Оьтген хамисгюн, ноябр айны 24-нде, Магьачкъаладагъы илму центрны тил, адабият ва инчесаният институтунда къумукъ язывчуланы асарлары тюрк тилге таржума этилип чыкъгъан «Гюнюмюз кумук ойкюзю» деген китапны малим этив болду. Шонда Тюркиядан гелген къонакълар Абант Иззет Байсал деген университетни профессору Эрол Оьзтюрк, Анкарадагъы Гьажи Байрам Вели университетни профессору Четин Пекажар, язывчу ва адабият ахтарывчу Тевфик Зенгин, эсгерилген институтну ёлбашчысы Абусупиян Акамов, филология илмуланы кандидаты, доцент Агъарагьим Солтанмуратов ва бу китапгъа асарлары гирген къумукъ язывчуланы кёплери ортакъчылыкъ этди. Ёлугъувда алимлер, шаирлер ва «Ёлдаш» газетни баш редактору булан бирче журналистлери де бар эди. Оьзюню гиришив сёзюнде Абусупиян Акамов булай деди:

– Хошгелдигиз, гьюрметли къонакълар, алимлер, шаирлер, журналистлер. Биз бугюн Тюркияда тюркче чыкъгъан китапны гьакъында сёйлежекбиз. Тюркия булан, тюрк миллет булан тилибиз бир, динибиз бир, тарихибиз бир деп айтма да болабыз. Адабиятыбызны тарихин алып къойсакъ да, тюрк адабиятгъа, арап адабиятгъа къыйыша геле, шоланы мердешлеринде яралгъан десек янгылыш болмас. Бугюн бизин учун байрам деп айтма ярай. Тюркче чыкъгъан бу китапгъа кёп язывчуларыбыз къуршалгъан. Таржумачысы гьисапда Тевфик бей кёп иш этген. Баракалла болсун оьзюне. Китапны жыйывгъа оьзюню къошумун этген Агъарагьим Солтанмуратов жыйынны къалгъан янын юрютежек.

– Жыйыныбызны бары да ортакъчыларына баракалла билдирме сюебиз – айрокъда йыракъ Тюркиядан гелген къардашларыбызгъа. Китап нечик чыкъгъанны гьа­къында айтайым. 2014-нчю йылда чакъырылып Эрзурум университетге баргъан эдим. Шонда ишлейген тюрк алимлерибиз булан таныш болдум. Къайтгъан сонг да байлавлукъ юрютме башладыкъ. Эки йыл алда шонда ишлейген алимибиз къумукъ язывчуланы асарларын антология этип чыгъарма сюебиз деп билдирди. Тевфик бей де таржума этме рази болду. Бирче ишлеме башладыкъ.

Асарланы жыягъанда да кёп янларын гёз алгъа тутдукъ. Оланы чеберлик янын. Сонг да, тюрклеге бизин миллетни тарихини, белгили адамларыбызны, гьалиги яшавуну гьакъындагъы асарланы жыйдыкъ. Башладыкъ Аткъайны «Мен оьктеммен» деген Зайналабит Батырмурзаев къагьруманыбызгъа багъышлангъан асарындан, Абдулгьаким Исмайылов –Рейхстаггъа байракъ къакъгъан адамны гьакъындагъы китапны автору Гебек Къонакъбиев де муна арабызда. Солтанмутгъа багъышлангъан романдан гесек ва гьалиги авторлагъа ерли асарлары шонда къошулгъан.

Бу китапны малим этме гёз алгъа да тутулмагъан эди. Рукъуят Устарханова язывчубуз эсибизге салды. Тюркиядан гелген къонакълар да бар, оланы арасында таржума этген Тевфик бей де бар. Шолай имканлыкълар къачан да болмай деп, бу ёлугъувну оьтгерме ойлашдыкъ. Къумукъ поэзияны антологиясын тюрк тилде чыгъарма умутубуз да бар.
Къумукъ язывчуланы асарларын тюрк тилге таржума этген язывчу, минасы эндирейли Тевфик Зенгинге сёз беремен.

Ол къумукъ язывчуланы асарларын алгъан сонг, оланы таржума этмек учун нечик ишлегенни гьа­къында, ишни вакътисинде ёлукъгъан четимликлени гьа­къында, шолай гезиклерде Агъарагьим булан байлавлукъ тутма тюшгенни гьа­къында хабарлады. Бу ишни кёп сююп этгенин айтды.

Ондан сонг профессор Четин Пекажар Дагъыс­тангъа биринчилей гелгенини гьакъында, къумукъ язывчуланы асарлары китап болуп тюрк тилде чыкъгъанына сююнегени, оьктем болагъаны гьакъында, къумукълар оьзлер учун къардаш халкъ экенин эсгерди. Къумукъ халкъны кёп яхшы язывчулары, шаирлери барны ва олар булан оьктем болагъанны айтды.
Профессор Эрол Оьзтюрк де китапгъа байлавлу тюрк тилде оьзюню ойларын айтды ва мунда бар авторланы къутлады.

Сонг сёйлеген Къумукъ театрны директору Скандарбек Тулпаров театрны коллективи булан Тюркияда бир нече керенлер болгъаныны гьакъында хабарлады. Гьар тюрлю шагьарларда спектакллер гёрсетгенни, тюрк къаравчулар оланы кёп сююп къабул этгенни, энниден сонг да шулай байлавлукъланы узатма умуту барны айтды.
«Ёлдаш» газетни баш редактору Гебек Къонакъбиев китапны гьакъында айта туруп, ону таржума этген Тевфик бейге баракалла билдирди ва тюрк къардашларыбыз къумукъ язывчуланы асарлары булан таныш болуп, оланы тарихин, гьалиги яшавун, белгили адамларын таныма болажакъны айтды.

Дагъыстанны халкъ шаири, Дагъыстанны язывчуларыны союзуну къумукъ секциясыны ёлбашчысы Ше­йит-Ханум Алишева тюрк къонакълар булангъы бу ёлугъувну агьамиятлыгъыны гьакъында айта туруп, олар дагъы да Абусупиян Акаевни юбилейинде Магьачкъалада болгъан конференцияда, алимибизни ата юрту Тёбен Къазанышда болгъан юбилей гьаракатларда актив кюйде ортакъчылыкъ этгени учун олагъа баракалла билдирди.

«Тангчолпан» журналны жаваплы редактору шаир Супиянат Мамаева да къонакълагъа хошгелди бере туруп, къумукъ язывчуланы асарлары тюрк тилде чыгъарылгъан бу китапны тюрк къардашларыбыз учун да, къумукъ язывчуларыбыз учун да агьамиятлыгъыны гьакъында эсгерди.

Буйнакск районну администрациясыны маданият бёлюгюню ёлбашчысы, шаир Рукъуят Устарханова эсгерилген китапны гьакъында айта туруп, тюрк къонакълагъа гьарисине къумукъланы сыйлы музыкалы алаты агъачкъомузлар савгъат этди. Филология илмуланы доктору, профессор Империят Халипаева да ­жыйында китапгъа байлавлу оьзюню ойларын айта туруп, тюрк къардашларыбыз булан шулай байлавлукъланы узата турмакъны пайдасы барны эсгерди. Ондан сонг сёйлеген «Ёлдаш» газетни редакциясыны бёлюклерини редакторлары Набиюлла Магьамматов, Паху Гьайбуллаева, газетни мухбири Патимат ­Бекеева да оьзлени ойларын, пикруларын айтдылар.