Бугюнлерде 92 йыллыкъ акъсакъал Хасавюртда яшай. Ол гьали де жагь кюйде, ону уьюне де кёп къонакълар бара. Бу берекетли ожакъны эшиклери даим де ачыкъ. Бу йыл язда Тамазатёбе орта школаны крайны ахтарагъанлар ону ягъына барып, къужурлу лакъыр этип, гьюрметли тамазаны гьакъыллы ойларын язып гелген эди. Шо гюн ону тувгъан гюню болгъан. Шайых Давутгьажиевич, къонакълардан сююнюп, олагъа алгъышлар этген, охувчулагъа баракалла билдирген. Яш наслу ону унутмагъанына оьктем болгъан.
Шайых Давутов 1921-нчи йылда май айны 21-нде Бабаюрт районну о замангъы Гьабижайавулунда тувгъан. Сонггъа таба, бу юрт тозулуп, Тамазатёбеге гирген. Ону атасы Давутгьажи 1917–18-нчи йылларда белгили инкъылапчы Зайналабит Батырмурзаевни отрядыны сыдырасында акъ асгерлеге къаршы ябушувларда ортакъчылыкъ этген. Совет гьукумат къурулгъанда, Давутгьажини Гьабижайавул юрт советини председатели этип белгилейлер. Сонггъа таба юртда къурулгъан колхозгъа ону председатель этип сайлай. Олай атадан тувгъан Шайых да ону атын бир заманда да ер этмеген.
Мелте чагъындан тутуп, ол билим алма гьасирет болгъан. Ата юртундагъы 4 класлыкъ школаны битдирип, Адил Янгыюртдагъы колхозчу яшёрюмлени школасында охувун узата. Муаллимлер яш уланны охувгъа гьасиретлигин гьис этип, огъар оьзлени касбусун тангламакъны таклиф этелер. Ол давдан алдагъы йылларда Хасавюрт шагьардагъы педагогика училищеге охумагъа тюше. Ону анадаш районуну о замангъы Къараяравулдагъы башлапгъы класланы школасына бакъдыра. Ол орус тилден дарслар бере.
Узакъ къалмай Уллу Ватан дав башлана. Яш муаллим давгъа гетме алгъасай. Амма огъар: «Сени йимик касбучулар тылда да герек. Сен яшланы охутмагъа, билимлеге ес болмагъа кёмек этме тарыкъсан. Яшлар –бизин гележек ярыкъ яшавубуз»,–деп айтгъанлар. Халкъына, элине билимли яшёрюмлер тарыкъны яхшы англайгъан Шайых, бар пагьмусун, билимин, гьаракатын салып ишине гирише. Шайыхны жан айырмас къурдашлары Магьарам Алиев, Шарапутдин Сайитов ва Алевдин Кумаков давгъа гете. Шайых буса районну Шпрингель деген юртундагъы 7 йыллыкъ школада дарслар бере. Сонггъа таба ону Тамазатёбе юртдагъы башлапгъы класланы школасына директор этип бакъдыра.
Шпрингель юрт тозулгъанда, Шайых ондагъы школаны бузуп, къурулуш материалларын Тамазатёбеге элтип, онда янгы школа къурула. Дав йылларда яшлар янгы школада охуй. Шайых Давутов «Бары зат фронт учун, бары да зат уьстюнлюк учун!» деген чакъырывну гёз алгъа тутуп иш гёрген. Шо йылларда Ш. Давутовну къурумчулукъ ва ёлбашчылыкъ гьаракаты аян бола.
1945-нчи йылда Шайых Давутовну Бабаюрт район комитетни комсомолуну биринчи секретары этип сайлай. Районну авлакъларында Шайых Давутгьажиевични чакъда-чакъда гёрмеге бола. Ол юртларда комсомол яшёрюмлени къуршап, загьматчы бригадалар къура. Олар ашлыкъ оьсдюрювде уллу уьстюнлюклеге етише. Шо йылларда ол коммунист партияны члени бола. ДАССР-ни обкомуну биринчи секретары А. Даниялов огъар баракалла билдире.
Оьрде эсгергеним йимик, Шайых Давутов – Бабаюрт районда оьр билимли юрист касбугъа ес болгъан биринчи адам. 1948-нчи йылда ол Ростов шагьардагъы эки йыллыкъ юристлер гьазирлейген школада охуй. 1958-нчи йылда ишинден айрылмагъан кюйде Краснодар шагьардагъы юридический институтну уьстюнлю кюйде тамамлай. 1950-нчи йылдан башлап, 1957-нчи йылгъа ерли ол Бабаюрт районну прокурору гьисапда касбусуна амин болгъанын, бажарывлугъун, пагьмусун ачыкъ кюйде гёрсете.
Ол халкъ булан гелишип ишлейген, бир де оьзюн оьр тутмайгъан, сав-саламатлы, оьз ишини герти устасы гьисапда белгили бола. Гьар инсангъа оьзтёрече янашып, эл арада абур да, гьюрмет де, халкъны разилигин ва баракалласын къазанмагъа болгъан. Ол жамиятны аманлыгъын къоруй туруп, жинаятчы ишлени алдын алмагъа къаст этип чалыша. Ш.Давутов терс ёллагъа тюшгенлеге бир гёзден къарап, оланы тез-тез такъсырлама ва жазаламагъа герек деген ойну бир де алдына борч этип салмагъан.
1957-нчи йылдан башлап Шайых Давутгьажиевични къысматы Хасавюрт шагьар булан тыгъыс кюйде байлана. Дейгеним, шо йыл ол Хасавюрт шагьарны прокуроруну кёмекчиси гьисапда ишге гирише. Янгы ишинде де Шайых Давутгьажиевич оьзюню бажарывлу, терен билимли касбучу гьисапда гёрсетип, иш ёлдашларыны арасында аз заманны ичинде сый да, абур да къазанмагъа болгъан.
Сонггъа таба Шайых Давутгьажиевич партияны Хасавюрт райкомда гьар тюрлю жаваплы къуллукъларда ишлеп, оьзюн яхшы яндан гёрсетип, хасавюртлуланы да абурун къазангъан. Анадаш Бабаюрт ва Хасавюрт районланы халкъы Шайых Давутгьажиевични адилли къуллукъчу ва инсаплы адам гьисапда яхшы таныйлар. Огъар халкъарада «прокурор Шайых» деп айта.
Элли йылланы боюнда ол халкъгъа гьалал къуллукъ этген. Къайда ишлесе де, ол халкъыны, элини, юртуну герти уланы гьисапда оьзюн гёрсетген. Ол уллу агьлюню башын да тутгъан. Алтмыш дёрт йылланы узагъында ону яннавурунда агьлю ёлдашы ва сырдашы Лайла болгъан. Татывлу ожакъда Лайла Гьажиевна булан беш яш оьсдюрген, тарбиялагъан ва оьр билимлер алмагъа шартлар яратгъан.
Бугюнлерде ону авлетлери ва оланы да яшлары гьар тюрлю ишлени башын тутгъанлар. Уланлары Байсолтан ва Тавсолтан, къызлары Халисат, Айзанат ва Умгьайбат оьзлер де уллаталар, улланалар болуп, яшларыны авлетлерин тарбиялайлар.
Шайых Давутгьажиевични даим гёнгюн алып тургъан агьлю ёлдашы яшавдан гетгенли 2 йыл бола. Амма ол ругьдан тюшмей, сабурлу кюйде яшай. Яшда гёрген яшынмас дегенлей, Ш. Давутов оьтген яшавун эсге алып, къысматына рази къала. Ватанына къуллукъ этген мурадына етген деп бизин ата-бабалар негьакъ айтмагъан. Ватанына гьалал къуллукъ этген Шайых Давутовну бютюн яшаву яш наслугъа уьлгю болуп токътай. Ол тамазатёбели яшлар булан уьюнде болгъан ёлугъувунда да: «Яшлар, Ватаныгъызны, тувуп оьсген юртугъузну, элигизни сююгюз!»–деп насигьатлар этген. Биз де абурлу тамазагъа баракалла билдирип, огъар къатты савлукъ ва узакъ оьмюр ёрайбыз.
Шайых Давутов 1921-нчи йылда май айны 21-нде Бабаюрт районну о замангъы Гьабижайавулунда тувгъан. Сонггъа таба, бу юрт тозулуп, Тамазатёбеге гирген. Ону атасы Давутгьажи 1917–18-нчи йылларда белгили инкъылапчы Зайналабит Батырмурзаевни отрядыны сыдырасында акъ асгерлеге къаршы ябушувларда ортакъчылыкъ этген. Совет гьукумат къурулгъанда, Давутгьажини Гьабижайавул юрт советини председатели этип белгилейлер. Сонггъа таба юртда къурулгъан колхозгъа ону председатель этип сайлай. Олай атадан тувгъан Шайых да ону атын бир заманда да ер этмеген.
Мелте чагъындан тутуп, ол билим алма гьасирет болгъан. Ата юртундагъы 4 класлыкъ школаны битдирип, Адил Янгыюртдагъы колхозчу яшёрюмлени школасында охувун узата. Муаллимлер яш уланны охувгъа гьасиретлигин гьис этип, огъар оьзлени касбусун тангламакъны таклиф этелер. Ол давдан алдагъы йылларда Хасавюрт шагьардагъы педагогика училищеге охумагъа тюше. Ону анадаш районуну о замангъы Къараяравулдагъы башлапгъы класланы школасына бакъдыра. Ол орус тилден дарслар бере.
Узакъ къалмай Уллу Ватан дав башлана. Яш муаллим давгъа гетме алгъасай. Амма огъар: «Сени йимик касбучулар тылда да герек. Сен яшланы охутмагъа, билимлеге ес болмагъа кёмек этме тарыкъсан. Яшлар –бизин гележек ярыкъ яшавубуз»,–деп айтгъанлар. Халкъына, элине билимли яшёрюмлер тарыкъны яхшы англайгъан Шайых, бар пагьмусун, билимин, гьаракатын салып ишине гирише. Шайыхны жан айырмас къурдашлары Магьарам Алиев, Шарапутдин Сайитов ва Алевдин Кумаков давгъа гете. Шайых буса районну Шпрингель деген юртундагъы 7 йыллыкъ школада дарслар бере. Сонггъа таба ону Тамазатёбе юртдагъы башлапгъы класланы школасына директор этип бакъдыра.
Шпрингель юрт тозулгъанда, Шайых ондагъы школаны бузуп, къурулуш материалларын Тамазатёбеге элтип, онда янгы школа къурула. Дав йылларда яшлар янгы школада охуй. Шайых Давутов «Бары зат фронт учун, бары да зат уьстюнлюк учун!» деген чакъырывну гёз алгъа тутуп иш гёрген. Шо йылларда Ш. Давутовну къурумчулукъ ва ёлбашчылыкъ гьаракаты аян бола.
1945-нчи йылда Шайых Давутовну Бабаюрт район комитетни комсомолуну биринчи секретары этип сайлай. Районну авлакъларында Шайых Давутгьажиевични чакъда-чакъда гёрмеге бола. Ол юртларда комсомол яшёрюмлени къуршап, загьматчы бригадалар къура. Олар ашлыкъ оьсдюрювде уллу уьстюнлюклеге етише. Шо йылларда ол коммунист партияны члени бола. ДАССР-ни обкомуну биринчи секретары А. Даниялов огъар баракалла билдире.
Оьрде эсгергеним йимик, Шайых Давутов – Бабаюрт районда оьр билимли юрист касбугъа ес болгъан биринчи адам. 1948-нчи йылда ол Ростов шагьардагъы эки йыллыкъ юристлер гьазирлейген школада охуй. 1958-нчи йылда ишинден айрылмагъан кюйде Краснодар шагьардагъы юридический институтну уьстюнлю кюйде тамамлай. 1950-нчи йылдан башлап, 1957-нчи йылгъа ерли ол Бабаюрт районну прокурору гьисапда касбусуна амин болгъанын, бажарывлугъун, пагьмусун ачыкъ кюйде гёрсете.
Ол халкъ булан гелишип ишлейген, бир де оьзюн оьр тутмайгъан, сав-саламатлы, оьз ишини герти устасы гьисапда белгили бола. Гьар инсангъа оьзтёрече янашып, эл арада абур да, гьюрмет де, халкъны разилигин ва баракалласын къазанмагъа болгъан. Ол жамиятны аманлыгъын къоруй туруп, жинаятчы ишлени алдын алмагъа къаст этип чалыша. Ш.Давутов терс ёллагъа тюшгенлеге бир гёзден къарап, оланы тез-тез такъсырлама ва жазаламагъа герек деген ойну бир де алдына борч этип салмагъан.
1957-нчи йылдан башлап Шайых Давутгьажиевични къысматы Хасавюрт шагьар булан тыгъыс кюйде байлана. Дейгеним, шо йыл ол Хасавюрт шагьарны прокуроруну кёмекчиси гьисапда ишге гирише. Янгы ишинде де Шайых Давутгьажиевич оьзюню бажарывлу, терен билимли касбучу гьисапда гёрсетип, иш ёлдашларыны арасында аз заманны ичинде сый да, абур да къазанмагъа болгъан.
Сонггъа таба Шайых Давутгьажиевич партияны Хасавюрт райкомда гьар тюрлю жаваплы къуллукъларда ишлеп, оьзюн яхшы яндан гёрсетип, хасавюртлуланы да абурун къазангъан. Анадаш Бабаюрт ва Хасавюрт районланы халкъы Шайых Давутгьажиевични адилли къуллукъчу ва инсаплы адам гьисапда яхшы таныйлар. Огъар халкъарада «прокурор Шайых» деп айта.
Элли йылланы боюнда ол халкъгъа гьалал къуллукъ этген. Къайда ишлесе де, ол халкъыны, элини, юртуну герти уланы гьисапда оьзюн гёрсетген. Ол уллу агьлюню башын да тутгъан. Алтмыш дёрт йылланы узагъында ону яннавурунда агьлю ёлдашы ва сырдашы Лайла болгъан. Татывлу ожакъда Лайла Гьажиевна булан беш яш оьсдюрген, тарбиялагъан ва оьр билимлер алмагъа шартлар яратгъан.
Бугюнлерде ону авлетлери ва оланы да яшлары гьар тюрлю ишлени башын тутгъанлар. Уланлары Байсолтан ва Тавсолтан, къызлары Халисат, Айзанат ва Умгьайбат оьзлер де уллаталар, улланалар болуп, яшларыны авлетлерин тарбиялайлар.
Шайых Давутгьажиевични даим гёнгюн алып тургъан агьлю ёлдашы яшавдан гетгенли 2 йыл бола. Амма ол ругьдан тюшмей, сабурлу кюйде яшай. Яшда гёрген яшынмас дегенлей, Ш. Давутов оьтген яшавун эсге алып, къысматына рази къала. Ватанына къуллукъ этген мурадына етген деп бизин ата-бабалар негьакъ айтмагъан. Ватанына гьалал къуллукъ этген Шайых Давутовну бютюн яшаву яш наслугъа уьлгю болуп токътай. Ол тамазатёбели яшлар булан уьюнде болгъан ёлугъувунда да: «Яшлар, Ватаныгъызны, тувуп оьсген юртугъузну, элигизни сююгюз!»–деп насигьатлар этген. Биз де абурлу тамазагъа баракалла билдирип, огъар къатты савлукъ ва узакъ оьмюр ёрайбыз.
Бэлла Гьажигелдиева.
Суратда: Шайых Давутов.
