Масхаралар

Узакъ зат Тазиятда олтурагъан тамазалар динни ва дин низамны гьакъында кёп пайдалы лакъыр этелер. Тюзю, бир-бирде олар, лакъыр эте туруп, тазиятгъа къайгъырышмагъа адам гелгенни де хапарламай къалалар. Шолай бир гезик тазиятда къысгъа ва узун сёзню гьакъында айта турагъанда, тазиятгъа Сатыбал геле. Сатыбал дуаны охуп битгендокъ, Алис, алгьамны да охуп: – Магьаммат, гьали англадынгмы Сатыбал агъавубуз гьакъыллы адам экенни, – дей. – Неге дейсен? – дей Магьаммат, огъар соравлу къарап. – Дуасы къысгъа. Дуасы къысгъа адам гьакъыллы, дуасы узун адамны гьакъылы къысгъа деп ким айта деген сорав тува тазиятда. Бирев де бир сёз де айтмай токътагъанда, Алис: – Кёп сёзню азы яхшы, аз сёзню оьзю яхшы дей халкъны терен ою. Узун сёзню бир дынкъы болмай къалмас. Къысгъа сёз гьакъылны башлапгъы белгиси ва баш белгиси деп эсиме геле, – деген Алис. Рази болуп чу алмажакъман – Нете, ювугъум, о дюньядан повестка гелген бугъай, – дей авруп ятагъан Акъайгъа Алис, масхара этип. – Гелгенге ошай, ювугъум. Гелген буса да, повестканы къол басып чы алмажакъман, – деп, Акъай иржайгъан дей. А. МАМАЕВ.

Бир гюн Каспийск шагьаргъа бармагъа тюшдю. Къуллугъум битген сонг умуми орта билим береген 3-нчю школаны къыры­йында маршрутканы къаравуллап токътагъанман. Шо вакъти бир жагьил де гелип эретурду. Гийинген кюю гёрмекли: къара курткасы, янгы спортивный шалбары, бухари бёркю. Бир минутгъа ювукъ эретургъан сонг, кисесинден «Мальборо» папирос къутукъ чыгъарды ва оьзю уьйренген кюйде чертип, бир папирос алды. Сонг, магъа багъып бурулуп: – Агъав, папирос къабуздурмагъа спичка бер, – деди. – Мен папирос тартмайман, шо саялы спичка алып юрюмеймен, – дедим. Шо жагьил масгъыллайгъандай къарады да: – Эконом этесиздир, – деп, оьзтёрече иржайды. – Сен де спичканы эконом этегенге ошайсан, – дедим. – Спичка алып айланмайман, – деди. – Сав гече къурдашымда турдум. Зажигалкамны да унутуп чыкъгъанман, – деди ол. – Къайсы класда охуйсан? – деп сорайман. – Не къайсы класдадыр? – деп гётеринкли жавап бере. – Мен еттинчи класдан тайгъанман школадан. Гьали охув не пайда бере? Мен таныйгъан оьр билими барлар 8–10 бар. Бирини де иши ёкъ. – Сагъа нече йыл бола? – деп сорайман. – Узакъ къалмай 17 йыл болажакъ. – Атынг? – Магьаммат... Мага, – дей улан. – ПТУ-гъа сама тюшген бусанг... – ПТУ-гъа лапшаедлер тюше, – дей улан. – Бай гийиминг бар, багьалы папирос тартасан. Акъча ким бере? – Анам бере. – Атанг не ишлей? – Атам Россиягъа гетгенли эки йыл бола. – Он етти йыл битеген улан анангны елкесинде турмагъа уялмаймысан? – Эчки уялсын бары ери гёрюнеген. – Сав гече, гюн боп-бош турамысан? – Тенглилерим булан оьтгеремен, боевик кинолагъа къарайбыз, ичип де йиберебиз. – Узакъ къалмай армиягъа да чакъырар сени. Армиягъа да гьалиги девюрде билимли уланлар тарыкъ. – Сиз адашгъанмысыз, агъав? – дей улан. – Армиягъа билимлилер барсын, магъа мунда да яман тюгюл. Армиягъа чакъырса, адашгъан болуп топуракъда авнарман, тилимни унутарман. Маршрутка 40 минутдан гелди. Токътагъандокъ, улан ачылгъан эшикге багъып чапды ва бары да минегенлерден тез машинге минип олтурду. Мен «Бекенез» дейген ерде тюшмеге герек эдим. Эшикге ювукъ болагъанда, ерлешип олтургъан Магьамматны, Маганы гёрдюм. Огъар ювукъда 55–60 йыллыкъ бир къатын сумкасын да тутуп эретургъан эди, олтурмагъа ер ёкъ саялы. Автор: Магьамматбек Османов.