– Нечик айтайым, гиччиден тенге-тенг кюйде дегенлей, ана къумукъ тилимдей орус тилни де биле эдим, ону теренден билегеним педучилищеде бирден-бир оьсдю, артды. Гьона, шо себепден педучилищени битдирген дипломумда «5–8-нчи класларда орус тилден дарслар бермеге ихтияр» да къазандым, орус тил – къаныма, жаныма сингген тил.
– Педколлежге ишлеме нечик буса да муаллимни алмайгъаны кёпден белгили, сиз мунда ишлеме гелгенигизге не себеп болду?
–1993-нчю йылгъа мени иш стажым, сынавум топланды, Магьачкъалада пединститутну орус тил ва адабият факультетин де битгеним бир хыйлы бола эди. Сонг магъа шулай гьар-бир якъдан макътавлукъгъа аты айтылгъан охув ожагъына гелип ишлеме насип болду. Мунда ишлейгеним 20 йыл бола.
– Машалла, энни аслу суалымны берейим. Гьалиги бу акъчагъа, байлыкъгъа тиши-тырнагъы булан уллу да, гиччи де тармашагъан, талашагъан заманда яшлар охувгъа, билимлеге нечик янашалар?
– Авадан кёп яны осал охуйлар, билим алмагъа иштагьлыгъы ёкъ. Йылдан-йылгъа школалардан да осал билимли, низамсыз яшлар гелеген болуп бара. Озокъда, бары да чы шолай тюгюл, гьар группада чалышып, къаныгъып охуйгъан яшлар да, къызлар да ёкъ тюгюл, тек оланы санаву рази болардай тюгюл, аз.
– Класдан тышдагъы жамият ишлерде студентлени ортакъчылыгъы, жагьлыгъы нечикдир?
– Дарслардан эсе, олар жамият ишлерде бир даража къолай, субботниклерде ва башгъа тюрлю ишлерде кёп сююп ишлейлер.
– Ишигизде нечик, не йимик четимликлер, пуршавлукълар ёлугъа?
– Инг де уллу четимлик, оьрде де мен айтгъанлай, яшланы охума сюймейгенлиги. китаплар охумайлар, шо саялы да минутда 25–30 сёз охуп тюгюл бажармайлар. Сёз байлыгъы осал. Компьютер булан артыкъ кёп машгъуллар.
– Орус тилни охувчулагъа яхшы билдирмек учун дарсларда не йимик ишлер гёресиз?
– Аслу гьалда янгы охув методланы, технологияланы къоллайман, телевизорну монитору булан пайдаланаман. Янгы сёзлер шоланы экранында бериле, темагъа гёре сёзлюклер юрюле. Языв дарсларда тюрлю-тюрлю таблицалар къоллана. Гьар дёрт йыл педагогика къуллукъчулар билимлерин камиллешдиреген Магьачкъаладагъы пединститутгъа юрюймен, янгы-янгы къайдалагъа тюшюнемен ва шоланы гьар дарсымда дегенлей къоллама къаст этемен.
– Класдан тышда курсугъуз учун ва сав педколлежни оьлчевюнде студентлени билимлерин оьсдюрмек учун не йимик чаралар оьтгериле?
– Муна бираз алдын, 21-нден 26-нчы октябр болгъунча, педколлежде орус тилни жумасы юрюлдю. «Дагъыстан Россия булан бирликде – 200 йыл» деген темагъа байлавлу сочинениелер яздырдыкъ. Расул Гьамзатовну 90 йыллыгъына байлавлу байрам мажлис оьтгерилди.
Ону асарларына гёре конкурслар оьтгерилди. Конкурсда ортакъчылыкъ этген 1-нчи «в» курсну студенткасы къумукъ къыз Марзият Гьажиева, биринчи ерни къазанып, савгъатгъа лайыкълы болду.
Орус тилден ва адабиятдан 3-нчю, 4-нчю курсларда олимпиадалар оьтгердик. Шоланы ортакъчыларындан 1-нчи ерни Марина Шабанова ва Эллина Оьздербиева студент къызлары къазандылар.
Экинчи ерге Асил Болатова ес болду. Уьчюнчю ерни 4-нчю «б» курсуну студенткасы – Аминат Акаева къазанды.
– Зинаида Гьакимовна, сиз оьзюгюз ва иш ёлдашларыгъыз алагъан алапаларыгъызгъа разимисиз, яшав талапларыгъызны шо харж таъмин этеми?
– Мен де, мени йимик оьзгелер де рази тюгюл деп эсиме геле. Жумада 27 сагьат дарслагъа, мисал учун, мен 10 минг манат аламан, ондан налоглагъа, коммунал къуллукълагъа бергенде, оьзюнг ойлашып къара, ашгъа-сувгъа, опуракъгъа ва оьзге тюрлю гьажатлагъа не къала? Янгыз ставка 10 минг манат буса да башгъа иш эди. Дарслагъа гьазирленегенден, оланы оьтгергенден къайры да, хыйлы заманыбыз класдан тышдагъы ишлеге де гете, загьматыбыз енгил загьмат тюгюл.
– Педколлежни, ону коллективин къыйматлап айтгъанны да сюер эдим.
– Нечакъы да яхшы, татывлу, бирев-биревге кёмек этме гьап-гьазир коллектив ишлей. Ачыкъ дарслар оьтгеребиз, бирев-биревге насигьат-таклифлер беребиз ва оьзге тюрлю гезиклерде табылабыз, булай демли коллективде ишлейгениме шатман.
– Ожакъ яшавугъуздагъы къуванчыгъыз недендир?
– Къызардашымны къызын алып, оьз авлетим этип оьсдюргенмен, охутгъанман, оьр билим алдыртгъанман. Юрт хозяйство академияны битдирген, дёрт авлети бар. Муна шолар мени инг уллу къуванчым да, насибим де.
– Ахырынчы соравум, яшавда инг сыйлы мурадыгъыз недир?
– Сав-саламатлыкъда, парахатлыкъда яшлар учун, элим учун пайдалы загьмат тёкмекдир.
– Савболугъуз, муратларыгъызгъа етишип яшама Аллагь насип берсин!
– Сиз де савболугъуз!
Лакъырлашывну юрютген
Ибадулла Гьажиев.
