Январ айны 27-си Россияда бизин асгерлер Ленинград шагьарны немис елевчюлени къамавундан азат этген гюн деп белгилене. Къамав – дав йылларда фашистлер юрютген адамсызлыкъланы инг уллу белгиси экенине шек ёкъ. Шагьарда яшайгъанлар инсан чыдама болмасдай къыйынлыкъланы гёре туруп, 887 гюн де, гече де шо азат этивню къаравуллап тургъан. Ачдан оьлегенлер, авругъанда сав болма себеп тапмай оьлегенлер кёп болгъан.
Ленинград къамаву 1941-1945-нчи йыллардагъы Уллу Ватан давну тарихинде болуп гетген агьвалатланы инг де къыйынлыларындан бири деп айтыла. Немислер бу шагьарны алмакъ учун бек къаст этген. Олар учун шагьарны елемекни оьтесиз гючлю политика ва стратегия маънасы болгъан. 1941-нчи йылны август айыны 30-нда фашистлер Ленинградгъа барагъан бары да темир ёлланы къыркъып токътай. Сентябр айны 8-не буса бары да автомобиль ёллар да бегетиле. Шо гюн Ленинград къамаву башлангъан деп гьисап этиле. Шо вакъти онда яшайгъанланы санаву 2 миллион 500 минг болгъан.
Немислени армиясы шагьарны дёгерек айланып бары да ёлларын да бегетип, заманда бир бомбагъа да тута туруп, шонча халкъны ачдан оьлтюрмеге умут этген. Къамавну вакътисинде оьлгенлени санаву 642 минг адам болгъан. Бир-бир тарихчилер айтагъан кюйде чи, оьлгенлер – 850 минг.
1943-нчю йылны язбашында орамларда оьлюп гёмюлмей къалгъан 13 минг адам табылгъан. 1944-нчю йылны январ айыны 24-нде Ленинград ва Волхов фронтланы гючю булан Ленинградны къамавдан азат этиливю башлана. Гетгенлени де, оьлгенлени де санагъанда, шагьарны халкъы 5 керенге аз бола.
Озокъда, немис-фашистлер шо йылларда савлай дюньягъа салып къойгъан ала-пелекетни, вагьшиликни айта турса, арты битмесдей гьал бар. Шоланы бизин уьлкеге тиеген пайы да санап битмесдей кёп. Шону учун да Россия уьлкеси бир заманда да дав башлама умут да этмежегине инанмай болмайсан. Давну зор акъубаларын ва тарихин мекенли билген адам шолай ойлашажакъ.
Максим ЭСЕНБИЕВ.
