Ону охувчулары алдынлы ерде

Бу макъаланы  оьзюню гьакъында мен язагъан Зайнап Атаева-Гьакимова – Идрыс Атаевни лап гиччи авлети. Огъар Идрысны бары да авлетлерине хас билимге къаст, ойгъа иттилик, сёзге усталыкъ, пагьмугъа оьзтёречелик, ягьгъа-къылыкъгъа берилгенлик толу къыйылгъан деп  эсиме геле. Белгили зат: уллу агьлюде оьсеген яшлар тири, билимге къастлы бола, пагьмусу эрте уяна, касбугъа иштагьлыгъы эрте гёрюне бола.

1964-нчю йыл Зайнап Атаева Борагъан орта школаны  1-нчи класына уьстюнлю кюйде охумакъ учун шайлы гьазирлиги булан геле ва билим алывгъа инамлы кюйде къуршала. Охуп да, йырлап да бажарагъан мол бойлу жагь къыз биринчи класда класны старостасы этилип сайлангъан кюйде, 10-нчу класгъа ерли клас ёлбашчыны герти кёмекчисине айлана. Олагъа 1-нчи класындан 10-нчу класгъа ерли ёлбашчылыкъ этген  муаллим Салман Закаевич Самбулатов: «Зайнап оьзю яхшы охуйгъандан къайры, ёлдашларына да охувда кёмек эте, класны гьар къайсы тышдагъы гьаракатгъа кёп арив къуршап бажара эди», – деп эсгере гьали де.

Борагъан школада гьар итнигюн линейкада охувчуланы школагъа геливюню, охувуну, класларда тазалыкъ сакълавуну гьалы, гьар тюрлю класдан тышда оьтгерилген гьаракатланы гьасиллери чыгъарыла эди. Шо тергевлерде Зайнап охуйгъан «а» клас гьаман да макътала эди. «Тамаша да тюгюл, шо класда чы эки клас ёлбашчы бар», – деп масхара ёрукъда англатагъанлар бола эди. Шо герти де дюр. Айтагъаным, яшдан тюгюл, башдан деп негьакъ айтылмай.

Зайнапны билим алывдагъы гьаракаты оьр класлагъа чыкъгъанда артыкъ оьсе. Уьстевюне, башлапгъы класларда ол отрядны вожатыйыны борчларын юрюте, чебер яратывчу кружокгъа юрюй. Бары да предметлерден бешге охуйгъандан къайры, химия ва биология булан айрыча иштагьлана. Шо предметлерден школа ва район олимпиадаларда лап алдынлы ерлеге ес бола.

1975-нчи йыл Зайнап 10 класны лап оьр къыйматлагъа бите, уьстюнлю кюйде экзаменлени де берип, Дагъыстан юрт хозяйство институтну емиш-овошчулукъ ва юзюмчюлюк бёлюгюне охума тюше. Институтда да Зайнап Атаева  уьстюнлю кюйде охуй, факультетни комсомол къурумуну комитетине сайлана, культура ишлени юрютеген бёлюкге ёлбашчылыкъ эте. Оьзю чю нечик де, курсундагъы студентлени де хоргъа къуршай.  Зай­напны актив ортакъчылыгъы булан  буланы курсу факультетде оьтгерилеген чебер яратывчулукъ тергевлерде бир нече керен алдынлыкъны алгъанлар.

1981-нчи йыл институтну уьстюнлю кюйде де битип ол, алим-агроном касбугъа ес болуп, уьйге къайта. Борагъанда ерлешген «Гюйдюрмесский» деген совхозну 2-нчи бёлюгюнде овощчулукъ бригаданы бригадири болуп эки йыл ишлей. 1983-нчю йыл Зайнап Идрысовна Дарбанхи (Янгы Борагъан) юртну орта школасында химиядан ва биологиядан дарслар береген муаллим болуп ишлеме башлай.

– Авлакъ ишни даимлик шып­лыгъы, жанлы гьаракаты, аз иш мени табиатыма къыйышмай эди. Жанымны яшланы гьаракаты, шат макъамлы «къавгъасы» тарта эди, – дей Зайнап Идрысовна.

– Муаллим болуп ишлемек учунгъу хас курслардан оьтдюнгмю? – деймен.

– Он йыл школада, беш йыл институтда муаллимлени иш къайдаларын ахтаргъаныкъ да тамандыр башы баргъа, – деп иржая Зайнап.

Булай билимге бай, итти ойлу, яшланы кёп сюеген муаллим осал ишлеп болмай. Тюзю, муаллимге тюз багьа ону дарслары бере деп токъташдырыла.  Ону инкар этмей, муаллимге лап тюз багьа ону охувчулары, бавчугъа – оьсдюрген емиши, дерзиге тикген опурагъы бере дейген ойгъа артыкъ аваман. Зайнап Идрысовна химиядан, биологиядан охутагъан яшлар район олимпиадаларда савгъатлы ерлеге ес бола буса, Россияны да, Белоруссияны да оьр охув ожакъларына уьстюнлю кюйде охума тюше буса, шо охув ожакъларыны муаллимлерини: «Биз Мычыгъыш Республиканы школаларында охувчулагъа химиядан, биологиядан, орус тилден булай мугькам билим берер деп бир де эсибизге гелмей эди, савболугъуз…», – деген ёрукъда сесленивлери школагъа етише буса, таман тюгюлмю? Гюйдюрмесде ерлешген республика медицина коллеждеги муаллимлер Дарбанхи школаны битип тюшген студентлени охувун бары да студентлерине уьлгю этип гёрсете буса, муаллимни ишин анг­ламагъа къыйынмы дагъы?

Тюзю, шолай берекетли ишлемек учун школасында яхшы ясандырылгъан химия, биология ва башгъа кабинетлер де бар. Тек нечакъы бай кабинет де, башгъа яхшы шартлар да герек даражада билим бермей, яшланы сюеген, гьаман билимге, янгылыкъгъа талпынагъан,  оьсе турагъан ягьлы-намуслу муаллим болмаса. Гюн сайын оьсмейген адам, сагьат булан кемир деп негьакъ айтылмай. Зайнап Идрысовна – къайда барса да, «алып гелеген», ону охувчуларына берип болагъан, яшланы сююнчюнден кеп алагъан муаллим. Уясында гёргенин, учгъанда да этер дейгени негьакъ тюгюлдюр. Атасы Идрыс агъав йимик, къызы Зайнап да элин де, ерин-юртун да, ана тилин де кёп сюе. Оьзю химик-биолог буса да, кёп сююп «Ёлдаш» газетибизни ала ва ону бажарывлу кюйде халкъ арада яя.

Аттестацияны гьакъында сёз чыкъгъанда, ол: «Янгы йылда оьр категория алмакъ учун толу гьазирлигим бар», – деди. Алдымда охуп тургъан гьаракатчы охувчу болуп тургъангъа болма ярай, тюплеп-ерлеп, не йимик савгъатларынг, даражаларынг бар деп сорап турма ошавлу да гёрмедим. Тек Зайнап Идрысовна школа учун да, охувчулар учун да оьзю бай савгъат экенге чи гьакъ юрекден инанаман, огъар дагъы да уллу яратывчу уьстюнлюклер, агьлюде насип, савлукъ ёрайман.

 

Абас Мамаев.

Мычыгъыш Республика,

Борагъан юрт.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля