Тийишли шартлар болдурулгъан
Тангала-бирисигюн дегенлей школаларда гезикли янгы охув йылны башланагъанын белгилейген биринчи зенг къагъылажакъ. Шону алдында бизин республикада юрт ва шагьар школаланы биналарын ярашдырмакъ учун хыйлы иш этилген. РФ-ни билим беривге ва къурулуш ишлеге къарайгъан министерликлери школаланы биналарын ярашдырып янгыртывгъа байлавлу бирликде артдагъы йылларда яшавгъа гийирген пачалыкъ программа да шо ишлени сан янлы оьтгеривге болушлукъ эте деп айтмагъа ярай.
Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликовну, ону тапшурувуна гёре ведомстволаны, министерликлени ёлбашчылары эсгерилеген программа не къадар яшавгъа чыгъарылагъанына яй айларда тергевюн кемитмей турду. Ачыкълашдырып айтгъанда, ДР-ни маълумат ва печат агентлигини ёлбашчысы Абдуразакъ Жамалутдинов Къарабудагъгент районну Паравул, Уллубийавул ва Къурбуки юртларында шо пачалыкъ программагъа къуршалгъан школаларда юрюлеген ишлени де оьзюню тергевюню тюбюнде сакълады. Шо гьакъда бизин газетни бетлеринде алда да айтылгъан эди.
Янгы охув йылны алдында Паравул юртдагъы эки номерли, олай да Улллубийавулдагъы орта школалагъа оьзюм бирдагъы да баргъанда, юрюлген шолай гьаракат бошуна гетмегенине, яшлар гележекде ярыкъ ва эркин класларда охужакъгъа тюшюндюм. Айтагъаным, шо школаланы биналарыны ичи-тышы янгыртылып ярашдырылгъан сонг, гёзге нече де арив тие, яшлагъа да, муаллимлеге де тийишли шартлар болдурмакъ учун къаст этилгени де эсленмей къалмай.
Паравулда
– Сен оьзюнг де гёрюп турагъанынг йимик, бизин школаны бинасы къырдан къарасанг да кёп арив гёрюнеген болду, – дей мени булангъы лакъырында школаны директору Арсланали Валиев. – Алдагъы йылларда «100 школа» деген программагъа гёре школаны бинасыны чарлагъы, олай да ал бетиндеги терезелер янгыртылгъан эди. Шондан къайры да, «Онгайлы шартлар» деген программагъа гёре савлугъу осал, сакъат яшлар учун да школаны бинасында бир тюрлю онгайлыкълар болдурулуп, школаны ич ва тыш гёрюнюшю шайлы яхшылашгъан эди, – деп узата ол сёзюн. – Янгы охув йылны алдында этилген чакъы ишге буса, школаны муаллимлери булан бирче яшлар да, оланы ата-анасы рази къалып тура.
Мен оланы барысыны да атындан бизин республиканы гьакимлик къурумларыны ёлбашчыларына, инг алда Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликовгъа, ону тапшурувуна гёре бизин охув ожакъны бинасында юрюлеген янгыртыв-ярашдырыв ишлени оьзюню тергевюню тюбюнде сакълагъан маълумат ва печат агентлигини ёлбашчысы Абдуразакъ Жамалутдиновгъа оьзюмню разилигимни билдирмеге сюемен. Ол янгыртыв-ярашдырыв ишлер юрюлеген вакътиде бизин школагъа бир тюгюл, эки керен де гелип гетди. Олар булан бирге, Къарабудагъгент районну гьакимбашы Магьмут Амиралиев де школаны бинасын ярашдырывгъа бакъдырылгъан гьаракатны чалтлашдырмакъ учун тийишли кёмегин болдуруп турду.
Школаны бинасында къурулуш ишлени юрютеген «Стройсервис-7» деген къурумну ёлбашчылары ва касбучулары да оьзлеге борч этип алгъан ишлеге бек жаваплы янашды. Эгер де, олар ишни заманынында кютмей туварып къойгъан эди буса, озокъда, шоланы токъташдырылгъан болжалларда тамамламагъа бирдокъда бажарылмажакъ эди. Школаны бинасы мукъаятлы ярашдырылып янгыртылгъан сонг, бизге де алдыбызда охуйгъан яшлагъа муратгъа къыйышывлу тийишли билим ва тарбия бермек къала, – дей ол дагъы да.
Паравулдагъы эки номерли орта школаны ёлбашчысыны пикрусун ону охув ишлеге къарайгъан заместители Савдат Тайгибова да булай узата:
– Озокъда, бир де къаравулламагъан кюйде бизин школаны бинасын ярашдырып-янгыртывгъа байлавлу бираз заманны ичинде кёп иш этилгени бизин барыбызны да сююндюре. Бизин школаны бинасыны алдынгъы гьалын бугюнлердеги гьал булан тенглешдирип къарагъанда, хыйлы алмашынывлар этилген. Къарабудагъгент райондагъы охув ожакъланы арасында бизин школа кёп йылланы узагъында алдынлыланы бириси гьисаплана. Оьтгерилген ишлерден сонг къошум имканлыкълар яратылып, яшлар булан юрюлеген ишни бирден-бир жанландырмасакъ болмажакъ.
– Мени дёрт де авлетим шу школаны битдирип чыкъгъан. Бугюнлерде буса торунларым да мунда билим ала,– дей Нюрбият Абдулхалыкъова да. – Школаны бинасында юрюлген ишлеге къарап къуванып турабыз. Гьалиге ерли кютюлген болгъан буса дагъы да яхшы эди. Тек къайырмас, гьечден геч де къолайдыр. Яшлар билим алажакъ класлар, оьзлер чабып айланмагъа кёп сюеген догъалар ярыкъ болуп, бирден-бир эркин болуп гёрюнегенде йимик. Мени эсиме гелеген кюйде, эсгилери тайдырылып, шоланы ерине янгы терезелер салынгъаны да къыш айларда класларда иссиликни сакъламакъ учун къошум шартлар ярата. Школаны бинасын янгыртывгъа къуршалгъанланы барысына да – баракалла.
Паравулдагъы эки номерли школаны ёлбашчылары булан бирге муаллимлер де, яшланы ата-анасы да охув ожакъны бинасын янгыртывгъа болушлукъ этгенлеге разиликни гьислерин билдирегени негьакъ тюгюл. Нечик де, бираз заманны ичинде хыйлы иш этилген. Школаны бинасыны ал бетини уьстюне хас къатлав тутулгъан. Охув класланы, кабинетлени ва догъаланы, ашхананы ич тамлары, тюплери толу кюйде ярашдырылгъан. Шондан къайры да, электрик ток юрюйген теллер алышынгъан. Школаны бинасыны экинчи ва уьчюнчю къабатларыны жабарларына плитка тутулгъан. Жыйынлар юрюлеген залда, охув класларда эсгилери тайдырылып, янгы эшик-терезе салынгъан.
Уллубийавулда
Школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу программагъа гёре «Асад» деген къурумну къуллукъчуларыны янындан Уллубийавлда ич тамланы тегишлевге аслу гюч бакъдырылгъан. Спортзалны жабары онгарылгъан. Догъаланы жабарына плитка тутулгъан. Янгы эшик-терезе къурашдырылгъан. Иссилик берив ясандырывлар да алышдырылгъан
Оьз заманында бир-бир жаваплы къуллукъчуланы айыбындан охув ожакъда оьтгерилмеге тюшеген ишлени гьисабына охув класланы, кабинетлени жабарларын янгыртыв гёз алгъа тутулмай къалгъан. Школаны ал бетиндеги тамы да шо себепден онгарылмагъан. Ашхананы тамын-ташын толу кюйде янгыртыв ишлер юрюлмеген. Уллубийавулдагъы орта школаны директору Муъминат Умаева оьзюню шо гьакъдагъы талчыгъын бир де яшырмайлы айта туруп, сёзюн булай узата:
– Бу йыл школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу пачалыкъ программагъа къошулгъанча, кёп айланыш этмеге тюшдю. Бизин школаны ичи-тышы шулай арив этилип ярашдырылып-янгыртылып турагъангъа гёре тёкген къыйын гьали гёзге гёрюнмей. Неге тюгюл, «150 школа» деген программагъа гёре де алдын хыйлы иш этилген эди. Шо заман школаны бинасына темир эшиклер салынып, охув класланы, догъаланы жабарлары тегишленип, линолеум яйылды. Шондан къайры да, школаны бинасыны биринчи къабатына 68 метр узунлукъгъа плитка тутулду. Кёкден чыкъ тюшсе, уьчюнчю къабатда ерлешген охув класланы пурхалары тамагъангъа гёре, мени тилевюмню къабул этип, Къарабудагъгент районну гьакимбашы Магьмут Амираливни болушлукъ этивю булан таман чакъы харж гёрсетилип, школаны бинасыны чарлагъы алышдырылгъан эди. Гьали де школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу пачалыкъ программа арагъа чыгъып яхшы болду. Дагъыстаннны Башчысы Сергей Меликов, билим беривге ва илмугъа къарайгъан министри Ягьия Бучаев, олар булан бирче ерли гьакимлик къурумланы жаваплы къуллукъчулары шо программаны бизин республикада яшавгъа чыгъармакъ учун къаст этегенин англайман. Баракалла болсун оьзлеге. Бизин школаны бинасын толу кюйде янгыртывгъа да гележекде оьзге программаланы гесимлеринден пайдаланмагъа болажакъгъа умут эте къаламан.
– Гьар йылда школаны ичи-тышы дегенлей муаллимлер оьзлер къуршалып, охувлар битгендокъ онгарыла эди. Бу йыл буса, школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу программагъа гирген сонг, бизин охув ожакъдагъы ишлер гечигип башланды, – деп англатыв бере Уллубийавулдагъы школаны башлапгъы класларыны завучу Рабият Магьамматова да. – Кёп харж чыгъарылып этилеген ишлени школаны бинасын ярашдырывгъа къуршалгъан къурумну къуллукъчулары кютсе де, шоланы токъташдырылгъан болжаларда битдирмеге тюшегенге аз-маз ишлер муалллимлени гючю булан да этилди.
Бугюнлерде юрт школада тамамлангъан ишлени агьамиятлыгъын охувчу яшланы ата-анасы да англамай тюгюл. Уллубийавулдагъы орта школада охуйгъан яшланы анасы Зарема Мугьутдинованы сёзлери де шону исбатлай:
– Яй айланы узагъында юрт школаны бинасын ярашдырывгъа байлавлу ишлер токътамай юрюлюп турду. Гьали этилген ишлени кёбюн къарап гёрюп, сююнердей гьал бар. Биз, ата-ана, яшланы тарбиялавгъа тийишли кюйде янашып, олар гележекде адилли ёлгъа тюшюп, агьлюге де, жамиятгъа да пайдалы болар йимик оьсдюрмеге де къаст этербиз. Неге тюгюл, ата-ана оьзлени авлетлерин тарбиялавну борчун юклеп къоягъанда йимик, муаллимлени уьс тюне салып, янгыз школагъа саллап къоймагъа ярамай.
Бу эки де школаны биналарында янгы охув йылны алдында юрюлген ишлени гьакъында айта туруп, ювукъ гюнлени ичинде химия, биология ва физика дарслар юрюлеген кабинетлеге къураллар берилежегин де эсгермеге тюше. Шондан къайры да, ноутбуклар, охув класлар учун тарыкълы ясандырывлар, гёрсетив-аян алатлар йиберилежек. Муаллимлер буса янгы охув йылда уьчюнчю тирет янгыртылагъан билим берив пачалыкъ гесимлеге гёре ишлемеге гьазирлик гёрюп тура.
Насрулла БАЙБОЛАТОВ.
Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликовну, ону тапшурувуна гёре ведомстволаны, министерликлени ёлбашчылары эсгерилеген программа не къадар яшавгъа чыгъарылагъанына яй айларда тергевюн кемитмей турду. Ачыкълашдырып айтгъанда, ДР-ни маълумат ва печат агентлигини ёлбашчысы Абдуразакъ Жамалутдинов Къарабудагъгент районну Паравул, Уллубийавул ва Къурбуки юртларында шо пачалыкъ программагъа къуршалгъан школаларда юрюлеген ишлени де оьзюню тергевюню тюбюнде сакълады. Шо гьакъда бизин газетни бетлеринде алда да айтылгъан эди.
Янгы охув йылны алдында Паравул юртдагъы эки номерли, олай да Улллубийавулдагъы орта школалагъа оьзюм бирдагъы да баргъанда, юрюлген шолай гьаракат бошуна гетмегенине, яшлар гележекде ярыкъ ва эркин класларда охужакъгъа тюшюндюм. Айтагъаным, шо школаланы биналарыны ичи-тышы янгыртылып ярашдырылгъан сонг, гёзге нече де арив тие, яшлагъа да, муаллимлеге де тийишли шартлар болдурмакъ учун къаст этилгени де эсленмей къалмай.
Паравулда
– Сен оьзюнг де гёрюп турагъанынг йимик, бизин школаны бинасы къырдан къарасанг да кёп арив гёрюнеген болду, – дей мени булангъы лакъырында школаны директору Арсланали Валиев. – Алдагъы йылларда «100 школа» деген программагъа гёре школаны бинасыны чарлагъы, олай да ал бетиндеги терезелер янгыртылгъан эди. Шондан къайры да, «Онгайлы шартлар» деген программагъа гёре савлугъу осал, сакъат яшлар учун да школаны бинасында бир тюрлю онгайлыкълар болдурулуп, школаны ич ва тыш гёрюнюшю шайлы яхшылашгъан эди, – деп узата ол сёзюн. – Янгы охув йылны алдында этилген чакъы ишге буса, школаны муаллимлери булан бирче яшлар да, оланы ата-анасы рази къалып тура.
Мен оланы барысыны да атындан бизин республиканы гьакимлик къурумларыны ёлбашчыларына, инг алда Дагъыстанны Башчысы Сергей Меликовгъа, ону тапшурувуна гёре бизин охув ожакъны бинасында юрюлеген янгыртыв-ярашдырыв ишлени оьзюню тергевюню тюбюнде сакълагъан маълумат ва печат агентлигини ёлбашчысы Абдуразакъ Жамалутдиновгъа оьзюмню разилигимни билдирмеге сюемен. Ол янгыртыв-ярашдырыв ишлер юрюлеген вакътиде бизин школагъа бир тюгюл, эки керен де гелип гетди. Олар булан бирге, Къарабудагъгент районну гьакимбашы Магьмут Амиралиев де школаны бинасын ярашдырывгъа бакъдырылгъан гьаракатны чалтлашдырмакъ учун тийишли кёмегин болдуруп турду.
Школаны бинасында къурулуш ишлени юрютеген «Стройсервис-7» деген къурумну ёлбашчылары ва касбучулары да оьзлеге борч этип алгъан ишлеге бек жаваплы янашды. Эгер де, олар ишни заманынында кютмей туварып къойгъан эди буса, озокъда, шоланы токъташдырылгъан болжалларда тамамламагъа бирдокъда бажарылмажакъ эди. Школаны бинасы мукъаятлы ярашдырылып янгыртылгъан сонг, бизге де алдыбызда охуйгъан яшлагъа муратгъа къыйышывлу тийишли билим ва тарбия бермек къала, – дей ол дагъы да.
Паравулдагъы эки номерли орта школаны ёлбашчысыны пикрусун ону охув ишлеге къарайгъан заместители Савдат Тайгибова да булай узата:
– Озокъда, бир де къаравулламагъан кюйде бизин школаны бинасын ярашдырып-янгыртывгъа байлавлу бираз заманны ичинде кёп иш этилгени бизин барыбызны да сююндюре. Бизин школаны бинасыны алдынгъы гьалын бугюнлердеги гьал булан тенглешдирип къарагъанда, хыйлы алмашынывлар этилген. Къарабудагъгент райондагъы охув ожакъланы арасында бизин школа кёп йылланы узагъында алдынлыланы бириси гьисаплана. Оьтгерилген ишлерден сонг къошум имканлыкълар яратылып, яшлар булан юрюлеген ишни бирден-бир жанландырмасакъ болмажакъ.
– Мени дёрт де авлетим шу школаны битдирип чыкъгъан. Бугюнлерде буса торунларым да мунда билим ала,– дей Нюрбият Абдулхалыкъова да. – Школаны бинасында юрюлген ишлеге къарап къуванып турабыз. Гьалиге ерли кютюлген болгъан буса дагъы да яхшы эди. Тек къайырмас, гьечден геч де къолайдыр. Яшлар билим алажакъ класлар, оьзлер чабып айланмагъа кёп сюеген догъалар ярыкъ болуп, бирден-бир эркин болуп гёрюнегенде йимик. Мени эсиме гелеген кюйде, эсгилери тайдырылып, шоланы ерине янгы терезелер салынгъаны да къыш айларда класларда иссиликни сакъламакъ учун къошум шартлар ярата. Школаны бинасын янгыртывгъа къуршалгъанланы барысына да – баракалла.
Паравулдагъы эки номерли школаны ёлбашчылары булан бирге муаллимлер де, яшланы ата-анасы да охув ожакъны бинасын янгыртывгъа болушлукъ этгенлеге разиликни гьислерин билдирегени негьакъ тюгюл. Нечик де, бираз заманны ичинде хыйлы иш этилген. Школаны бинасыны ал бетини уьстюне хас къатлав тутулгъан. Охув класланы, кабинетлени ва догъаланы, ашхананы ич тамлары, тюплери толу кюйде ярашдырылгъан. Шондан къайры да, электрик ток юрюйген теллер алышынгъан. Школаны бинасыны экинчи ва уьчюнчю къабатларыны жабарларына плитка тутулгъан. Жыйынлар юрюлеген залда, охув класларда эсгилери тайдырылып, янгы эшик-терезе салынгъан.
Уллубийавулда
Школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу программагъа гёре «Асад» деген къурумну къуллукъчуларыны янындан Уллубийавлда ич тамланы тегишлевге аслу гюч бакъдырылгъан. Спортзалны жабары онгарылгъан. Догъаланы жабарына плитка тутулгъан. Янгы эшик-терезе къурашдырылгъан. Иссилик берив ясандырывлар да алышдырылгъан
Оьз заманында бир-бир жаваплы къуллукъчуланы айыбындан охув ожакъда оьтгерилмеге тюшеген ишлени гьисабына охув класланы, кабинетлени жабарларын янгыртыв гёз алгъа тутулмай къалгъан. Школаны ал бетиндеги тамы да шо себепден онгарылмагъан. Ашхананы тамын-ташын толу кюйде янгыртыв ишлер юрюлмеген. Уллубийавулдагъы орта школаны директору Муъминат Умаева оьзюню шо гьакъдагъы талчыгъын бир де яшырмайлы айта туруп, сёзюн булай узата:
– Бу йыл школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу пачалыкъ программагъа къошулгъанча, кёп айланыш этмеге тюшдю. Бизин школаны ичи-тышы шулай арив этилип ярашдырылып-янгыртылып турагъангъа гёре тёкген къыйын гьали гёзге гёрюнмей. Неге тюгюл, «150 школа» деген программагъа гёре де алдын хыйлы иш этилген эди. Шо заман школаны бинасына темир эшиклер салынып, охув класланы, догъаланы жабарлары тегишленип, линолеум яйылды. Шондан къайры да, школаны бинасыны биринчи къабатына 68 метр узунлукъгъа плитка тутулду. Кёкден чыкъ тюшсе, уьчюнчю къабатда ерлешген охув класланы пурхалары тамагъангъа гёре, мени тилевюмню къабул этип, Къарабудагъгент районну гьакимбашы Магьмут Амираливни болушлукъ этивю булан таман чакъы харж гёрсетилип, школаны бинасыны чарлагъы алышдырылгъан эди. Гьали де школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу пачалыкъ программа арагъа чыгъып яхшы болду. Дагъыстаннны Башчысы Сергей Меликов, билим беривге ва илмугъа къарайгъан министри Ягьия Бучаев, олар булан бирче ерли гьакимлик къурумланы жаваплы къуллукъчулары шо программаны бизин республикада яшавгъа чыгъармакъ учун къаст этегенин англайман. Баракалла болсун оьзлеге. Бизин школаны бинасын толу кюйде янгыртывгъа да гележекде оьзге программаланы гесимлеринден пайдаланмагъа болажакъгъа умут эте къаламан.
– Гьар йылда школаны ичи-тышы дегенлей муаллимлер оьзлер къуршалып, охувлар битгендокъ онгарыла эди. Бу йыл буса, школаланы биналарын янгыртывгъа байлавлу программагъа гирген сонг, бизин охув ожакъдагъы ишлер гечигип башланды, – деп англатыв бере Уллубийавулдагъы школаны башлапгъы класларыны завучу Рабият Магьамматова да. – Кёп харж чыгъарылып этилеген ишлени школаны бинасын ярашдырывгъа къуршалгъан къурумну къуллукъчулары кютсе де, шоланы токъташдырылгъан болжаларда битдирмеге тюшегенге аз-маз ишлер муалллимлени гючю булан да этилди.
Бугюнлерде юрт школада тамамлангъан ишлени агьамиятлыгъын охувчу яшланы ата-анасы да англамай тюгюл. Уллубийавулдагъы орта школада охуйгъан яшланы анасы Зарема Мугьутдинованы сёзлери де шону исбатлай:
– Яй айланы узагъында юрт школаны бинасын ярашдырывгъа байлавлу ишлер токътамай юрюлюп турду. Гьали этилген ишлени кёбюн къарап гёрюп, сююнердей гьал бар. Биз, ата-ана, яшланы тарбиялавгъа тийишли кюйде янашып, олар гележекде адилли ёлгъа тюшюп, агьлюге де, жамиятгъа да пайдалы болар йимик оьсдюрмеге де къаст этербиз. Неге тюгюл, ата-ана оьзлени авлетлерин тарбиялавну борчун юклеп къоягъанда йимик, муаллимлени уьс тюне салып, янгыз школагъа саллап къоймагъа ярамай.
Бу эки де школаны биналарында янгы охув йылны алдында юрюлген ишлени гьакъында айта туруп, ювукъ гюнлени ичинде химия, биология ва физика дарслар юрюлеген кабинетлеге къураллар берилежегин де эсгермеге тюше. Шондан къайры да, ноутбуклар, охув класлар учун тарыкълы ясандырывлар, гёрсетив-аян алатлар йиберилежек. Муаллимлер буса янгы охув йылда уьчюнчю тирет янгыртылагъан билим берив пачалыкъ гесимлеге гёре ишлемеге гьазирлик гёрюп тура.
Насрулла БАЙБОЛАТОВ.
Читать также