Яхсай юртдагъы яшланы яратывчулукъ уью ачылып иш гёрмеге башлагъанлы, арадан 50 йыллар оьтген. Анвар Байсонгуров эсгерилген шо къошум билим берив идарагъа кёп йылланы боюнда ёлбашчылыкъ этип турду. Артдагъы 5 йыл буса шо къуллукъда Бурлият Ибрагьимова ишлей. Ол мени булан лакъыр эте туруп, эсгерилген шо идарада не йимик ишлер этилегенни гьакъында булай хабарлай.  

 

– Юреги ушатып сайлагъан бизде иш гёреген кружокларда яшлагъа гьар тюрлю билимлер бергенден къайры да, оланы гележек яшавуна тарыкъ ва пайдалы болар касбулагъа иштагьландырмакъны гьаракатын болдурабыз. Шону булан бирге биз гьар яш оьз къолу булан этген оюнчакъны, суратны, эшилген ва согъулгъан алатланы арагъа салып, шолагъа байлавлу оьзюбюзню ойларыбызны айтабыз. Яшлар бизде уьйренген саниятлар оьз­лени касбусу болуп къалгъан гезиклер де аз тюгюл.

Бизин яратывчулукъ уьйде яшланы къылыкъгъа, эдепге, оьзюн халкъны арасында нечик юрютме гереклигин уьйретебиз. Балики, шо гьакъда олагъа уьйде де, школада да айтадыр. Биз де уьйретебиз. Шону булан бирге Ватанны тарихинден таба тувуп оьсген элине бакъгъан якъдагъы сюювню гьислерин уятмакъны къастын болдурабыз. Ачыкълашдырып айтгъанда, биз 11 тюрлю программада иш юрютебиз:

«Къылыкълы ватандашны тар­биялав», «Савлукъ сакълав», «Хас касбулагъа уьйретив ва тарбия­лав», «Ватандашланы патриот ругь­да тарбиялав. Яшланы бажа­рывлугъун артдырагъан ва 23 кру­жокдан бирикген программа», «Экология тарбиялав» шоланы ара­сындан аслулары гьи­саплана.

Артдагъы 3 йылны ичинде айрокъда кёп иш этилген, шоланы барысын да эсгерип турма да тюшмейдир.

2016–2019-нчу йылларда эки группада 500-ден де артыкъ яшны гьар тюрлю касбулагъа уьйретгенбиз. Ачыкълашдырып айтгъанда, бизин яшланы яратывчулукъ уьюнде 23 кружок ва 57 гиччирек бёлюклер ишлей.

Бизин ишибизге яшлагъа къошум билим берив деп айтабыз. Шолардан инг аслуларын айтайым. Биринчиси – «Техника яратывчулукъ». Шонда 7 бирлешив бар: «Бажарывлу къоллар», «Яш тигивчюлер», «Робототехника», «Компьютер дизайн» ва башгъалары. Экинчиси – «Чебер яратывчулукъ». Шогъар «Яш театраллар», «Яш сурат этивчю», «Милли бийивлер» ва «Милли йырлар» гире. Уьчюнчюсю – «Патриот ругьда тарбиялав ва элни уьйренив бёлюкге» де «Музейни гьаракатчылары – Наслу», «Яш патриотлар» ва «Фольклор» гире.

Дёртюнчюсю – «Безендиривлер этеген инчесаният». Шогъар бары да къол булан кютюлеген ишлер гире. Йипден тюрлю маллар согъув, увакъ минчакълардан этилген алатлар, тастар этив, агъачны гюйдюрюп сурат этив ва башгъалары.

Артдагъы 3 йылны ичинде яшланы яратывчулукъ уьюню методистлери 69 методика гёрсетивлер гьазирлеген. Бизин методистлер ва муаллимлер оьзлер уьйретгенден къайры да, билимлерин камиллешдирип туралар. Артдагъы гезикде олар Санкт-Петербургдагъы къошум касбу билим берив центрны курсларына тынглады ва 20 къуллукъчубуз сертификат алды. Шондагъы янгылыкъланы бизин ишде де къоллама бажардыкъ.

Яшланы яратывчулукъ уьюню тарбиялавчулары кёп-кёп жа­мият чараларда да ортакъчылыкъ эте. Гьар байрамгъа дегенлей бир чара оьтгере. Къызлар шагьарда ва Первомайскоеде болгъан дав агьвалатлагъа багъыш­лангъан «Би­зин гючюбюз – бирликде», фев­раль айда «Ватанны якълавчуларына – макътав», март айда буса «Ана – юрекни гюню» деген чаралар, гьар йыл апрель айдан Уьстюнлюкню гюню гелгенче, «Эсделикни вахтасын» оьтгере. Шону булан бирге «Георгиевская лента» ва «Белгисиз солдатны гюню» деген Бютюнроссия гьаракатларда ор­такъчылыкъ эте. Кёбюсю чараланы юртдагъы Уллу Ватан давну ортакъчыларына салынгъан эсделикни янында оьтгере. «Яш патриотлар» деген кружокну ортакъчылары башында ёлбашчысы А.Байсонгуров да булан дав йылларда бизин юртда гёмюлген совет лётчик Н. Воловяшкону къабуруна бара ва тазалай. Гьали де Уьстюнлюкню 75 йыллыгъына гьазирленив юрюле.

Яшланы яратывчулукъ уьюнде ва башгъа районларда оьтгерилеген тюрлю-тюрлю «дёгерек столларда», конкурсларда ва фес­тивалларда ортакъчылыкъ этиле. Шоланы бирлерин эсгерейим: «Агьлюмню сыйлы белгиси», «Дазусуз яшлыкъ», «Гелигиз, къолларыбызны тутайыкъ!» , «Дагъыс­танлылар терроргъа къаршы», «Экология масъала яшланы гёзлери булан» ва башгъалары.

– Биз артдагъы йылларда оьтгерген чаралардан «Уллу ана­ларыбызны ашлары» деген фестивальны айрыча тарыкълы гёремен, – дей Б.Ибрагьимова. – Шонда гьар миллет оьзлени алдынгъы аш­ларын этип гелтирген эди. Бары да дегенлей гьинкал, гьалтама ва тюрлю-тюрлю чудулар этип гелген эдилер. Биз буса буламукъ, тахана, пакъыр ча­пелек­лер, къысыр ва майлы экмеклер, тушап ва къоз гьалива да этген эдик. Яшлар о ашланы кёбюсюн гёрме де гёрмеген эдилер.

Бирдагъы байрамыбызны айтайым. Гетген йылны ахырында бизин яшлар уьюнде «Яхсайны алтын къоллары» деген фестиваль оьтгердик.

Шогъар да биз юртдагъы ба­ры да чилле йиплерден тас­тар согъагъан тиштайпаланы ча­къырдыкъ. Олар оьзлени тас­тар согъагъанда къоллайгъан яшыртгъын сырларын айтдылар, яшлагъа тастар нечик согъулагъанны ва алдан берли нечик оювлар этилегенни гьакъында хабарладылар. Яхсайда алдан берли тастар согъув саният юрюле, гьали шо янгыргъан ва кёп санавдагъы адамлар машгъул болма башлады. Фестивальдан сонг шо саният булан машгъул болма сюеген яшланы да санаву артды.

Бизин яратывчулукъ уьюбюзде тастар согъув кружок да юрюле, шонда гелме сюегенлени санаву гюн сайын арта. Бизин яшлар ва уьйретегенлер сокъгъан тастарлар кёп тюрлю конкурслагъа йибериле ва гьайрангъа къалдыра. Мисал этип айтсам, бизин къызлар тастарлары булан Къабарты-Балкъар республикада, Дербентде ва шолай башгъа ерлерде болгъанлар.

Гьали шо ишни районда да яйып турабыз. Бираз алда Хасавюрт районда Дагъыстанны Къатынгишилерини союзуну гьаракаты булан генгеш оьтгерилди. Шону алдында фойеде бизин къызлар тастар согъувун гёрсете эди. Гелген къонакълар барысы да дегенлей тастар согъагъанланы янында токътамай оьтмей эди. Эсгерилген шо бирлешивню ёлбашчысы Интизар Мамутаева яшланы бажарывлугъуна оьр багьа берди. Гьали-гьалилерде, март айны 3-нде буса, бизин тарбиялавчулар Къарланюртда оьтге­рилген яш педагогланы республика форумунда ортакъчылыкъ этди.

Гележекде яшланы бош заманын къужурлу ва пайдалы оьтгермек учун дагъы да кёп тюрлю ойларыбыз бар.