Оьтген жумагюн, 8-нчи февральда, А-П.Салаватовну атындагъы Къумукъ музыкалы-драма театрны сагьнасында гюржюлю авторлар Г.Канчелини, В.Константиновну пьесасына гёре салынгъан «Ханума» деген спектаклни премьерасы болду. Эки актлы бу музыкалы комедияны театрны артистлери къужурлу кюйде ойнады.
Орта чагъындагъы Вано Пантиашвили деген гюржюлю бий, кётюр болуп, ярлылыкъгъа тарыгъан. Уьюнде тахтамекден къайры малы да къалмагъан. Ярлы бийни келпетин Дагъыстанны халкъ артисти Имам Акавутдинов уста кюйде яратды. Бийни къатыны ёкъ. Огъар нечик-мечик де къатын тарыкъ тюгюл экен. Ол къатын нече де гёзел ва бай болмагъа герек, уьстевюне, француз тилде сёйлемесе бир де ярамай.
Сагьнадагъы агьвалат Авлабар деген гюржю шагьарда юрюле. Онда буса савлай Тифлисге де аты айтылгъан Ханума деген арачы къатын бар. Ол бийге французча сёйлемесе де, бай къатынны таба. Бу хабар шагьаргъа яйыла ва Кабато деген башгъа арачы къатынгъа етише. Кабатону ролюн Дагъыстанны ат къазангъан артисткасы Сайгибат Мажитова бажарывлу кюйде ойнады. Кабато Вано бийни Авлабарда аты айтылгъан купец Микич Котряни булан таныш эте. Ону Сона (Камила Шамилова) деген гёзел къызы бар. Купец тезден берли ону бай адамгъа, оьзлени герби бар бий тайпагъа берме сюе. Бу эки де арачы къайсы уьст гележек, бий кимни къызын алажакъ – муна масъала.
Хануманы келпетин яратма Россияны ат къазангъан артисткасы Тотуханум Осаевагъа тюшдю. Тотуханумну къайсы спектаклде де пагьмулу оюнун къаравчулар тезден биле. Мунда да ол арачы къатынны келпетин толу кюйде яратма бажарды, оьзюню къужурлу оюну булан къаравчуланы разилигин къазанды, къурчун къандырды. Эки де арачы къаравчуланы кёп керенлер кюлетди. Купец Микич (Россияны ат къазангъан артисти Магьамматкамил Жабуков) не этип де къызын бийге берме сюе. Гелинге берилеген къалымны даражасы буса бий Ванону оьтесиз кепине геле. Биргине-бир гёзел къызы къартайгъан бийни сюеми, сюймейми, гьеч аварасы ёкъ. Оьзюню байлыгъыны аслам янын да, къызын да берип, герби булангъы бийге къошулма сюе. Магьамматкамилни пагьмулу оюну, купецни бай тухумгъа къошулма сюеген гьаракаты къаравчуну инандыра. Шулай пагьмулу, бажарывлу актёрларыбыз бар туруп, бизин Къумукъ театр гьар заманда да ал сыдыраларда болажагъына инанасан.
Бийни къуллукъчусу Тимотэни оюну айрада къужурлу эди (ДР-ни ат къазангъан артисти Магьаммат Касимов). Ону енгил айланышы (сагьнада саркъа, сагьна ону дюньясы), бёчкеге минип йиберип чагъыр тёгегени, не гьаракаты да къаравчуну рази къалдырагъан кюйде. Бийсолтан Осаевни, Басир Магьамматовну, Патимат Керимованы, Зарема Магьамматованы, Темирлан Умаевни, Элдар Магьамматовну оьзлеге тапшурулгъан келпетлени яратывда гьайлы гьаракаты, бажарывлугъу къаравчуланы разилигин алды. Бу спектакль театрны савлай коллективин къуршайгъаны дагъы да яхшы.
Охувчу макътай туруп, язагъанны авзу къуруду деп айтма болур. Гьали нукъсанлыкълагъа да гелейик. Гьамам. Заманны мунча созма тарыкъмы? Айтсын айтагъанын, тайсын. Айтагъаны да англашылмай къала. Бу савлай спектаклге тие. Алдагъы сыдыраларда олтургъанлар да актёрлар не айтагъанны англап битмей къала. «Не деди?», «Не дей?»…Къаравчулар шулай соравлар берип турду. Басирни де, Тотуханымны да (шулай къуймурланып, 18 йыллыкъ къыз да болмас) ёлугъуву. Заманны кёп ала, узатылгъан, гёз къаравлар, бир-бири булан ушанывлар, озокъда, тарыкъ, тек.., къаравчу ялкъмайгъан кюйде. Эки актлы буса да, уьч сагьатны узагъында юрюлдю.
Мен касбучу гьисапда язмайман, къаравчу гьисапда оьзюмню оюмну айтаман.Эсгерилген актёрларыбызны оюнуна сёз ёкъ, къужурлу, бажарывлу ойнады. Артистлени гийимине сёз тапма болмай. Девюрню суратлайгъан бай гийими бар. Огъар сындырып дегенлей харж да чыкъгъандыр. Гёзге арив гёрюне, гюржю халкъны гёз алгъа гелтире.
Декорация, сагьнаны безендиривю де тамашагъа къалдыра. Макъамланы тавушу гючлю чыгъа. Колонкадан динамиклер гьалигине залгъа тюшюп геле деп ойлайсан, зангыраву гючлю. Князь Вано деп айтмай, бий деп айтып юрюме тийишли эди. Бу увакъ нукъсанлыкълар тынч тайдырып, алышдырып болагъан енгил ишлер. Тийишли гёрсе…
Режиссёр гьисапда спектаклни Дмитрий Попов салгъан. Художниги –Марий Элден гелген Борис Голодницкий. Актёрланы гийимлерин Вера Агошкина гьазирлеген. Бу проектни чебер ёлбашчысы – Скандарбек Тулпаров. Къумукъ тилге гёчюрген таржумачылар – Багьавутдин Гьажиев ва Басир Магьамматов.
Спектакль битген сонг къаравчуланы пикруларын билме сюйдюм: «Къужурлу. Ушатдыкъ. Тек узакъ юрюлдю. Къумукъ драматургну пьесасын салгъан буса, дагъы да яхшы эди, коллектив утажакъ эди. Артистлер не айтагъаны англашылмай къала…» Шулай.
Янгы спектакль къаравчулар учун – гьар заманда да байрам. Премьерасына зал толмасдай жыйыла. Бу гезик зал «тишнек» эди. Оьр багьасы 700 манат болгъаны таъсир этдими экен?!
Театрны коллективин янгы спектакли булан къутлайбыз!
Суратларда: спектаклден гёрюнюшлер.
