КЪУМУКЪ ТЕАТР – КЪАРАЧАЙДА, БАЛКЪАРДА

       


Къарачай пачалыкъ театрны артистлери Дагъыстангъа гелип, орусча Дина Мамчуеваны пьесасына гёре салынгъан «Волшебный напиток Карачая» деген спектаклин гёрсетип гетгени кёп болмай. 19–24-нчю октябрде А-П. Салаватовну атындагъы Къумукъ пачалыкъ музыкалы-драма театры да Къарачайда ва Балкъарда гастролларда болду. Къумукъ театр олагъа «Человек из Ламанчи» ва яшлар учун «День рождения кота Леопольда» деген спектакл­лер алып барды ва 20-нчы октябрде гёрсетди. Шонда мен де ортакъчылыкъ этдим. Спектакль десе де, о – мюзикл (музыкалы спектакль). Шо мюзиклны Дейл Вассерман ва Жон (Джон) Дэрион (музыкасы Митч Линики) испан язывчу Мигел де Сервантесни «Дон Кихот» деген романына гёре 1964-нчю йылда язгъан. Къумукъ артистлер булан сагьнада эсгерилген мюзиклны орус тилде Ислам Казиев салгъан. Озокъда, башлап арагъа неге шолай спектаклни гёрсетген деген сорав чыгъа. Магъа Къумукъ театрны директору Скандарбек Тулпаров англатгъан кюйде, бир-биревге къонакълыкъ гастролларда спектакль орус тилде болма герек болгъан.


«КЪУМУКЪ АРТИСТЛЕГЕ КЪАРАМА ГЕЛГЕНБИЗ…»



Сагьат еттилеге Къарачай драма театргъа адамлар гелме башлады. Кёбюсюн къолларында гюллер. Ерли телевидениени мухбирлери Къумукъ театрны директору С.Тулпаровдан, артистлерден ва спектакл­ге къарама гелгенлерден баянлыкълар алалар. Къарачай театрны гьар гелген артисти Къумукъ театрны артистлерин оьз адамларыдай къучакълай ва сыйлай. Артдагъы эки йылны ичинде олар бир-бирин яхшы таныды ва инг ювукъ адамларыдай гёрелер. Ариде Къумукъ театрны артисти Жалав Бекеевни айланып алгъан яш къызлар гёрюндю.



–Мунда охуйгъан юртлу къызлар, – деп, ол къызланы башгъа артистлер булан да таныш эте. Бириси чи къурдашыны къызы болуп да чыкъды. «Биз мунда охуйбуз ва къумукъ артистлеге къарама гелгенбиз», – дейлер олар да. Арадан кёп де гетмей, Къарачай драма театрны залына кёп адам жыйылды ва перде ачылып, спектакль башланды.



ДОН КИХОТ – «ПАШМАН КЕЛПЕТЛИ» БАТЫР




Къаравчуланы гёз алдына онгда ва солда таш тамлар гёрюне, ариде тавлар. Таш тамланы арасында – туснакъгъа салынгъанлар, оланы алдында уллу темир челтир. Челтирни алдына жаллатлар чыгъа­лар ва оьлюм суд берилген Сервантесни ва ону савутчусу Санчо Пансаны жанын къыйма алгъасай. Ол бираз заман бермекни тилей. Челтир гётериле ва мюзикл башлана. Гьал ХVI юз йылда Испанияда юрюле. Борчлары учун туснакъгъа ташлангъан Сервантес оьзю булангъы туснакъдагъылагъа Алонсо Кехано деген бай адамны гьакъында лакъыр эте ва оьзюню китабыны игитине айлана. Оьзюне Дон Кихот деп ат такъгъан Алонсо гезеп юрюйген рыцарь (батыр) болма сюе.



Ол оьзю булан турагъан туснакъдагъыланы артистлер эте, заманлыкъгъа адамлар токътайгъан петер абзарны къалалагъа, гьар адам тарт-сокъ этип тура­гъан енгил хасиятлы Альдонса Лоренсону (Дагъыстанны ат къазангъан артисткасы Сабият Салимова) Дулсинея Тобосская деген гёзелге тенг эте, демек, айлананы ёммакъгъа айландыра.



Дон Кихот (Дагъыстанны халкъ артис­ти Имамутдин Акъавутдинов), оьзюню савутчусу Санчо Пансо (Дагъыстанны ат къазангъан артисти Пахурдин Ихивов) булан ёлунда кёп къыйынлыкълагъа къаршы бола, гьатта уллу нартлар болуп гёрюнеген ел тирменлер булан чабушма тюше.



Дон Кихот рыцарь болма сюе, шо атны да эл арада абуру-сыйы ва яхшы байлыгъы бар адам берме бола. Тек ат берилгенче, ол бир сама игит иш этме герек. Игитлигин гёрсетме огъар гезик геле. Даим петер абзарда болагъан, айланадагъыланы къоркъутуп яшайгъан элбезген къурдашлар Альдонса Лоренсону хорлама къарай­гъанда, Дон Кихот къаршы чыгъа ва олар булан тартыша. Гьалы битип, Альдонсаны къучагъына эсден тайып йыгъыла. ­Айыкъгъанда: «Мен игитлик гёрсетдимми?» – деп сорай. Шо тартышывун игитликге гьисапла­гъанны билгенде, петер абзарны есисине (Россияны ат къазангъан артисти Басир Магьамматов) оьзюн рыцарланы арасына къошмакъны тилей. Муну рыцарлыкъгъа ала ва Пашман келпетли рыцарь деп ат да тагъа. Ондан сонг да бир нече игитлик гёрсете. Жан базарда турагъанда да ол намусну ва менликни гьакъында ойлаша.



Мюзиклны аслу 3 игити бар буса да, онда отузгъа ювукъ артист ойнай. Шоланы арасында Россияны ат къазангъан артисти Камил Жабукъов, Дагъыстанны халкъ артистлери Асельдер Асельдеров, Нариман Акъавов, Дагъыстанны ат къазангъан артистлери Зарема Магьамматова, Магьаммат Къасымов, Жалав Бекеев, Патимат Керимова, Зугьра Асельдерова, Темирлан Умаев, Къагьир Атагьажиев ва къалгъан яш артистлер бек арив ойнадылар. Сагьнада чомартлыкъ да, намартлыкъ да, ачув да, яхшылыкъ да, масхара да, пашманлыкъ да гёрсетилип къаравчулар ёммакъланы дюньясында турдулар. Шо гюн уллу сагьнагъа биринчилей дегенлей ДГУ-ну актёр бёлюгюню студентлери де чыкъдылар.



АСРУЛАР БОЮНДАН ОЬТГЕН АСАР




Озокъда, мюзиклны гьакъында айтмакъдан эсе, къараса – юз яхшы. Огъар бир къарасанг, айрылып болмайсан, эгер де аз замангъа тергевюнгню тайдырсанг да, бир-бир ерлерин англамай къаласан. Шону учундур, мюзикл танапуссуз эки сагьатгъа ювукъ юрюлдю.



Белгили режиссёрубуз Ислам Казиев салгъан мюзикл бугюнлеге бек тарыкълы. Къаравчулар ону бек ушатды, бир-бир монологлардан сонг харс урувлар ва «браво» деп къычырагъанлар да болду. Мюзиклда буса баш игит не къоркъунчлукъ болса да, шондан тартынмай толу яшав булан, юреги айтагъан кюйде яшамагъа чакъыра. Озокъда, яшавну гетивюн алышдырма къыйын, тек шолайлар кёп болгъан сайын, дюньябыз ва айланабыз дагъы да гёзел болар эди деп ойлашасан.



– Сен гьар заман кемчиликлени гёресен, – дей огъар баш игит.



– Мен герти дюньяны гёремен, – дей огъар Санчо. Тек Дон Кихотну оьзю яшайгъан дюньясындан чыгъарма болмай.



«Мен алгъа бараман, неге тюгюл де алгъа багъып да бирев юрюме герек! Алгъа къара! Сав оьмюрюм умутлар булан яшама ант этемен!» – деп йырлай игит мюзиклда.



Шо сёзлени Имам Акъавутдинов мюзиклда шонча инамлы этип айта чы, гьакъ юрекден айта. Ону ойнайгъан кююн айрыча айтма да ярай. Ол герти Дон Кихот. Шолай ойнап болмакъ – бек гючлю пагьму.



Спектакль битгенде артистлени къутламагъа деп сагьнагъа Къарачай театрны ёлбашчылары гётерилди.



Театрны директору, Къабарты-Балкъарияны ва Къарачай-Чергес респуб­ликаланы халкъ артисти Руслан Гочияев артистлер мюзиклны оьр даражада ойнагъанны айтды ва баракалла билдирди.


P.S. Театрны артистлери «День рождения кота Леопольда» деген ёммакъ спектаклни 22-нчи октябрде балкъарланы Учкен деген юртунда, 24-нчю октябрде буса Тырнавуз шагьарда гёрсетдилер. 23-нчю октябрде буса «Человек из Ламанчи» деген мюзиклны Нальчикде гёрсетди.



Мюзикл битгенде Къ.Кулиевни атындагъы Балкъар пачалыкъ драма театрны директору Мажит Жангузаров Къумукъ театрны директору Скандарбек Тулпаровгъа инчесаният аралыкъланы бирикдирив ишлери учун Гьюрметлев грамота берди. Шолай Гьюрметлев грамоталар булан мюзиклда баш ролланы ойнагъан Имам Акъавутдинов, Сабият Салимова ва Пахурдин Ихивов да савгъатланды.



оьз мухбирибиз.


СУРАТДА: «Человек из Ламанчи» деген мюзиклдан гёрюнюш.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля