Аталаны антына амин болуп яшагъан

            Бу макъалада давну актив ортакъчысы, эрпелили Абу Гьату-гьажиевич Гьажиевни гьакъында сёз юрюле. Ол 1911-нчи йылда ата юрту Эрпелиде тувгъан. Школада охуп, толмагъан орта билим алгъан. Арап тилни де яхшы биле болгъан. Йыллары етишгенде, ол Буйнакскидеги о замангъы яяв асгер училищеге охума тюше. 1942-нчи йылны февраль айында шо училищени тамамлагъан сонг, оьзюню тенглилери булан бирге фронтгъа гете. Давда ол 56-нчы армияны 2-нчи гвардиячы атышыв дивизиясына тюше. Яш офицерни шоссагьат пулемёт ротаны командирини заместители этип белгилей.

          Ветеранны эсге алывларындан: «Давну лап да къыйын, 1942-нчи йылы, март айны ахырлары болма ярай. Асгер бёлюгюбюз Таганрог шагьардан 35 чакъырымлар ариде, Матвеев курганны боюнда ерлешген. Язбашны аламатлары билинсе де, чакъ яхшы сувукъ. Бизин полкда кёп миллетли солдатлар: оруслар да, азербайжанлар да, уьзбеклер де бар эди. Ватангъа чапгъын этген душмандан оьч алыв учунгъу ябушувларда барыбыз да бир агьлюдеги адамлар йимик нече де татывлу тура эдик. Бир гюн бизин полкну штабына чакъырып, эртен танг билингендокъ, бир нече ротаны асгерчилери, аслу гьалда пулемётчиклер, алгъа багъып гьужум башлажакъ, гьазирленигиз деп билдирди. Магъа буса бир взводгъа ёлбашчылыкъ этмеге герек деп англатдылар. Гьасили, шо асгер тапшурувну кютмеге тынч болмады. Душманны гюллеси ява, тек артгъа тартылма кюй ёкъ. Алгъа багъып сюйкелеген, атышывун бир мюгьлетге де токътатмайгъан ёлдашларымны ругьландырып тураман. Заман бир гьалны англамакъ учун башымны гётерип къарайман. Шо ерде душманны гюллеси тийип, аягъым исси болуп гетди. Ярамны авурлугъундан сюйкелме де къыйын бола бара. Шонда мен эсден тайып къалгъанман.

         Бир вакъти бизин ротадагъы азербайжанлы улан гёрюп, мени гьалымны сорап уятды. Нече де къатты солдат эди. Яраланып ятгъан мени шо ерде къоюп гетмей, оьзюне бирдагъы ёлдаш да чакъырып, экиси де сюйреп алып бизин асгер бёлюкге багъып юрюдюлер. Къанлы ябушувда ­оьлюп ятгъан немислени уьстюнден кёп сюйкелдик. Акъ къарны уьстюнде яралылар тёкген къан къып-къызыл болуп билине эди. Шо арада немислени бир самолёту учуп гетди. Къайтып гележекни ва бизге багъып атышажакъны англадыкъ. Ойтан ерлеге гирип яшынма тюшдю, бизин яралыланы да къоюп гетме кюй ёкъ. Бираздан санитарлар кёмекге етишди. Олар гелгенден сонг мен шо уланны дагъы гёрмедим. Гьатта ону атын сама эсимде сакълама бажарылмады.

          Шолай, мен асгер ёлдашым азербайжанлы къоччакъ уланны яхшылыгъындан оьлмей сав къалдым. Давну гьакъында сёз чыкъгъан сайын, шо улан гёз алдыма геле…».

       Абу Гьажиевни шо ярасы, гертилей де, бек авур болгъан экен. Эки йылгъа ювукъ заманны ичинде ону хыйлы госпиталлагъа бакъдыра. Къайда йиберсе де, аягъын сав этмеге болмай. Докторлар гесме тарыкъ деп гьукму чыгъара болгъан. Ахырда да ону Буйнакскидеги эвакогоспитальгъа бакъдыралар. Мунда Абуну аягъын сав этме бажарыла.

       Савлугъу да къолайлашып, юрюп болагъан болгъанда, 1944-нчю йылда ол дагъы да давгъа гете. Уьстюнлюкню гюнюн 1945-нчи йылда Будапешт шагьарда къаршылай.

         Дав битген сонг да ол гьазиринде уьюне къайтмай. 1946-нчы йылны ахыры болгъунча Совет Армияны офицери, Ватан давну Къызыл Юлдуз орденини, «Къайратлыгъы учун» деген ва бир нече медалланы кавалери Абу Гьажиев Украинаны топурагъында бендеровчуланы отрядлары булан ябуша, фашистлени къалды-къулдуларын ёкъ эте.

       Давдан сонг ол Буйнакск шагьарда пенсиягъа чыкъгъанча бир нече жаваплы къуллукъларда ишлеген. Дос-къардашны арасында абурлу адамланы бириси эди. Давда гёрген къыйынлары аз йимик, ол парахат яшавда да биргине-бир уланы армияда къуллукъ этеген вакътиде чакъсыз гечинип, авлетини къайгъысын да башдан гечирди. Аллагьны къадарына чыдамлыкъ этип, гьакъ герти бусурман кюйде, бир намазын да къоймай яшады.

  Ветеран А. Гьажиев 1988-нчи йылда 77 йыл яшап гечинди.

      Ону атасыны атасы Абу да оьз заманында бек англавлу, абурлу, Эрпелини тарихинде белгили гьыз къойгъан адам болгъан. ХIХ асруда ол бираз заман Сухуми шагьарны башчысыны орунбасары болуп ишлеген. Сонг Кавказ давну вакътисинде имам Шамилни асгерлери булан бирге ата юртун, динин якълай туруп, къоччакъ кюйде ябушгъан.

       Аталаны антына амин болуп яшагъан булай адамланы унутмагъа ярамай.


Гь. ГЬАЙБУЛЛАЕВ.

Суратда: Уллу Ватан давну ортакъчысы А. Гьажиев.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля