Хамаматюртлу Али АСКЕРОВНУ насигьатлары…

Хамаматюртлу Али АСКЕРОВ­ янгыз Уллу Ватан давну ортакъчысы гьисапда тюгюл, сынавлу муаллим, терен гьакъыллы адам гьисапда савлай Бабаюрт районгъа белгили эди. Ол бугюн арабызда болмаса да, ону кёп санавдагъы къолъязывлары, къанатлы сёзлери, насигьатлары бугюн де оьсюп гелеген яш нас­лубузгъа пайдалы болажакъ деп гьисап этемен ва тюпде «Ёлдашны» охувчуларыны тергевюне Али Аскеров оьзюнден сонг къоюп гетген къолъязывларыны бир гесегин бермеге сюемен.

 Г. ГЬАЖИЕВ.

• Насигьатлар


Къылыкъ, эдеп, ягь, намус

Ассаламу алейкум, мени гьюрметли охувчуларым!
Шу мени, менден сонгулар учун сюйсе насигьат, сюйсе васият гьисапда оьзюмню гючюм-къуватым етишеген ва гьатта гьакъ юрегимде бар чакъы къаламымны язмагъа Аллагьдан кёмек тилеймен. Ла гьавлавала къуват!
Мени тёбенде айтма-язма сюеген насигьатларыма ошашлы ва ондан нечакъы да кёп яхшы этип язгъанлар ёкъ тюгюл. Болса да, мен оланы язгъанларына къошум этип, оьзюмню эшитгенлеримден, айрокъда оьмюрюмде оьзюм сынагъанларымдан, уьстевюне де, оьзюм, мени гьакъыма гёре, бек тийишлилерин язма, насигьат-васият этме сюемен.

Бу мени насигьат калимамны баш аты – КЪЫЛЫКЪ, ЭДЕП, ЯГЬ, НАМУС. Озокъда, булар бары да – бир ананы авлетлери, неге тюгюл де бир адамда бары да болма герек, бириси болмай къалса, къалгъанларыны иренки бузула, тюсю де алышына, маънасы да тас бола.
Гьар зат адатлы гьалда гиччиден уллугъа, аздан кёпге, тынчдан къыйынгъа ва шолай башгъа кюйде башлана. Шону йимик, мен де лап алдан – агьлюден башлап, сонг арилеге чыкъма сюемен.

 Къонакъ

Бизде, бусурманларда, уьйге гирегенде, эшикни къакъмакъ ёкъ, къабул этилмеген, къолланмагъан. Гьали биз, культурагъа гьисап этип, къа­гъып да йиберебиз.

Шолай этмесе де, уьйге гирегенде, эшикни бирден ачып, парт деп гирмей, аста ачып: “Яраймы?” – деп айтса яхшы. Амалгъа гелген чакъы, сен гьарведе чечинип гиргенсендир, сагъа ер бергенче, уьйде эретуруп турсанг яхшы.
Уьйдегилер буса, уьйге адам гирген сонг, алда янтайып тура болгъан буса, гелген ким экенине де къарамайлы, сюйсе гиччи яда уллу болсун – олтурма гереклер, тиштайпа, эргиши – башгъа тюгюл. Эгер гелген адам тюпдегинден уллу буса, гьатта эретурмагъа герек. Уьягьлюлер бары да бирден къол алмай, хор булан сорашмай, гезик булан, уллуланы къол алып, сорашып битме къоюп, сонг гезик булан саламлашма ва сорашма яхшы.
Гелген адам уьйдегилени чери буса, яшлар таша тартып токътама, гьатта уьйден чыгъып, оланы эркин лакъыр этме къойса яхшы. Эгер гелген адам сени черинг буса, сен ону алып къыргъа чыкъсанг яхшы.
Озокъда, бу гьал кюйге гёре бола. Шолай, уьйге ят адам гелгенде, уьйдеги оьрюм яшлар кёп ари гетмесе яхшы, ким биле, уллуланы сизге къуллугъу болур. Эгер уьйде къалсагъыз да, уьйде шыбыр-гюбюр этип, кюлкюлю затланы айтып турма ярамас.

Эгер къыш, хав заман буса, уьйде оьрюм къызъяш яда яш тиштайпа бар буса, къонакъ да бираз турар йимик гёрюне буса, ону аякъгийимин тазаласа яхшы. Гелген адамны, эпге гелеген кюйде, не берип де къонакъ этме яхшы. Гетегенде, ону оьзюню черине гёре оздурар. Уьйде, орун салып ятагъан аврув яда кепсиз адам болмагъанлары нечик де ятып турма арив тюгюл. Уьйде уллу адам буса чы, яш адамлагъа ятып турмакъ, уьстевюне де, нечик де ташланып ятмакъ гери урула.

Атасы-анасы бар уьйде, эгер тарыкълы тюгюл буса, яшлар турмаса яхшы. Турса да, оланы сёйлевюне къысдырылып, гьатта олардан кёп билеген болуп, эришип турма ярамай.

Уллулар булан сёйлейгенде, оланы тавушундан тавушунгну аста этип сёйле. Шо заманда ону тувра гёзюне тикленип сёйлеме. Оьзюнгнюкин герти этме къарап эришме, гьатта сен айтагъан герти буса да, ону бек сабурлукъда англатма къаст эт. Демек, ­оьзюнгню бютюн оьмюрюнгде гишини хатирин къалдырма къарама. Оьмюрюнгню ата-ананга, оьзюнгден уллу адамгъа абур этмеге багъышла.


Давамы бар.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля