Оьктемлик тувдургъан Оюнлар эди

Шонча гёзленген ва 7 йыл гьазирлик гёрген Сочидеги Олимпиада башланды. Олимпиаданы ачылывуна дюньяда 3 миллиард адам къарагъан ва шонда дюньяны бары да дегенлей пачалыкъларындан вакиллер гелген. Шолай, минглер булангъы къаравчуланы арасында Хасавюрт райондан баргъанлар да бар эди. «Хасавюрт район» деген муниципал къурулувну башчысы Жамболат Салавов администрацияны 12 жаваплы къуллукъчусуна 7 гюнге Сочиге Олимпия оюнлагъа къарама барма имканлыкъ болдурду ва бары да харжны оьзюню бойнуна алды. Шоланы арасында «Айташ» деген муниципал телевидениени директору ва «Ёлдаш» газетни оьз мухбири мен де бар эдим.

Олимпиадагъа барма февраль айны 11-нде ёлгъа чыкъдыкъ. Биз баргъанда россиялыланы бир тюгюл алтын медалы ёкъ эди. Шону да фигурное катаниеден россиялы спортчулар командасы булан алды, шоланы арасында 15 йыллыкъ Юлия Липницкаяны аты кёп айтыла эди. Ёлну узагъында бизин аягъыбыз ярашып къалмасмы экен деп сёйлей гетдик. Беслангъа ерли маршруткагъа, ондан таба буса поездге минип, Сочиге багъып тербендик.


Олимпиада Сочиде деп айтса да, дурус тюгюл. Сочиге айлана якъдагъы гиччи-миччи юртлар ва орта шагьарлар да гире. Аслу гьалда Олимпиада Адлер шагьарны айланасында юрюле. Къышлыкъ оюнлагъа гелгенбиз, тек шагьарда къарны югъу да ёкъ, айланадагъы чакъны иссилиги – 12–14 градус.



Алданокъ Интернетден турма ер де ва 6 оюнгъа билетлер де заказ этдик. Турагъан «Престиж» деген къонакъюй булан авара болмасакъ да, билетлер булан доланма тюшдю. 12-нчи февральда «Горные лыжи» деген оюнлагъа къарап болмадыкъ, тек «Красная поляна» деген ерде къыдырма чола болду.



Гелген къонакълагъа гьалны англатмакъ учун савлай Россиядан Олимпия оюнлагъа 25 минг волонтёр къуршалгъан. Не сорав берсенг де, шоссагьат жавап аласан. Олимпиадагъа къарама гелген бары да къонакъгъа бойнуна тагъагъан паспортлар бере. Суратынг да салынгъан ва штрих-код булан белгиленген паспортунг сагъа къайда сюйсенг ёл ача. «Ласточка» деген янгы къайдалы электричкалар гьар он минутда шонча гелген къонакъланы Олимпиада юрюлеген ерлеге ари де-бери де ташып тура. Тек шолагъа минеген вокзалда бек гючлю тергев болду.



Биринчи гюн «Красная поляна» деген ерде болдукъ. Сюйсенг яяв, сюйсенг яп-янгы автобуслар гьар он минутда шо бойдагъы тамаша тюрлю къурулуш бар ерлеге элтип тура. Поезд ва автобуслар бары да халкъны гьавайын алып юрюйгенни де эсгерсек, къарама гелгенлер учун нечик онгайлыкълар болдурулгъаны гёрюнюп къала.



Бизин булан лакъыр эте туруп, Краснодар крайдан гелген анасы ва къызы Татья­на ва Анастасия 7 йыл алда мунда лыжа трассада болгъанны гьакъында айтды. Шо заманда шу ерлерде бир-эки агъач уьйлер болгъан. «Красная поляна» деген ерге барагъан ёлдан эки машин янаша оьтюп болмай, бириси къолтукъда токътап тура болгъан. Гьалиги мундагъы къурулушланы ва ёлланы гёрген адам шогъар инанма да болмажакъ. Уьч машин ари ва уьч машин бери юрюйген айры ёллар, ичлери янып турагъан туннеллер, электропоездлер учун этилген темир ёллар, ёл бойдагъы бары да тарыкълы къурулушлар 6–7 йылны ичинде этилинген десе, инанма болмайсан. Адлерни вокзалына гирсенг, башгъа пачалыкъгъа тюшгенде йимик боласан. Шо гьайранлыгъынг ёл бой булан да таймай. Адлерден «Красная поляна» деген тав бойгъа ерли 40 чакъырымлар бар. Шо мезгилни де поезд, бир аста, бир де чалт юрюй туруп, 54 минутдан оьте.



Ёл бойдагъы агъачлыкълардан сонг «Красная поляна» дейген ерге етишгенде, ёммакъгъа тюшгендей боласан. Шо бойда агъагъан Мзымта сувну эки де ягъасында сигьрулу шагьар ерлешген. Шогъар шагьар деп айтмай болмайсан, биринден-бири арив этилинген къурулушлар тав тюпню 5–6 чакъырымын бойлай. Тюкенлер, къонакъюйлер, ресторанлар ва башгъа къурулушлар ёммакъдан чыгъып гелгенде йимик гёрюне.



Шо бойда 2–3 сагьатлар да къыдырып, ахшам гостиницагъа къайтдыкъ.



13-нчю февральда Финляндия-Австрия командаланы хоккей оюнуна къарама бардыкъ. Бу гезик биз «Ласточка» поезд булан «Олимпийский парк» деген ерге гетдик. Адлерден шо ерге 20–25 минутдан етише. Къара денгизни боюнда бирдагъы бир шагьар къурулгъан десек, дурус боларбыз. Мундагъы къурулушлар да биринден-бири арив. Хоккей ойнайгъан ер, коньки чапма, фигурное катание, кёрлинг оюнлагъа, шолай да, уьйренив заллар, къонакъюйлер, гьар федерал округлагъа гёрсетилген заллар, концерт гёрсетмек учунгъу сагьналар бары да тамашагъа къалдыра. Ингдеси, шунча зат 7 йылны ичинде къурулгъан. Арекден Олимпия ялынны гёрюп, шогъар багъып юрюйбюз. Йыракъдан гиччи гёрюнеген, ерден кёкге багъып учма къарагъан къуш йимик этилинген, тёбесинде ялын ойнайгъан мукъаятлы этилинген къурулушгъа етишебиз. Ону айланасында кёп адам гезей, кёбюсю суратлар алдыра. Биз буса хоккейге алгъасайбыз.



Нечакъы къаст этип ойнаса да, Австрияны командасы 4:8 булан утдурду.



Биз тюрлю-тюрлю спорт оюнлагъа барма къарайбыз. Экинчи гюн бизге 120 метр бийикликден атылагъан трамплинге барма билетлер тюшдю. Эсто-Садок («Красная полянагъа» етишме 3–4 чакъырым) деген ерде лыжалар булан атылма 2 трамплин этилинген. Айланада къар ёкъ, тек атылагъан ер ап-акъ. Къырыйында къар этеген уллу машинлер бар, тарыкъ болгъанда, шоланы ишлетип, атылагъан ерге тарыкъ чакъы къар себе ва таптап бек эте. Гече онгъа ярымда башлангъан оюнлар 2 сагьатлагъа ювукъ юрюлдю. Гече деп айтма тилинг де айланмай, атылагъан ерни бою булан салынгъан уллу багъаналардагъы ярыкълар айлананы яп-ярыкъ эте. Атылагъан ерни башы оьрде, шондагъы адам жымчыкъ чакъы болуп гёрюне, тек алдынгдагъы уллу экранлардан атылывну гьар мюгьлетин гёрсете. Россиялылар бу спортда да осаллар, биринчи ерни польшалы спортчу Камил Стох 131метрден де йыракъгъа атылып алды. Бу ону экинчи алтын медалы эди.



15-нчи февральда сагьат он бирге «Горные лыжи. Скоростной спуск» деп тиштайпаланы арасында ярышлар бар эди. «Красная поляна» деген ерде тюшюп, биз автобуслагъа минебиз. Шо да бизин элтип «Роза Хутор» деген ерни ариги башына тюшюре. Мен бу ерде бирдагъы бир затны эсгерме сюемен. Къышлыкъ оюнлагъа гелгенлени ташымагъа деп савлай Россиядан автобусланы ва гьайдавчуланы къоллагъан. Оланы кёбюсю ингилис тилде де сёйлейлер. Автобус гьар токътайгъан ерде янагъан экранлар бар. Шонда къайсы автобус не ерде токътай, къачан геле ва къачан тербенегени язылып чыгъып тура. Автобуслар генг ва европа стандартлагъа гёре этилинген, шолагъа сакъатлар коляс­калары булан да кёмексиз минип болалар. Фуникулёрлагъа минип, эки тирет токътап, шайлы оьрге гётерилдик. Тюп якъда лыжа чабагъанлар, гезейгенлер гёрюне. Бирдагъы бир тавдан оьтюп, оюнлар юрюлеген ерге етишдик. Мунда къар ятгъан, тек бек исси: 19 градус иссилик бар. Гёз гёреген бары да дегенлей ер адамдан толгъан.



Къайда болсакъ да, телевизордан, уллу экранлардан гёзлерибизни айырмайбыз. Гьар оюн нечик юрюлегенни билип турабыз.


Гьарибиз гёрмеген спортгъа къарама гьасиретбиз, тек билетлер къыт, табылса да – багьа. Медаль береген оюнлар башгъаларындан эсе 2–3 керенге багьа бола. Фигурное катаниеге барма сюйдюк, билети 11–18 минг манат экенге, багьа гёрдюк. Хоккейге чи 40–50 минг деп де айта болгъан дей. 17–18-нчи февральда биз «Олимпийский паркда» гезедик. Гезей туруп да, уллу экранлардан хоккейге къарайбыз. Россияны командасы Словакияны къапуларына гол гийиргенде, майданда «гьур-ра» тавуш гючлене эди.



Гьар федерал округлагъа гёрсетилген ерлерден айланабыз. Озокъда, башлап Темиркъазыкъ-Кавказ федерал округгъа гёрсетилген ерге барабыз ва шонда Да­гъыстанны бёлюгюн табабыз. Унцукул ва Хасавюрт районлардан гелген агъачны накъышлайгъан ва чыны савутлар этеген усталар булан таныш болабыз. Дагъыстанны стендини янында маданият министрибиз Зарема Бутаева булан лакъыр этебиз. Шо уллу залны айланып чыкъгъанча да хыйлы заман гетди. Гьар округ гьазирленген кюйге бек рази болдукъ.



Гьар лакъыр этген адам Россия къышлыкъ Олимпиадагъа мекенли гьазирлик гёргенин айта. Айтмасдай да тюгюл, бир затгъа да сёз табып болмасдай гьазирлик гёрмек учун, шайлы къасткъылма тюшген. Башгъа пачалыкъланы маълумат къураллары айтагъан затлар бириси де тюз тюгюлню шонда болгъан къайсы адам да гертилежек. Гиччи, увакъ зат да гёз алгъа тутулгъан. Сакълыкъны айтсакъ, оьр даражада салынгъан эди. Миллион адам болса да, вокзалда ва оюнлагъа гиреген ерлерде гьар адамны, сюйсе ол чемпион болсун, офицер болсун, самолётгъа минегенде йимик 3 керен тергей эди. Шонча гюн мен биревню де яман сёйлеп, эришип, ичип-эсирип гёрмедим. Оюнлар оьтгерилеген ерлерде гьаракъы сатылмай эди, пивону буса нечакъы сюйсенг де ичме бола эдинг. Халкъ бир-бирине бек илиякълы янаша, кёмек этме гьазир. Бир вакътиде Н.Хрушёв айтгъан «коммунизм» шулай бола буса ярай деп де ойлашдыкъ.



Биз Олимпиададан гёзюбюз де тоюп, жаныбыз да сююнюп къайтдыкъ.



7 йылдан Олимпия оюнлагъа шулай гьазирлик гёрме ва савлай дюнья мюкюр болагъан кюйде оьтгерме бажарылды. Олимпиаданы ачылывуна ва ябылывуна къарагъан, спорт оюнлар оьтгерилген кюйге, шонда алынгъан савгъатлы ерлеге къарагъанда, оьсювден ва алгъа барывдан Россия бир пачалыкъдан да кем тюгюлю гёрюндю. Энни шолай гьал пачалыкъны ичинде де болса яхшы эди деген ой геле.



Олимпиадада россиялы спортчуланы къазангъан медалларына гёре еттинчи ерде де болду, экинчи ерге де чыкъды, сонг бешге тюшдю. Тек артындагъы гюнлерде, арты-артындан ута туруп, биринчи ерге чыкъды ва натижада 33 медаль къазанды: шолардан 13 – алтын, 11 – гюмюш ва 9 – бронза. Олимпиада битип, экинчи гюн Россияны Президенти В. Путин савгъатлы ерлени алгъан спортчулагъа пачалыкъ савгъатлар берди.



Башлап юреклерибизни Олимпия ялын исите эди буса, гьали бизин команда биринчи ерни алгъан деген оьк­темлик исив бере.





Гебек КЪОНАКЪБИЕВ,


оьз мухбирибиз.


Хасавюрт-Сочи-Хасавюрт.


Суратларда: Хасавюрт районну вакиллери Олимпиадада ортакъчылыкъ


этген ерлерден.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля