Янгыз Къумукътюзде тюгюл, ондан тышда да танывлу болгъан, оьзюню яшав боюнда ислам динни гьакъындагъы билимлерин адамланы арасында яймакъны къастын болдуруп гелген шайых Мугьажир гьажи Акаев Къарабудагъгент районну Дёргели юртунда Хайру гьажини агьлюсюнде 1930-нчу йылда тувгъан. Лап гиччи чагъындан тутуп, ол тенглилеринден бютюнлей башгъа болуп оьсген. Яхшы эси, гьар не затгъа да тез тюшюнегенлиги, тюзлюкню сюегенлиги булан оланы арасында айрылгъан.             

 

Ол билимлени уллу ёлун излеген. Багьавутдин Буха­ри, Магьаммат Ярагълы, Жамалутдин Къумухлу, Абдурагьман Сугъри, Магьаммат Мадани, Маккашарип Иргалили, Далгьат гьажи Хожалмахили йимик сыйлы шайыхланы оьзюню ругь насигьатчылары гьи­сап этген.

1942-нчи йылда ол ата юртундагъы школада етти класны битдирген сонг, инг алда шонда пионервожатыйны къуллугъунда чалышып тургъан. Узакъ къалмай ол ерли колхозда иш башлагъан ва къурувчуну, арбачыны, туварчыны къуллукъларын кютген. Къайда ишлесе де, оьзюне тапшурулгъан гьар не къайсы къуллукъну кютсе де, ол оьз борчларына жаваплы янашып гелген, заманында намазын къылгъан, ораза тутгъан, Къуран охугъан.

Арадан заман оьтюп, Мугьажир гьажи Акаев Буйнакскиге барып, пекарнягъа ишге тюшген. Ишден бош заманында шагьар межитине барып, Пайзулла гьажини янында арап тилни уьйренген. Арап тилден алгъан билимлерин камиллешдирмеге оьзюню китапханасы булан пайдаланмагъа имканлыкъ берген халимбекавуллу Татам къади де огъар кёп кёмек этген. Бир нече йыл ол Магьачкъала шагьарда да яшагъан. Арап тилни грамматикасындан алгъан билимлерин толумлашдыра туруп, Гьасанхан къадиден дарслар алгъан. Аста-аста оьзю топлагъан билимлени Сыйлы Къуранны аятларын къумукъ тилге гёчюрюп тергеп къарамагъа башлагъан. Шариатгъа байлавлу тапгъан китапланы охуп тургъан, ислам динге багъышлангъан китапланы уллу китапханасын жыйгъан.

Чинкдеси, Мугьажир гьажи Акаев Сыйлы Къуран ва Магьаммат Пайхаммарны (алайгьиссалам) гьадислери буюрагъан кюйде Аллагьгъа гьакъ юрекден къуллукъ этип гелген. Терен билимлер алгъандан къайры да, адамны гьакъылы гьали де етишмейген хыйлы-хыйлы гьалланы англайгъан даражасына оьрленген ва огъар накъшубан, шазали тарикъатлардан шайых гьисапда халкъгъа къуллукъ бермек учун уллу алимлерден изну берилген. Яшав боюнда ол кёплени тюз ёлгъа салгъандан къайры да, кёплени къаркъарасына дарман, эм этип де тургъан.

1990–2000-нчи йылларда ол Дёргелидеги бир номерли орта школада арап тил дарсланы юрютдю. Ислам динни гьакъындагъы билимлени халкъны ара­сында яймакъ учун да умпагьатлы кёп иш этди. «Пайхаммарны гьадислери», «Мюрютлени ярыгъы», «Гьюрметли шайыхлар», «Дёрт асгьапны гьакъында», «Адабу», «Ислам динни Дагъыстанда яйылыву», «Къылыкъ ва эдеп» деген китаплары къумукъ ва орус тиллерде басмадан чыгъып, охувчулагъа етишген.

Шондан къайры да, ол район ва республика газетлеринде макъалаларын чыгъарып турду. Дёргели юртдагъы жумамежитини имамы гьисапда ону янгы бинасын къурувда кёп гьаракатын болдургъан. Сонг да, уьч керен гьаж намазлар къылып къайтгъан. Баргъан сайын санаву артагъан оьзюню мюрютлери булан бирче, Дагъыстанны зияратларын айтмагъанда, нече керенлер де Тюркияда, Орта Азияда сыйлы ерлеге баргъан.

   

Мугьажир гьажи Акаев бизин арабыздан гетгенли, он йылдан да артыкъ бола. Ол 2008-нчи йылны июн айыны 27-синде, жумагюн эртенги намаздан сонг дюньядан гёчдю. Ол оьзю яшап турагъан уьйлени абзарына гёмюлген. Тек ону йимик халкъ арада, эл арада ёл гёрсетивчю гьисапда танылгъан оьр даражалы адамлар бир де унутулуп къалмай. Нас­лудан-наслугъа айтыла къалажакъ оьзлени ругь байлыгъы булан бизин арабызда яшай.