2003-нчю йылда Къаягент районну маданият уьюнде къурулгъан ва чалышагъан яшланы музыкалы театрына «Гёк къуш» деген ат къоюлгъан. Коллективге Галина Ниъматовна Адаева башчылыкъ эте. Бугюн яшланы коллективи янгыз Къаягент районда тюгюл, савлай Дагъыстанда ва Темиркъазыкъ Кавказны кёбюсю республикаларында да белгили.

Четимликлени

енге туруп…

Гьалиги девюрню йылларында, халкъ хозяйствону гьар тармагъын алсакъ да, четимликлер булан ёлугъабыз. Маданиятда буса четимликлер айрокъда кёп. Айтагъаным, гиччирек юрт, район даражадагъы чараны оьтгеребиз десек де, харж масъалалар арагъа чыгъа. Шогъар кюрчюленип, ишде гьаракатчылыкъ этмейген, айсениликге ёл береген бир-бир маданият къуллукъчулар халкъны арасында оьтгерилме тюшеген кёп чаралагъа енгил кюйде арт берелер. Булай шартларда, гиччи буса да, юрт ерде яшланы театрын къурмагъа бажармакъ уллу ишдир деп гьисап этемен. Шулай ойлар ва редакцияны тапшуруву мени ­Янгыкъаягентде ерлешген Къаягент районну маданият уьюне гелтирди.

Артдагъы йылларда Къаягент районну маданият къуллукъчуларыны уьстюнлюклери савлай республикада белгили. Оланы яхшы ишлери гьакъда районну ва республиканы маълумат къуралларында кёп айтыла ва языла. Мени геливюме мунда тергевлю янашдылар. Маданият уьюню директору Бурлият Магьамматэминовна сапарымны себебин англап, «Гёк къушланы» «уясына» багъып юрюп йиберди. Олар иш гёреген ерде бизге биринчи къаршы болгъан адам – театрны къуллукъчусу Алжана Сулейманова болуп чыкъды. Алжана театрны хормейстери болуп ишлей. Бизин гёрген сагьат, ишлерин артгъа салып, бары тергевюн бизге бакъдырды.

– «Гёк къушну» тувулуву, маданият тармакъда ерин тапгъанлыгъы, халкъ арада абур къазангъанлыгъы, уьстюнлю болмакълыгъы биринчи гезик Галина Ниъматовна булан байлавлу, – дей Алжана. – Тек театр янгыз бир адамдан къурулмай. Ону пикруларын якълайгъанлар табылды. Янгыкъаягентдеги орта школаны охувчулары булан кёп иш юрютдюк, театргъа чакъырдыкъ. Бугюн театргъа 60–70 адам къуршалгъан. Оланы кёплери – охувчу яшлар. Коллективге «халкъ театр» деген ат берилген сонг Ф.Магьамматовагъа (костюмлер гьазирлейген художник), Д.Чапалаевге (художник), К.Муртазалиевге (звукооператор), З.Сулеймановагъа (хореограф) айлыкъ алапалар берилмеге башланды. Буссагьатгъы вакътиде ёлбашчыбыз тахшагьарыбыз Москвада, – деп сёзюн бёлдю Алжана.

– Маданият тармакъда чалышагъаным 30 йылдан айлангъан. Шо йылланы ичинде гьар тюрлю адамланы, къуллукъчуланы гёргенмен, –деп лакъырыбызгъа къошулду Бурлият Магьамматэминовна. – Артдагъы йылларда Россияны, Дагъыстанны, районубузну ичинде тувулунгъан гьал гьар-бир адамны ойгъа салмай да болмай. Галина Ниъматовна олайлардан тюгюл. Дагъыс­тангъа, бизин районгъа ол оьзюню уьягьлюсю (мисгин) Ада Адаев булан ХХI асруну башында гелген. Оьзю химиядан касбучу болса да, яшлагъа бакъгъан сюювю алгъан касбусундан да оьр болуп чыкъгъан. Шо сююв ону тезден берлиги умутларын бизин якъларда яшавгъа чыгъармагъа кёмек де этди, гючлер де берди десек, янгылыш болмасбыз, – деп Бурлият бизге къарады.

Галина Ниъматовна булан тезден танышман. Коллективини планлары, кёмек этив тилевлери булан ол бизге аз гелмеген. ГУП-ну ёлбашчысы Магьамматшакир Алибеков гьаракатчы къатынгишиге, «Гёк къушну» ёлбашчысына оьзюнден болагъан кёмегин гьар заман эте. Тек «Гёк къушну» коллективинде болуп, ишлерин гёрген сонг, арыкъсув бу къатынгишиге мени гьюрмет, сый этивюм бир нече керенлер артажагъына шекленмеймен. Булай адамлар бизин яшавубузда къыт къаршылаша. Яшлагъа, инсанлыкъгъа бакъгъан сююв къатынгишиден агъылып тура. Галина шаир де, композитор да, художник, сценарист, декоратор, костюмер де дюр.

Коллективни къурмагъа, ёлбашчылыкъ этмеге къатынгишиге енгил тюгюл. Дагъыстанда айрокъда. Нечакъы къыйын болса да, сабурлугъу, асил хасиятлары булан Галина, башда кёп затланы англамагъан уьягьлюсюнден оьзюню биринчи кёмекчисин, якълавчусун этмеге де бажаргъан.

Ишлери булан

белгили

– Галина Ниъматовна булан ёлукъгъан, ону булан таныш болгъан, ойларын тюз анг­лагъан адам ону тутгъан ёлун якъламай болмас деп эсиме геле, – дей Къаягент районну маданият бёлюгюню заведующийи Умукюсюм Агъаева. – Бизин коллектив, районну шо вакътидеги ва ондан сонггъу ёлбашчылары, халкъ яратывчулугъуну республика уьюню, Дагъыстанны маданият министерлигини ёлбашчылары ва касбучулары яшланы музыкалы театрын къурув проектни бек арив гёрдю ва якълады. Коллективни ишине шолай янашыв гьали де давам этилип тура. Театрны ишин юрютювде Алжана Сулейманованы, район маданият уьюню директору Бурлият Магьамматэминовнаны уллу къошуму бар.

Гертиден де, «Гёк къушну» ишлери бугюн савлай республикада ва Темиркъазыкъ Кавказда белгили. Коллектив гьар йыл 15–20 спектакль гёрсете. Коллективни оьзеги – Янгыкъаягент орта школаны охувчулары. Яшланы бир наслусу школаны битдирип, республикабызны орта ва оьр охув ожакъларында охувун давам этсе де, «Гёк къушланы» унутмай. Олар заман табып коллективге геле, оьзлени ерине гирген гиччи къурдашларына кёмек къолун узаталар. Къысгъача айтгъанда, театрдан оьтгенлер сынавун оьзлерден сонггъу охувчу яшлагъа берелер, спектакллени бир-бир гесеклеринде ортакъчылыкъ этме де этелер. Бары юрюлеген ишлер, биз ойлайгъан кюйде, охувчу яшланы бош вакътисинде маданиятгъа къуршап бизин дагъыстан халкъларыны, Россияны халкъларыны адатларын уьйренив булан тийишли тарбиялавгъа, олардан таба оьсюп гелеген гиччипавлардан оьрюм яшлагъа наслуларыбызны маданият, патриот якъдан тарбиялавгъа бакъдырылгъан. О буса – уллу иш.

Дагъыстан артдагъы йылларда спортну тутушуп ябушув ва оьзге жураларындагъы уьстюнлюклери булан белгили. Маданият яшавда да бир-бир коллективлер, милли театрлар, бийив коллективлер, йыравлар арагъа чыгъа, бир къадар оьрлюклеге етише. Шолар булан тенглешдиргенде, Къаягент ра­йондан чыкъгъан охувчу яшланы музыкалы театрыны натижалары да макътавгъа лайыкълы. Коллектив бугюнлерде халкъ арада «Волшебная шкатулка», «Снежная королева», «Аленький цветочек», «Необычайная восточная история», «Волшебная лампа Аладдина» деген спектакллери булан белгили. Булар барысы да артдагъы йылларда салынгъан. Коллективни ортакъчылары, касбучулары, ёлбашчылары биринчи йылларда сагьнагъа салынгъан «Прыг-да-Скок», «Легенда о горе Джаван» деген спектакллени унутмай, айрыча эсде сакълай.

2008-нчи йылда коллектив «Волшебная лампа Аладдина» деген спектакли булан халкъара жюрилени оьр къыйматларын алып, конкурслардан оьтюп, Москвада болгъан «Яшлар яшлар учун ойнай» деген 10-нчу Бютюндюнья фестивальда ортакъчылыкъ этген. 26 тыш пачалыкъдан гелген яратывчулукъ коллективлер къуршалгъан фестивальгъа Россияны яшларындан къурулгъан 5 коллектив болгъан. Шоланы арасына «Гёк къушлар» да гирген. Коллективни фестивальдагъы ортакъчылыкъ этивюне чараны онгаргъанлар оьр багьа берген.

«Гёк къуш» – гьар йыл республикада оьтгерилеген «Маска», «Перепелочка», «Золотые звёздочки Кавказа», «Диалог театров» деген фестивалланы ортакъчысы да бола. Сонг да, коллектив Дагъыстан Республиканы Башчысыны грантына ес болгъан. 2008-нчи йылда берилген «Халкъ коллектив» деген атны да «Гёк къуш» гьар йыл гертилей.

Иш гёреген йылланы боюнда яшланы музыкалы коллективи Дагъыстандан тышда Москвада, Ставрополь крайда, Къарачай-Чергес республикада кёп керенлер болгъан. Оланы гьар шолай сапары яшлардагъы жаваплыкъны артдыра, яшавунда гёрмекли ерни тута, баргъан ерлеринде янгы къурдашланы бере, гьар тюрлю халкъланы яшлары, маданияты булан таныш эте, дослукъ аралыкъларын беклешдире.

Шулай къарагъанда, Галина Ниъматовна, ондан таба бу тарыкълы ишге къуршалгъан ону иш къурдашлары яхшы умутларына етишген деп ташдырып айтмагъа болабыз. Театр бирче иш гёрювню ери, коллектив болмаса, мунда иш юрюмей. «Гёк къушну» яратывчулукъ ишине машгъул болгъан уллу-гиччи яшлар гьайлы янашывну, бир-бирине кёмек къолун узатывну гьар гюнлюк аралыкъларыны башына алалар. Шо буса «Гёк къушланы» «Дагъыстанлы яшлар дюньяда парахатлыкъны якълавчулары» деген уллу программасыны аслу масъалалары яшавгъа чыгъарылагъанын бирдагъы исбатлай.