Яшав бир гьалда турмай. Гьаллар, политика шартлар бир тюрлю себеплени таъсиринден девюр сайын алышына. Шоланы барышында ер-ерде къалмагъаллар да болмай къалмай. Эл къысматы сыналагъанда къалмагъаллар савутлу тюртюшювлеге айланагъан гезиклер де болмай тюгюл.
Муна гьали бизин элибиз де шолай агьвалатланы башдан гечирип тура. Элге къыйын къопгъанда, эрлер къылыч сувурур деген айтыв негьакъ ерде тувулунмагъан.
Белгили экени йимик, бизин уьлкеде Президентни Указы булан Украинада асгерлеге къошум кёмек болсун учун, запасдагъы уланланы къайтара асгерге чакъырыв юрюлюп турду. Шонда Дагъыстандан да хыйлы уланлар ортакъчылыкъ этелер.
Октябрни ахырынчы гюнюнде, итнигюн, Буйнакскиде ерлешген асгер бёлюкден таба къошум гьисапда чакъырылгъанланы Донецк бойгъа узатывгъа байлавлу агьвалат болду. Редакцияны тапшурувуна гёре, шо гюнгю жыйында магъа да ортакъчылыкъ этмеге тюшдю.
Гюзде шулай арив, йылы гюнлер нагагь да болмай. Асгер бёлюкню къапу алдына кёп халкъ жыйылгъан. Олар уланланы узатмагъа гелгенлер. Уллу да, яш да бар.
Асгер бёлюкню уллу абзарындагъы тегиш майданчагъа жыйылгъан эргишилер гюп-гюп болуп токътагъан. Мен оланы бирисине ювукъ болгъанда, къумукъча сёйлейгенни эшитдим. Таныш болдум.
– Уланлар, къайдансыз? – деймен.
– Биз кёбюсю гьалда Хасавюрт бойданбыз. Мисал учун, мен ва дагъы да уьчев – Боташюртданбыз. Мунда Дагъыстанны бары да бойларындан бар, – деди Абдурагьман Уллубиев.
– Ругь, гёнгюл нечикдир дагъы?
– Ватан буюргъан сонг, эренлер борчун кютеген адат. Мен тезден запасда эдим. Оьзюмню сатыв-алыв ишимни де кюйлеген эдим. Бизинкилеге кёмекге бармасакъ болмай. Аллагь буюрса, борчубузну да кютюп, эсен-аман къайтарбыз, – деди Абдурагьман.
Шо арада олагъа барысына да тизилип оьз ерлеринде токътамагъа буйрукъ берилди. Къысгъа англатывлардан сонг, биразгъа танапус этилди.
Мен шондан пайдаланып, Буйнакскидеги дивизияны командирини борчларын заманлыкъгъа кютюп турагъан Захар Рамалдановдан къысгъа баянлыкъ алмагъа амал этдим.
– Бу тирет бизин дивизияда асгер уьйренивню дарсларына 180-ге ювукъ адам къуршалды. Олар мунда эки жуманы узагъында тюрлю савутланы тюз къоллайгъан кюйню уьйрендилер. Мундан сонг Донецкиге гетгенде де олар уьйренив дарслардан къайтара оьтежеклер. Оьзюгюз гёресиз, запасдан чакъырылгъанланы барысы да тийишли асгер опуракълар, ашамлыкълар ва атышыв савутлар булан таъмин этилген. Сонг да олагъа мунда жыйылгъан сурсат да бар. Акъча алапаларын тёлеп йибермеге хас карталар да ачылгъан.
Оьзлер сююп, гёнгюллю кюйде шонда бармагъа къабул нечакъы адам бар деп сорагъанда, майор санавун айтма сюймеди, тек шолайлар да таман чакъы бар экенни ташдырды.
– Чакъырылгъанлар мунда дагъы да жыйылажакъмы? – деп сорагъанда, Захар Сиражутдинович булай деди:
– Шолай буйрукъ гьалиге ёкъ. Балики, бу ахырынчы чакъырыв болуп къалмагъа да ярай. Гьалиге хабарлар шолай. Сонггъу затны нечик болажагъын заман гёрсетер. Биз – Ватан буюргъанны этеген асгерчилербиз…
Буйнакск шагьарны, Хасавюртну гьакимиятларыны вакиллеринден 1–2 адам, Буйнакскидеги межитни имамыны кёмекчиси чакъырылып асгерге барагъанлагъа, ватан борчну кютмеге гьазир жыйылгъан уланлагъа кёп арив сёзлер багъышладылар, эсен-аман къайтмакъны ёрадылар.
Сёйлевлер тамамлангъан сонг Буйнакскиде яратывчулукъ центргъа юрюйген яшланы бир гюбю Ватангъа ва игитликге багъышлангъан йырланы бирче йырладылар. Йырав Зайнутдин Загьиров да асгерге барагъанлагъа эки йыр багъышлады. Сонг, баягъы, той кюй де согъулуп, бийивлер де болду.
Мен артда эс этип: «Дос-къардашлары буланы узатмагъа мунда къачан гележек?» – дегенде, З.Рамалданов:
– Гьали гёресиз нечик заман экенни. Бу – айрыча низамы ва сакълыгъы болмагъа тюшеген ер. Муну ичине гирип-чыгъып айланмагъа эркинлик берилмей. Ата-аналарына, дос-къардашларына билдиргенбиз савболлашыв темир ёл вокзалда вагонлагъа мингинче болажакъны, – деп баянлыкъ берди.
Мен гьар тюрлю чагъындагъы якълавчуланы къаравум булан узата туруп, ичимден олагъа яхшы ёл, аманлыкъ, уьйлерине эсен-аман къайтмакъны ёрадым. Барыбызны да шо ёравларыбыз ерине етсин! Амин!
.
