Россияны, Дагъыстанны халкълары тюзлюкню, халкъ арада адиллик болдурувгъа асрулар боюнда тийишли тергев, агьамият берип гелген. Бу масъалалар халкъланы минг йыллар алда белгили адатларында да бекленген. Шону биз Совет элибизни йылларында къабул этилген Конституцияланы статьяларында да кёп охугъанбыз. Тек уьлкебиз башгъа жамият къурулушуна чыгъывгъа байлавлу болуп 1993-нчю йылда къабул этилген Конституцияны 13-нчю статьясында Россияда пачалыкъ идеология болмагъа тарыкъ тюгюл деп язылгъан.
Булай янашывгъа рази тюгюллер уьлкебизде ёкъ тюгюл. Гьар ватандашыбызны яхшы яшаву булан яхшы тарбиясы да болмагъа герек. Къаягент районну школаларында бу масъаланы чечивге даим тергев берилип гелген.
Артдагъы гюнлерде биз Къаранайавул юртдагъы орта школада болдукъ, школаны директору Камалутдин Магьамматович Камалов булан ёлукъдукъ, белгили темагъа байлавлу лакъыр этдик. Камалутдин Магьамматович – тарих илмуланы кандидаты, тарихге байлавлу бир нече китапланы автору. Эки йыл алда ону къолундан «Ана топуракъ» деген китап язылып, жыйылып басмадан чыкъды. Тарихчилер, Ватанын сюегенлер Камалутдин Магьамматовични асарына лап оьр къыймат бердилер. Китап районну бары да орта школаларына берилген, яш наслуланы ругь якъдан тарбиялавда уллу къошум болуп токътагъан. Ол оьзю Алхожагентде муаллимлени агьлюсюнде тувгъан, оьсген, тизив тарбия алгъан. Студент йылларындан башлап, ругь байлыгъын генглешдирип, теренлешдирип гелген адам. Давну йылларында тас болгъан совет солдатланы оьлген ерлерин тапмакъ муратлар булан ахтарывчу отрядлар къуруп, Россияны нечесе областларына барып, кёп пайдалы ишлер этген. Ол гьали де бош турмай. Жаваплы къуллугъундан вакъти табып, Къаранайавул школада охувчуланы ругь якъдан тарбиялавгъа, оланы Ватанына пайдалы адамлар этип оьсдюрювге бек агьамият бере. 2019-нчу йылда ону сиптечилиги булан школаны ювугъунда ерлешдирилген Уллу Ватан давну къурбанларына гётерилген эсделик бузулуп геле эди, гьали мекенли кюйде ярашдырылгъан.
Артдагъы эки-уьч йылланы ичинде школада юртну тарихине багъышлангъан музей ачылгъан. Музейде кёп тарихи маълуматлар бар. Оланы бирлери Камалутдин Магьамматович, ахтарывчу отрядлар къуруп, Россияны областларында юрютген ахтарыв ишлерини гюнлеринде табылгъан. Оьзгелери ерли школада чалышагъан йылларда юрютген ахтарыв ишлени вакътисинде жыйылгъан. Музейни къурувда, маълуматлар жыйывда школаны директору иш ёлдашларын, охувчу яшланы генг кюйде къуршай. Натижада школада ругь якъдан яшланы тарбиялавгъа байлавлу кёп иш оьтгериле. Сонг да, жыйылгъан маълуматланы къоллап, охувчу яшлар муниципал, республика даражасындагъы тарих олимпиадаларда ортакъчылыкъ эте. Шолай, оьтген охув йылны вакътисинде Къаранайавул орта школаны охувчу яшлары республика даражасында оьтгерилген олимпиадада экинчи ерге ес болмагъа бажаргъан.
Къаранайавул орта школаны ёлбашчысыны, муаллимлерини, охувчу яшларыны макътавлу ишлери гьакъда айта туруп, иш уьстдеги бирдагъы янгы гьаракаты гьакъда эсгермей болмайман. Директорну сиптечилиги булан школаны муаллимлери музейде бар маълуматланы кёплерин алып, районну Гьюсемегент ва оьзге орта школаларына барып, ерли школаланы муаллимлерине, охувчу яшларына, тарихни сюеген ватандашларына гёрсетген. О да бек пайдалы иш демеге сюемен.
Къаранайавул орта школаны ёлбашчысы, муаллимлери, охувчу яшлары юрютеген пайдалы ишлер оьзге школаланы коллективлери учун да яхшы сипте болуп токътажагъына шекленмеймен.
