Савлай уьлкебизде йимик Дагъыстанда да бу йылны язбашындан тутуп, ерли къоллавчулар учун сурсат ва промышленный малланы оьзге тюрлю яшавлукъ ва экономика агьамияты булангъы къуллукъланы багьалары артма башлагъаны, озокъда, айлана якъдагъы разисизликлени артдырмай болмай.
Базар аралыкълар оьмюр сюреген девюрде кимлер ута , кимлер утдура деген сорав арагъа чыгъарыла. Шону гьисапгъа алып, бугюнлерде ДР-ни промышленност ва сатыв алыв, юрт хозяйство ва сурсат министерликлерини башчыларыны заместителлери Рашит Мурзаев ва Эмин Шайхгьасанов «Дагъыстан» деген маълумат агентлигинде республикабызны журналистлерине баянлыкъ берип, арада тувулунгъан соравларына да жаваплар къайтардылар.
– Артдагъы йылларда сатыв-алыв тармакъда сезонгъа гёре бир тюрлю промышленный малланы багьалары гётерилегени гьакъда, гертиден де, яшырмагъа тюшмей, – деди, оьзюню пикруларын аянлашдыра туруп, Рашит Абсалитдинов. – Дагъысын айтмай къойсам да, гьали-гьалилерде Билимлени гюнюню алдында школа чагъындагъы яшлар учун сатылагъан бир тюрлю маллар къоллавчулар учун багьа олтурду. Бизин министерлик, сурсат малланы айырып айтсакъ, шекерни ва урлукъмайны багьаларын ёрукълашдырывгъа да тергевюн бакъдыра. Айтмагъа сюегеним, шону учун тюкенлерде, базарларда сатыв багьалар ахтарыла ва шоланы натижасында электрон къайдада ёрукълашдырывну масъалалары гёзден гечирилип, багьаланы тизими гезик булан ерлешдириле. Мисал учун айтсакъ, адамлар лап да кёп къоллайгъан шекерни килосуну багьасы гьали 46 ва урлукъмайны литри алывчулар учун 100-110 манатлагъа токътай. Бизин республикабызда шекер ва урлукъмай этеген заводлар ёкъ саялы, олар тышдан ташылып гелтириле ва озокъда, уьстюне ёл гьагъы да къошулуп сатылагъаны англашыла.
Дагъыстанда промышленный маллар чыгъарагъан уллу заводлар ёкъ саялы, шо тармакъда болдурулагъан маллар аслу гьалда тышдан гелтирилегени белгили. Тек аграр республика саналагъан Дагъыстанда сурсат маллар да йыл сайын алывчулагъа багьа олтурагъаны разисизликлени, къыставуллу гьалланы тувдурмай болмай.
– Шону гьисапгъа алып, бизин республикабызны шагьарларында ва районларында арт вакътилерде юрт хозяйство ярмакюлени оьтгеривге айрыча тергев бакъдырыла, – деди Эмин Шайхгьасанов. – Йыл йылгъа ошамай. Мисал учун айтсакъ, бу йыл ертюп емишлени, юзюмню багьалары бир къадар артып тура. Шогъар да башгъа-башгъа себеплер бар. Бир тайпа сурсат маллар артгъан талаплагъа гёре гётерилме бола, оьзге гезиклерде къайтарылагъан тюшюмлени къадарындан гьасил. Шону учун бизин республикабызда сурсат малланы, авлакъ ниъматланы багьаларын ёрукълашдырмакъ муратда гележекде юрт хозяйство продукцияны ер-ерде сакълавгъа салагъан, ишлетеген ва сатывгъа чыгъарагъан логистика, йыл боюнда арасы бёлюнмейген кююнде ишлейген ярмакю къурмагъа ва пайдаландырывгъа бермеге умут этиле. Юрт хозяйство маллар оьсдюрюв булан машгъул болагъан тайпаланы талапларына гёре биз Магьачкъаланы уллу базарында олар учун 20 сатыв ер гёрсетген эдик. Гёрсетилсе де, тек ерлер пайдаландырылмагъан кююнде къалды. Неге десегиз, оланы базарда олтуруп сатыв этмеге заманы ёкъ.
Шо да англашыла. Муна шо саялы да, арагъа ломайчылар сугъулуп, оьз пайдаларын якълап иш гёре. Натижада, олар байына, мал болдурувчулар ва алывчулар утдура.
Гертиден де, шону алдын алмакъ учун мал болдурувчуланы талапларын тергевсюз къоймайлы, эсгерилген министерликлерини жаваплы къуллукъчулары да айтагъан кюйде, оланы ва алывчуланы разисизликлерин гьисапгъа алып, бизин республикабызны гьар тюрлю бойларында онгайлы къуллукъланы болдурмаса бажарылмайгъаны гьакъ.
