландырыла.

Къызылюрт районда иш гёреген «ДагМясо» деген дазулангъан ихтиярлары булангъы жамият да гьайван этни толу кюйде ишлетивге байлавлу инвестиция проект гьисапда яшавгъа гийирилген. Шо проектни яшавгъа чыгъармакъ учун 1, 4 миллиард манат харжланажакъ.

2022-нчи йылда юрт хозяйство тармакъда болдурулгъан сурсат малланы ишлетивге 500 миллион манат харжлангъан. Шо тармакъгъа дагъы да бюджетден тышдагъы акъча маялардан ва пачалыкъны янындан кёмек гьисапда 79 миллион манат бакъдырылгъан.

Шондан къайры да, премь­ер-министр оьзюню сёйлевюнде бизин республиканы ватандашларын арасы бёлюнмейген кюйде электрик ток булан таъмин этивню масъаласына да тергев берди. Шолай, «Россети» деген жамияты булан бирче ДР-ни Гьукуматы бизин республиканы электрик ток булан таъмин этив тармакъны ишин яхшылашдырывгъа байлавлу программа тасдыкъ этген. Шо программагъа гёре 2025-нчи йылгъа ерли электрик ток береген 66 ясандырыв ярашдырып янгыртылажакъ. Ондан къайры да, шолай ишлени Чиркей ва Чирюрт ГЭС-лерде юрютмеге де гёз алгъа тутулгъан. Бизин республиканы бир-бир районларында гюнню гючю булан электрик ток чыгъарагъан станциялар да къурашдырылажакъ.

Шо гьакъда айта туруп, бугюнлеге ерли бизин республикада, умуми кюйде алгъанда, 54 инвестиция проект яшавгъа гийирилгени гьакъда айтмагъа тюше. Шолагъа 388 миллиард манат къуршалажакъ, 22, 7 янгы иш ер болдурулажакъ.

ДР-ни Гьукуматыны Председатели транспорт тармакъгъа гёче туруп, аэропортну ярашдырып янгыртывну экинчи тирети уьстюнлю кюйде яшавгъа чыгъарылагъаныны гьакъында да айтды. Шо ишлени кютмек учун РФ-ни Гьукуматыны 2022-нчи йылда къабул этилген буйругъу булан 13, 1 миллиард манат гёрсетилген.

Бизин республикада гьалиге ерли табии газ булан таъмин этилмей турагъан юртларда шо масъаланы чечмек учун да мекенли чаралар гёрюле. Табии газны чыгъарыв ва шону станцияларын гьалиги талаплагъа жавап береген кюйде ясандырывгъа да тергев бериле.

Ёл къурулуш тармакъны пачалыкъны янындан якъламакъ учун, 2022-нчи йылда 14 миллиард манат гёрсетилген. Демек, оьтген йылда 79 чакъырым машин ёл ва 14 кёпюр къурулгъан ва янгыртылгъан. 675 чакъырым машин ёл ва 5 кёпюр ярашдырылгъан.

Бизин республикагъа гелеген къонакъланы санаву баргъан сайын артып турагъанын гьисапгъа алып, туризм тармакъны оьсдюрювге берилеген тергев де бир къадар артгъан. Гелеген къонакълагъа бир тюрлю онгайлыкълар да болдурула, «Къаягент» деген курортну къурулушу да башланажакъ. Россияны Президенти оьзюню къурулушуну сиптесин якълагъан шо проектге 300 миллиард манат гёрсетилген.

Бизин республиканы юртларында ва шагьарларында оьтген йылда 32 спорт имарат пайдаландырывгъа берилген. Юртларда иш гёреген 12 маданият къаланы ва 2 инчесаният школаны биналары ярашдырылып янгыртылгъан. 4 китапхана ачылып, пайдаландырывгъа берилген. «Лезгинка» деген бийив уьюню бинасыны къурулушу тамамлангъан.

Билимлени гюнюню алдында 4 школаны ва 17 яшлар бавуну бинасы да пайдаландырывгъа берилген.

Торайып гелеген яш наслуну патриот якъдан тарбиялавгъа, жагьил адамланы жамият гьаракатгъа къуршавда, олар арагъа чыгъарагъан сиптелени якълавгъа, гьар тюрлю гьаракатлагъа да агьамият берилип геле.

Оьсювню болдурмагъа шолай шартлар яратылгъанын эсгерип, Абдулмуслим Абдулмуслимов сёйлевюн бу йыл савлай уьлкени оьлчевюнде оьзюню 100 йыллыгъы белгиленеген Дагъыстанны халкъ шаири Расул Гьамзатовну шиъру асарындан бир гесегин охуп тамамлады.