Уьстюнлюкню байрагъын Берлиндеги Рейхстаггъа къакъгъанлы, май айны тогъузунда 69 йыл тамамлана.
Давгъа гетгенлер дав этип, шагьарларда ва юртларда къалып къайратлы загьмат тёгюп, макътавгъа лайыкълы болгъанлар. Шо йылларда къайратлы загьмат тёкгенлени арасында Ленин ордени булан савгъатлангъан Къарабудагъгент районну Къурбуки юртундагъы колхозну правлениесини башчысы Ибрагьим Къарабудагъов да болгъан, ол 40 йыл колхозгъа ёлбашчылыкъ этген.
Ибрагьимни ата юртлулары гьали де эсгерелер. Журналист касбума гёре Ибрагьим Къарабудагъов булан кёп гезиклер ёлукъмагъа магъа да тюшген.
Оьтген юз йылны 60-нчы йылларында мен «Комсомолец Дагестана» газетни мухбири болуп ишлей эдим. Мени анамны къардашы Мизамитдин Гьажиев Къурбукидеги колхозну председатели Ибрагьим Къарабудагъовну заместители болуп ишледи. Бир гезик агъама Мизамитдинге:
– Халкъ Ибини (Ибрагьим) мунчакъы неге кёп сюе? – деп сорадым.
– Сен нечик ойлашасан, адам гьар йыл емиш береген терекни кёп сюеми яда эки-уьч йыл емиш бермей, дёртюнчю йыл емиш береген терекни кёп сюеми? – деп, соравгъа сорав булан жавап берди.
Давну йылларында мен яш эдим. Шо саялы Ибрагьим Къарабудагъовну давдан алдагъы ва дав йылланы вакътисиндеги загьматын, уьстюнлюкню ювукъ этмек учунгъу гьаракатын архивлерден алмагъа тюшдю.
1934-нчю йыл И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхозну загьматчылары Дагъыстанны оьлчевюнде эт болдурувну ярышында биринчи ерни ала. 1939-нчу йыл И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхозну халкъы Москвада юрт хозяйство выставкада диплом, бир мотоцикл ва 50 минг манат булан савгъатлана.
Шо заман, озокъда, 50 минг манат аз акъча тюгюл болгъан.
Дав йылларда заёмлар чыгъарыла болгъан. Демек, колхоз пачалыкъдан заёмлар сатып алып, оланы орнуна акъча тёлей болгъан. Шо заман И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхоз 88 минг манатгъа дав заёмгъа язылгъан.
Давну йылларында самолётлар, танклар къурмакъ учун халкъдан ва колхозлардан акъча жыйыла болгъан. Архивлердеги маълуматлагъа гёре, «Уллубий Буйнакский» деген эскадрильягъа колхоз 30 минг манат акъча шабагьат этген. Фронтгъа 2 минг кило ашлыкъ ва он къой, бир гамиш берген. Давну йылларында И. Къарабудагъов Совет гьукуматны янындан уьч керен баракалла алгъан.
Уьстюнлюкден сонг Ибрагьим Къарабудагъов къайратлы загьматы саялы Ленин орден булан савгъатлангъан. Ибрагьимни яхшы таныйгъан бир нече адам булан да лакъырлашгъанман.
И. Къарабудагъовну шофёру Магьамматтагьир Абусайитов булай деди: «Бир тайпа колхоз председателлер, совхозланы директорлары авлакъгъа чыкъгъынча алда, тюш ашны къайда ашажагъын билмей эдилер. Иби агъав буса эртен ишге барагъанда аш гесек де, бишлакъ гесек де, сурагьил булан сув да алып машинге минер эди. Ибрагьимден сонг юртгъа нече председатель тюшдю, амма иш тораймады.
Макъаланы ахырында Къурбукидеги Ленинни атындагъы колхозну баш бухгалтери Григорий Анатольевични, гюнделик тептеринден де бир нече мисал гелтирейик. Бу далиллер Дагъыстан Республиканы музейинде де бар.
Давну йылларында колхозну гьар члени: «Бары да зат фронтгъа, бары да зат уьстюнлюк учун» деген чакъырывну тюбюнде белсенип ишлеген. Ленинни атындагъы колхоз янгыз оборона ишлеге 259 адам, 60 арба йиберген.
Давгъа 149 адам гетген, оланы кёбюсю жанын къурбан этген къурбукилилер фронтгъа 1074 кило эт, 3 мингден къолай къой, 75 ат, 4 автомашин йибергенлер.
«Ленинград», «Шамил» деген танк колонналар къурмакъ учун 242600 манат акъча берген. Колхозчулар оьз ягъындан оборонаны фондуна 103 минг манат акъча бергенлер. Юртну муаллимлери фронтгъа 275 жут къолгъаплар, 1200 къолъявлукъ, 250 жут жораплар, 90 посылка, 6800 йымырткъа, 3 тон темир йибергенлер.
Оборона Советни Председатели И. В. Сталин къол салгъан уьч «Баракалла» кагъыз Къурбукиге етишген.
Давдан сонг къурбукилилени агьамиятлы кёмегине пачалыкъ янындан багьа берилген. Колхозну правлениесини председатели Ибрагьим Къарабудагъовдан къайры, колхозну 24 члени де тюрлю-тюрлю савгъатлар булан белгиленгенлер.
Давгъа гетгенлер дав этип, шагьарларда ва юртларда къалып къайратлы загьмат тёгюп, макътавгъа лайыкълы болгъанлар. Шо йылларда къайратлы загьмат тёкгенлени арасында Ленин ордени булан савгъатлангъан Къарабудагъгент районну Къурбуки юртундагъы колхозну правлениесини башчысы Ибрагьим Къарабудагъов да болгъан, ол 40 йыл колхозгъа ёлбашчылыкъ этген.
Ибрагьимни ата юртлулары гьали де эсгерелер. Журналист касбума гёре Ибрагьим Къарабудагъов булан кёп гезиклер ёлукъмагъа магъа да тюшген.
Оьтген юз йылны 60-нчы йылларында мен «Комсомолец Дагестана» газетни мухбири болуп ишлей эдим. Мени анамны къардашы Мизамитдин Гьажиев Къурбукидеги колхозну председатели Ибрагьим Къарабудагъовну заместители болуп ишледи. Бир гезик агъама Мизамитдинге:
– Халкъ Ибини (Ибрагьим) мунчакъы неге кёп сюе? – деп сорадым.
– Сен нечик ойлашасан, адам гьар йыл емиш береген терекни кёп сюеми яда эки-уьч йыл емиш бермей, дёртюнчю йыл емиш береген терекни кёп сюеми? – деп, соравгъа сорав булан жавап берди.
Давну йылларында мен яш эдим. Шо саялы Ибрагьим Къарабудагъовну давдан алдагъы ва дав йылланы вакътисиндеги загьматын, уьстюнлюкню ювукъ этмек учунгъу гьаракатын архивлерден алмагъа тюшдю.
1934-нчю йыл И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхозну загьматчылары Дагъыстанны оьлчевюнде эт болдурувну ярышында биринчи ерни ала. 1939-нчу йыл И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхозну халкъы Москвада юрт хозяйство выставкада диплом, бир мотоцикл ва 50 минг манат булан савгъатлана.
Шо заман, озокъда, 50 минг манат аз акъча тюгюл болгъан.
Дав йылларда заёмлар чыгъарыла болгъан. Демек, колхоз пачалыкъдан заёмлар сатып алып, оланы орнуна акъча тёлей болгъан. Шо заман И. Къарабудагъов башчылыкъ этеген колхоз 88 минг манатгъа дав заёмгъа язылгъан.
Давну йылларында самолётлар, танклар къурмакъ учун халкъдан ва колхозлардан акъча жыйыла болгъан. Архивлердеги маълуматлагъа гёре, «Уллубий Буйнакский» деген эскадрильягъа колхоз 30 минг манат акъча шабагьат этген. Фронтгъа 2 минг кило ашлыкъ ва он къой, бир гамиш берген. Давну йылларында И. Къарабудагъов Совет гьукуматны янындан уьч керен баракалла алгъан.
Уьстюнлюкден сонг Ибрагьим Къарабудагъов къайратлы загьматы саялы Ленин орден булан савгъатлангъан. Ибрагьимни яхшы таныйгъан бир нече адам булан да лакъырлашгъанман.
И. Къарабудагъовну шофёру Магьамматтагьир Абусайитов булай деди: «Бир тайпа колхоз председателлер, совхозланы директорлары авлакъгъа чыкъгъынча алда, тюш ашны къайда ашажагъын билмей эдилер. Иби агъав буса эртен ишге барагъанда аш гесек де, бишлакъ гесек де, сурагьил булан сув да алып машинге минер эди. Ибрагьимден сонг юртгъа нече председатель тюшдю, амма иш тораймады.
Макъаланы ахырында Къурбукидеги Ленинни атындагъы колхозну баш бухгалтери Григорий Анатольевични, гюнделик тептеринден де бир нече мисал гелтирейик. Бу далиллер Дагъыстан Республиканы музейинде де бар.
Давну йылларында колхозну гьар члени: «Бары да зат фронтгъа, бары да зат уьстюнлюк учун» деген чакъырывну тюбюнде белсенип ишлеген. Ленинни атындагъы колхоз янгыз оборона ишлеге 259 адам, 60 арба йиберген.
Давгъа 149 адам гетген, оланы кёбюсю жанын къурбан этген къурбукилилер фронтгъа 1074 кило эт, 3 мингден къолай къой, 75 ат, 4 автомашин йибергенлер.
«Ленинград», «Шамил» деген танк колонналар къурмакъ учун 242600 манат акъча берген. Колхозчулар оьз ягъындан оборонаны фондуна 103 минг манат акъча бергенлер. Юртну муаллимлери фронтгъа 275 жут къолгъаплар, 1200 къолъявлукъ, 250 жут жораплар, 90 посылка, 6800 йымырткъа, 3 тон темир йибергенлер.
Оборона Советни Председатели И. В. Сталин къол салгъан уьч «Баракалла» кагъыз Къурбукиге етишген.
Давдан сонг къурбукилилени агьамиятлы кёмегине пачалыкъ янындан багьа берилген. Колхозну правлениесини председатели Ибрагьим Къарабудагъовдан къайры, колхозну 24 члени де тюрлю-тюрлю савгъатлар булан белгиленгенлер.
М. Османов.
