Шо гюн таргъулулар, эсгерилген охув ожакъны муаллимлери ва оьр класларыны охувчулары булан ёлукъмагъа китапны автору Абдулгьаким Гьажиев, белгили алимлер ва жамият чалышывчулар гелген эди.

 Инг алда охув ожакъны директору Камалутдин Межитов оьтгерилеген жыйын­ны аслу мурады гьакъында англатыв берип сёйледи. Жыйынны къалгъан янын филология илмуланы доктору, профессор Абдулкъадир Абдуллатипов юрютдю.

– Арсений ва Андрей Тарковскийлер булан къумукъ халкъны, Дагъыстанны, савлай Россияны оьктем болмагъа гьакъы бар. Неге тюгюл,  бизин уьлкени ва тыш пачалыкъланы гёрмекли адамлары оланы яратывчулугъуна оьр къыймат берип гелген, – деп башлады инг алда оьзюне сёз берилген китапны автору А. Гьажиев. – Чинкдеси, оланы яшаву къумукъ халкъ булан байлавлу экенин инкар этмеге къарайлар, гьатта биревлер гюнчюлюк булан янашалар. «Дагъыстан», «Сёзлюк» деген  ва башгъа  шиъруларында Арсений Тарковский  тувуп оьсген элин тас этгенде йимик гьис этип, оьз-оьзюне къайнашагъаны гьис этиле. Оьзю дагъыстанлы, таргъулу экенге де оьктем бола. Кёп йыллар алъякъда биз Тарковскийлени гюнлерин ва оланы яратывчулугъуна багъышлангъан илму конференция оьтгердик. Оьтгерилген шо чараланы барышында Арсений ва Андрей Тарковскийлер таргъулу шавхалланы нас­луларындан экенин инкар этегенлеге жавап гьисапда  кёп тюрлю далиллеге асасланып язылгъан докладлар этилди. Шондан алда да, шондан сонг да оланы Дагъыстан булан байлавлугъун исбатлайгъан макъа­лалар чыгъып турду. Бу китапгъа шолар барысы да дегенлей ерлешдирилген,– дей туруп, ол оьзю басмагъа онгарып чыгъаргъан китапны охув ожакъгъа савгъатгъа тапшурду.     

– Бугюнлерде бизин халкъны арасында бек тамаша ишлер болуп тура. Биз къумукъланы тахюрту Таргъуда жыйылгъанбыз. Буссагьатгъы вакътиде Агъачавул юртда Къумукъ театрны артистлерини ортакъчылыкъ этивю булан Барият Муратованы эсделигине багъышлангъан жы­йын юрюлюп тура. Мен ойлашагъан кюйде, булар барысы да негьакъ тюгюл, халкъ оьзю­ню тарихин англамагъа башлагъан, белгили адамларыны дюньядагъы ерине герти кюйде тюшюнмеге башлагъан. Сонг да, оьзюню  оьсювюнде, маданиятында янгы   гьасиретлик артып тура деп эсиме геле. Экинчиси де, яшав оьзю гёрсетгени йимик,  къыйын девюрлерде халкъ алдынлы адамларын арагъа чыгъара. Арсений ва Андрей Тарковскийлени, Нугьай ва Зайналабит Батырмурзаевлени мисалларында да шону токъташдырмагъа бажарыла. Шо да бизин халкъны берекетине, тарихи гелишине шагьатлыкъ эте. Тек бизин Арсенийибиз де, Андрейибиз де болгъан, Муратыбыз да бар деп тамамланып къалмайбыз. Янгы адамланы, янгы къагьруманланы къаравуллайбыз деп эсиме геле. Шо гьакъда айтып, Таргъуну гьакъында айтсам, биз гьали де бу юртдан чыкъгъан бары да белгили адамланы билмейбиз, – деди С. Алиев  «Асрулар сезе гелген асил сёз» деген къумукъланы адабиятыны минг йыллыкъ антологиясыны биринчи томун охув ожакъны китапханасына савгъат этип бере туруп. –  Эгер биз Таргъуну тах маънасын тас этсек, бютюн Къумукъ алаша болмагъа башлажакъ. Шо саялы да бизин халкъны шо тахгъа талпыныву гюн сайын артсын деп айтмагъа сюемен. 

Жыйынны барышында чыгъып сёйлеген Бадрутдин Магьамматов, Гьасан Оразав, Багьавутдин Узунаев ва кёп оьзгелер Арсений ва Андрей Тарковскийлени яшав ва яратывчулукъ тархларына багъышлангъан кёп санавдагъы макъалалар, оланы шиъру асарлары салынгъан, суратлар булан арив безендирилген янгы китапгъа яхшы багьа бердилер. Арсений ва Андрей Тарковскийлени яратывчулугъу гьакъда таъсирли кюйде сёйледилер.

Сёйлевлер булан янаша Таргъудагъы орта школаны охувчулары, сагьнада бир-бирин алышдыра туруп, орус ва къумукъ тиллерде Арсений Тарковскийни шиъруларын ругьланывлу кюйде охуду. Гьажимурат Абдуллаев агъачкъомуз булан гьаман да йимик тынглагъанланы юрегин — гёнгюн ачагъан кюйде бир нече макъамны сокъду. Хасавюртдан гелген «Яшмын» деген хорну ортакъчылары, Эрпелиден гелген Минаханым ва Нюрьяна Мамаевалар юреклеге тувра ёл табардай йырлары булан жыйылгъанланы разилигин къазанды.

 

 

 

Насрулла БАЙБОЛАТОВ.

СУРАТДА: жыйындан гёрюнюш.