Ойлар тувдурагъан санавлар

         Депутатланы йыллыкъ гелимлерини гьакъында

 

Он йыл алъякъда къабул этилген законгъа гёре пачалыкъ къуллукъчулар йимик, депутатлар да апрель ай болгъунча оьзлени гелимлерине байлавлу гьисап бере. Шо маълуматлар булан Интернетден таба кимге де таныш болма имканлыкъ бар. Гелигиз, биз де шондан пайдаланып, депутатланы гелимлерин, яшав-туруш гьалын дегенлей гёзден гечирип къарайыкъ.

 


Башлайыкъ Пачалыкъ Думадан. Белгили кюйде, Россияны парламентине Дагъыстандан 9 депутат сайлангъан. Оланы арасындан лап да кёп къазангъаны – Магьаммат Гьажиев. Ол хыйлы йыллар налог къуллукъда ишлеп гелген, генерал-майоргъа ерли гётерилген. 2018-нчи йылда ону агьлю бюджети 6,9 миллион манатгъа толумлашгъан. Да­гъыстандагъы уьйлеринден ва Мерседес машининден къайры, ону еслигинде дагъы бир зат да ёкъ. Москвадагъы гьали турагъан квартир де огъар заманлыкъгъа депутат борчларын кютеген вакътиге берилген.


Пачалыкъ Думагъа уьчюнчю керен сайланып турагъан, физика-математика илмуланы доктору Гьажимет Сапаралиев М.Гьажиевден 800 минг манатгъа аз къазангъан. Гьисап беривюне гёре, уллу мал-мюлкню есиси де тюгюл.


Депутатланы оьзгелерин эсгергенде, Бувайсар Сайтиевни йыллыкъ гелимлери – 5,6 миллион манат, Абдулмежит Магьарамовну – 5,3 миллион манат, Абдулгьамит Эмиргьамзаевни – 4,8 миллион манат, Завур Аскендеровну –4,7, Умахан Умахановну –4,6 миллион манат, Юрий Левицкийни – 4,4 миллион манат. Сиягьны ахырында лап да аз гелимлери булан (4,3 миллион манат) Дербентдеги коньяк комбинатны есиси Мурат Гьажиев токътагъан. Гетген йыл къарагъанда, М.Гьажиев учун къыйынлы йыл болгъангъа ошай. Ону гелимлери 2017-нчи йыл булан тенглешдиргенде 38 миллион манатгъа кем болгъан. Закон булан депутатлар оьзленикинден къайры, агьлю гелимлерин де гёрсетме герек. Шо якъдан алгъанда, Мурат Станиславовичге онча талчыкъма себеп ёкъдур деп эсиме геле. Ашура Гьажиева гетген йыл эринден эки керен артыкъ къазангъан (7,8 миллион манат). Тек, тюзюн айтгъанда, эр-къатынны гьали де оьз еслигинде машини ёкъ.


Пачалыкъ Дума къабул этген къараргъа гёре, депутатлар гьар айда къолуна 347 минг манат ( 6 минг доллар) алапа ала. Гюнлеге пайласакъ, 11 минг манатдан да артыкъ болуп токътай. Оьзге пачалыкълар булан тенглешдиргенде кёп де гёрюнмей. Мисал учун, Американы Бирлешген Штатларында «халкъны къуллукъчуларыны» айлыкъ гьагъы – 14 минг доллар. Италияда 15 минг доллардан бираз артыкъ… Тек шо уьлкелердеги орта гьисапдагъы айлыкъ алапаланы ва гелимлени биздеги алапалар булан тенглешдирме боламы? Сёз ёругъуна айтгъанда, СССР-де депутатлагъа гьакъ берилмей эди.


Ондан къайры, Думаны депутатларыны тарыкъ ерине, автобусдан башлап, самолётгъа ерли, билет алмай тегин етишме ихтияры бар. Гьар этеген сапарына да къошум гьакълар тёлене. Олар депутат борчларын кютеген вакътини ичинде квартир ва машин булан таъмин этиле. Савлугъун беклешдиривюню ва курортла­рдагъы ял алывуну гьагъын да пачалыкъ тёлей. Уьстевюне, Думагъа биринчилей сайлангъан депутатны пенсиясына 46 минг манат къошула. Эгер де депутатлыкъ иши 5 йылдан артыкъ узатылса, къошум гьакъ 63 минг манатгъа ерли гётериле.


Гьали гелейик бизге ювукъ Да­гъыстанны парламентине. Башлап лап да «бай» ва «ярлы» депутатланы атларын аян эте­йик. Биринчи ерде шексиз кюйде – Дербентдеги ча­гъыр заводну директору Магьаммат Садулаев. Ол Халкъ Жы­йынгъа дёртюнчю керен сайлана. 2018-нчи йылда ол 38,7 миллион манат къазангъан. Налог къуллукъгъа берген маълуматлагъа гёре, бир уьюнден къайры, ол дагъы затны есиси тюгюл. М.Садулаевден сонг «мадарлыланы» сиягьында Дагъыстанны кадастр палатасыны башчысы болуп ишлеген Залбек Залбеков (26,8 миллион манат), оьр технологияланы медицина центрыны баш врачы, медицина илмуланы доктору Муслим Исма­йылов (15 миллион манат), белгили медицина центрны башчысы Гьамит Аскерханов (12,1 миллион манат) геле.


Тамаша болмагъыз, депутатланы арасында бир зат да къазанма­гъанлар да бар. Мисал учун, 5 йылны узагъында Унцукуль юрт администрацияны башчысы болуп тургъан адам гелимлерини гьа­къындагъы гьисап беривюнде 4 минг манат къазангъан деп гёрсетген. Алдындагъы йыл 10 минг манат болгъан. Ондан бираз къолай буса да, Юсуп Гьамзаев (16 минг манат), Магьаммат Асиятилов (20 минг манат), Нариман Темуркаев (24 минг манат), Жафар Абуев (24 минг манат) кёп алгъа гетмеген.


«Дагавиатоп» деген ягъарлыкъ компанияны директору Абдулла Расулов лап да кёп топурагъы булангъы депутат деме ярай. Ол –
4 гектар ерни есиси. Уьйлени, квартирлени алсакъ, уьйсюзлери де бар, къайсына гирип яшайыкъ деп танг­лай къалажакълары да ёкъ тюгюл. Масала, «Сулакский гидрокаскад» деген компанияны генеральный директору Нюрмагьаммат Алиев агьлюсю булан 2 уьйге, 5 квартирге ва 2 дачагъа еслик этелер.   Квартирлерини бириси Кипрда ерлешген, бирдагъысы –Бирлешген Арап Эмиратларында. Бир уьюнден къайры, къалгъанлары къатыныны атына язылгъан.


Дагъыстанны парламентини депутатларыны 80 процентини машинлери ёкъ. Барларыны да къыйматын бир-бирине ювукъ этмеге ярамай. Тенглешдирмек учун бир мисал да гелтирейим. Сефер Алиев юрютеген «Лексусну» багьасы бир нече миллион манатгъа етише. Ону парламент ёлдашы Алавутдин Мирзабалаевни еслигинде буса биргине-бир эсги «ВАЗ-2106» маркалы машин бар. А.Мирзабалаев гетген йыл 8,7 миллион манат къазангъан.


Макъаланы тамамлай туруп, къатынгиши депутатланы гьа­къында да бир сёз сама айтмай къойсакъ, дурус болмас. Оланы арасында 3,2 миллион манат гелими булангъы (гетген йыл – 6,2 миллион манат) Зумрут Бучаеваны лап алгъа салмагъа тюшедир. Инг аз къазангъаны (112 минг манат) – Элина Рамазанова. Буса да, шо – эри сав йылны уза­гъында агьлю бюджетге къошум этген акъчадан 75 минг манатгъа артыкъ.


Бу гезик санавлар кёп болду бугъай. Амма оланы да тюрлю-тюрлюлери бола. Бирлери ялкъдыра, эснеме борчлу эте. Башгъалары ойлар тувдура, гьасиллер чыгъарма имканлыкъ бере. Биз эсгерип гетген санавлар да сизин тергевюгюзню тартар бугъай деп умутлу кюйде къалабыз.

 

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля