Март айда Магьачкъаладагъы «Алеф» деген издательствода шулай ат булан Азиз Аталиевни проза китабы чыкъгъан. Китапда «Тика ва Дуан» деген повесть ва хабарлар ерлешдирилген. Бу автор булан биз «Ёлдаш» газетни охувчуларын алдагъы йылларда «Зайка» ва «Татавул ягъада» деген хабарларын чыгъарып таныш этген эдик.
Азиз Аталиев хабарларында табиатны суратлайгъан къайдасын охуй туруп, тынч кюйде ол не ерлени, не бойну суратлайгъанын билип боласан. Китапны аты болгъан «Яшавну маънасы» деген хабарын алып къарасакъ, ону игити тракторист Атав гечеси-гюню булан дегенлей, мазутгъа-майгъа да батып, эсги тракторун ярашдыра. Шо ишлемесе, агьлюге къазанч ёкъ, яшав ёкъ. Автор бизин юртлардагъы яшав гьалланы тюз кюйде, бар кюйде суратлама бажаргъан.
Хабарда юрюлеген гьаракат уллу ёлну ягъасында ерлешген Къумукътюздеги юртда болагъаны билине. Тракторун ярашдыра туруп моюгъан, запас къураллар да етишмейгенине гьассиленген, таза дегенче тракторундан да, ону булан этеген ишинден де, огъар гелеген аз харжлардан да ялкъгъан, инжинген Атав, ачгъычланы, буравланы, гайкаланы да ташлап, юрт ягъадагъы «Шересувгъа» киринме бара.
«Кёрюк уьйню къалкъысын яп, ону эт, муну битдир» деп ойлаша Атав сувдан чыгъып чалкъасындан ятып къатыныны талапларын эсге ала туруп гёнгюлсюз кюйде. Шо вакъти муну къырыйындан къызъяш гьайдайгъан «иномарка» оьте ва бираз ари барып токътай. Он минут да гетмей эргиши гьайдайгъан шолай машин оьте ва къызны янына барып токътай. Олар лакъыр эте. Сюйсе де, сюймесе де, Атав оланы «сёзлерини гесеклерине» тынглама борчлу бола… «Яшавну маънасы недир? Къазанмакъ, ожакъны сакъламакъ, яшланы оьсдюрмек – шолар булан яшав битип къаламы? Оьзюнг, умутларынг, жанынг – олагъа не этейик?! Гёмюп, басдырып къояйыкъмы», – дей улан.
–Онча йыл бирче яшап айрылма да…
–Сени англамай буса, сёзюбюз нечик къыйышсын, оьмюрюнде бир китап охумагъан буса?.. Ону булан театргъа, оьзге ерге чыкъма болмайсан. Гьайы къуру акъчада, малда.
–Арада яшлар бар чы. Оланы етим къоймакъ тюзмю?–дей къыз гьалекленип.
–Яшланы къайгъысы менден таймай, яшлар бар деп де къаст этдим… Чыдамадым, болмадым. Оьзюмню къысматым да бар чы. Оьзюмню жаныма не этейим?
–Ону алда неге ойлашмай эдигиз,–деп, къыз уланны яягъына «шамп» деп къапас ура…»
Гьасили, Атав оланы лакъырына экинчи гюн гелгенде де тынглай туруп, яшавгъа къараву алышына. Яшавун да алышдырма айлана. Тракторун сатма ойлаша. Къатыны булан шагьаргъа, бир де бармагъан денгиз ягъагъа ону алып бара, къызыны медучилищеге гючден бердирген документлерин алдырып, оьзю сюеген адабият бёлюкге бердире… «Шересувгъа» гелеген къызны да, уланны да бири-бирине бакъгъан гьислеринден, аралыкъларындан таба оьзю де янгы яшав къурма абат ала.
Бу китап Магьачкъаладагъы «Арбат» деген тюкенде сатыла. Китапны автору псевдоним булан, аты яшырылып берилген. Ол биринчи чебер китабыны гьакъында охувчуланы пикруларын да билме сюе.
