Накануне в библиотеках поселений района прошли литературные вечера и книжно - иллюстрированные выставки классиков российской литературы и поэзии. Мероприятие охватило и воспитанников детских садиков, где юные читатели и дети, могли окунуться в мир культуры и духовного развития тех, кто создавал бессмертные произведения и стихи, в частности Пушкин, Лермонтов, Тютчев, Фет, Толстой, Гоголь, Есенин и др.

         -В октябре, именно в пору золотой осени, так полюбившейся классикам российской литературы, наша страна отмечает Всероссийский день чтения. Событие знаковое и значимое для всех любителей книг. Ведь чтение оставляет след в жизни человека, учит состраданию, доброте, чуткости, формирует характер и главное развивает культуру. 

В любой библиотеке, книга всегда ждет своего читателя. Так аудитория почитателей Пушкина самая разновозрастная, для детей есть сказки, от поколений до поколений, литература, проза и все его мастерские направления всегда пользуются у читателей всех поколений особым уважением и любовью.

 Как отмечают многие известные критики и писатели, литературный русский язык берет свое начало именно с творчества Александра Сергеевича Пушкина. Кто знает и читает его произведения, тот в совершенстве знает и русский язык. Уверена, что это мероприятие также будет способствовать увеличению количества детей желающих читать, - отметила директор ЦБС Хасавюртовского района Зульфия Абасова.

       Вчера, 18 октября, в Махачкале состоялось еженедельное аппаратное совещание под председательством мэра столицы Салмана Дадаева, в котором приняли участие сотрудники администрации города и подведомственных организаций.

В рамках  совещания мэр города дал ряд поручений, начав свое выступление, что на первом месте в работе администрации должен стоять комфорт горожан,  о необходимости замены уличного освещения с заменой старых на новые фонари, указал на огромное количество бесхозных и заброшенных люков на городских улицах и дворовых площадках, которые надо срочно демонтировать, также не надо останавливать работы по демонтажу незаконной рекламы, каждый торговец павильона должен привести в  эстетически приглядный вид свое здание и территорию.

 Все АЗС, которые торгуют не качественным бензином и тем самым негативно влияют на экологию города, необходимо привлечь к ответственности, после чего составить рейтинг, в котором будет отражено, на какой автозаправке имеется качественное топливо, а на какой нет, чтобы каждый владелец автотранспорта знал, куда ему ехать заправляться, резюмировал градоначальник. 

В конце выступления затронул вопросы трудовой дисциплины, о недопустимости просроченных поручений, каждому ответственному работнику будет объявлен выговор, если он халатно будет относиться к своим обязанностям в сроки исполнять распоряжения.

Более подробно на сайте 

   17  октября в Театре поэзии прошёл вечер памяти литературоведа, переводчика Натальи Капиевой к 110-летию со дня её рождения.

 Литературовед, критик, переводчик, фольклорист Наталья Владимировна Капиева (Славинская) родилась на Украине 8 сентября 1909 года. В 30-е годы переехала в Махачкалу. Вся творческая биография Натальи Капиевой тесно связана с Дагестаном и его литературой. За долголетнее служение литературному делу ей было присвоено звание заслуженного работника культуры Дагестана, присуждена премия им. Стальского, она была награждена орденом «Знак почета».

«Наталья Владимировна вместе со свои мужем Эффенди Капиевым стояла у истоков дагестанской писательской организации, они были главными организаторами Союза писателей республики. Сама Наталья Владимировна была человеком потрясающей скромности, хотя столько было сделано ею переводов, столько было собрано фольклора: сказок, песен – не говоря уже о литературоведческих статьях и книгах», – отметила народный поэт Дагестана Марина Ахмедова.

О Наталье Капиевой и её вкладе в дагестанскую литературу говорили председатель Союза писателей РД Магомед Ахмедов, руководитель Фонда им.Юсупа Хаппалаева Сулейман Хаппалаев, директор Театра поэзии Елена Гарунова, художественный руководитель Лакского театра Бадрижат Магомедгаджиева, народный поэт Дагестана Шейит-Ханум Алишева, ответственный секретарь журнала «Женщина Дагестана» Ажа  Абдурахманова, театровед Гулизар Султанова, руководитель литературного клуба «Креатив» Сейранат Абдуллаева. Школьница Мадина Ибрагимова прочитала стихотворение «В бой» Эффенди Капиева.

Вечер прошёл в рамках цикла мероприятий к 85-летию Союза писателей Дагестана.

        17 октября состоялась заседание Комиссии Минимущества Дагестана по вопросу управления земельными ресурсами. В мероприятии принял участие заместитель министра по земельным и имущественным отношениям Республики Дагестан Хабиб Джанаев.

В числе прочих было рассмотрено обращение Агентства по предпринимательству и инвестициям Республики Дагестан в Минимущество Дагестана. Агентство предложило принять в республиканскую казну земельный участок, предоставленный Агентству на праве постоянного и бессрочного пользования, с последующей передачей его Управляющей компании индустриальными парками «Аврора».

Речь идёт об участке в Карабудахкентском районе, которому Постановлением Правительства Республики Дагестан от 25 декабря 2018 г. № 190 присвоен статус индустриально-промышленного парка.  

Из акта осмотра сотрудниками Минимущества Дагестана следует, что на данный момент на участке идут работы по проведению инфраструктурных коммуникаций.

По итогу дискуссии было решено подготовить предложения о внесении изменений в Закон Республики Дагестан от 17 ноября 2015 года N 94. Они, свою очередь, позволят закрепить земельные участки без проведения торгов за управляющими компаниями в случае, если присвоен статус индустриального парка.

       Как сообщается в пресс-службе регионального Министерства по делам молодежи, на реализацию проектов, принимавших участие во Всероссийском конкурсе молодежных проектов, Дагестану выделили средства в размере 10 млн. 927 тыс руб.

В конкурсе победили 375 проектов, среди которых 35 проектов из Дагестана. На их реализацию выделена общая сумма в размере 179 480 200 рублей.

           Уллу Ватан давну къагьрулу йыллары бир заманда да унутулма болмай. Наслудан-наслугъа берилеген шо «эстафета эсделик» деп айтма да ярайгъан патриот ругь байлыкъны гючю осаллашма тюшмейгени де белгили. Шо янындан асгерлик макътавну музейлери хыйлы пайдалы иш юрютегенни де айрыча эсгерме тарыкъ деп эсиме геле. Буйнакск шагьардагъы шолай музейни директору Абдулла Магьамматов кёп йылланы узагъында яш наслуну патриот ругьда тарбияламакъ учун умпагьатлы хыйлы иш эте. Ону яхшы таныйгъан адамлар билелер, ол музейге ёлбашчылыкъ этип де, макъалалар, китаплар язып да оьзюгер берилген борчну гьеч ким багьана тапма болмас йимик бютюн этип яшавгъа чыгъара­гъан жигерли адам экенни.

Музей шагьардагъы ва райондагъы охув ожакълар булан тыгъыс байлавлукъ тутуп гьаракат гёрегени бу идараны иши мекенли къурулгъанны арив исбатлайдыр. Дагъы башгъа затлардан къайры да, Абдулла Магьамматов узакъ йыллар бою Буйнакск районну ТОКС деп айтагъан къурумуна да бажарывлу кюйде ёлбашчылыкъ эте. Ону сиптечилиги булан этилген кёп санавдагъы ахтарыв ишлер де сукъланар йимик гьасиллер де бере.

Буйнакск шагьарда булай гёрмекли музей къурулмакъны биринчилей ону директору Абдулла Магьамматовну гьаракатчылыгъы булан байлавлу этип айтмакъны гертилиги бар экенине мен инанаман. Музейге Советлер Союзуну Игити, лётчик Юсуп Акаевни аты къоюлгъан. Буссагьатгъы вакъти музейде 2 мингден де артыкъ экспонатлар сакълана.

Абдулла Магьамматовну язывчулукъ гьюнерини башлапгъы гёрмекли гесеги гьисапда Буйнакск шагьарны ва Буйнакск районну Уллу Ватан давну фронтларында къоччакълыкъ гёрсетген уланларына багъышлап ол язгъан биринчи санлы китап 2008-нчи йылда чыкъды. Оьзю тувгъан ва оьсген Буйнакск шагьардан ва Буйнакск райондан давгъа гетгенлени къысматлары ону учун таъсирли болгъаны, оланы гьакънда кёп къыйын тёгюп арив маълуматлар жыйып китап чыгъаргъаны ол оьзю де герти патриот ругьдагъы адам экенин исбатлайгъан бир жанлы мисалдыр.

Тарих ахтарыв ёлгъа оьзюню яшавун белгилемек деген пикру кимде буса да ёкъ ерден тувулунма болмай. Тарихи институтланы битдирип, «тарихчи» деген касбуну алмакъ да бу гьаракатда онча роль ойнамай. Азмы охув ожакъларда тарихи дарсланы юрютегенлер? Оланы арасында герти тарихчи болуп бажаргъанланы бирерлетип санама бола.

Мен о гьакъда айтагъаным, оьзю Абдулла Магьамматовну касбусу –художник. Ол 1964-нчю йылда Магьачкъаладагъы Жемалны атындагъы Дагъыстан чебер училищени битдирген. Бир вакъти ол Буйнакск шагьардагъы чебер школаны директору болуп да чалышгъан. 5 номерли школада педучилищеде дарс беривчю болуп да ишлеген. Болса да, ол оьзюню пагьмусун эл ахтарыв ишде, Уллу Ватан давну ортакъчыларын аян этив ишде гёрсетди деп айтма ярай. Ону бу гьаракатына, балики, белгили тарих ахтарывчу Булач Гьажиевни таъсири тийген буса да ярай. Неге тюгюл, Булач Гьажиев булан ол сав вакътини ичинде кёп ёлукъгъан, ону булан кёп ишлеген, ондан илгьам алгъан. Шону булан бирче огъар Дагъыстангъа аты айтылгъан эл ахтарывчу Булач Гьажиевни оьзюню гиччи ватанын нечик бек сюегени де юкъмай къалмагъандыр. Ону патриот ругь байлыгъыны тамурлары шону учун да бек теренде ерлешгени гьис этиле.

Буйнакск шагьардагъы асгерлик макътавну музейини директору лакъыр этме оьтесиз онгайлы адам. Ол кёпню билегенинден къайры да, оьзю билегенин башгъалагъа да берме сюе. Шо хасият ону оьзгелени арасында айрыча этип де гёрсете. Ол эсгереген кюйде, Уллу Ватан давну бизин элни ватандашлары учун оьтесиз заралы болса да, гьасиллер чыгъарып пайдаланма, яшавлукъ эс ва дарс алма болардай ерлери бар.

Биринчилей, давну натижасында бизин уьлке нечик гючлю эл экени тасдыкъ этилди.Ону ватандашларында, фронтда дав этеген солдатларында, офицерлеринде эл учун инг тарыкълы оьр патриот ругь барлыгъы гёрсетилди. Инг аслусу – халкъны арасында бирлик барлыгъы аян болду. Дюнья халкълары да шону англагъаны яхшы. Эгер де Россияны ва совет элдеги бары да респуб­ликаланы ватандашларыны арасында шолай бирлик болмагъан эди буса, бизге тиши-тырнагъына ерли савутлангъан ва давгъа тындырыкълы кюйде гьазирленип тургъан фашист Германиядан уьст болмагъа бажарылмас эди.

Уллу Ватан давда гючлю душманны утгъаныбызны бирдагъы бир себеби – о да партизан отрядланы кёмеги. 1812-нчи йылда да, Наполеон Россиягъа чапгъын этгенде де, ким биле, фельдмаршал Кутузов Москваны къоюп артгъа тартылгъаны да негьакъ болмагъандыр. Кюйге къарагъанда, ол шо заманда да элни ватандашларында герти патриот ругь барлыгъын, оьзге сёзлер булан олар уллу эли Россияны, дав фронтларда болмаса да, жанларын къызгъанмай якълажа­гъын биле болгъандыр. Шолай болма да болду. Шо вакътиде де рус армиягъа партизан отрядлар кёп кёмек этен. Экинчи дюнья давунда да партизан гьаракат болмагъан эди буса, фашистлерден уьст гелмеге де бажарылмас эди, деп ойлашагъан тарихчилер де бар. Балики, шоланы далили тюз буса да ярай.

Бирдагъы эсгерме тийишли зат – Ватан давдан сонг бузулгъан шагьарланы, юртланы аякъгъа тургъузмакъ, чачыв авлакъланы кююне гелтирмек учун юрюлеген гьаракатны заманында бизин уьлкени ватандашлары гёрсетме болгъан дослукъ ва татывлулукъ. Дав йылланы вакътисинде мекенлешген бирлик сонггъу йылларда да оьзюню яхшылыгъын гёрсетди.

Булай ойлашып къарасанг, 41-нчи йылны орталарындан 45-нчи йылны ахырлары болгъунча гечеси-гюню булан ябушуп уьлке ес болгъан Уллу Уьстюнлюкден сонггъу йылларда бизин халкъ «Уьлкени аякъгъа тургъузув ишлери», уллу макътавлагъа тийишли оьрлюк болду.

Шу ерде шулай бир затны эсгерме тарыкъ деп эсиме геле. Дав битген йылларда Украинаны тахшагьары Киевде экинчи къатына ерли бузулмагъан уьйлер болмагъан. Совет пачалыкъны ёлбашчылары талап этген кюйде, бары да биналар алдагъы кююнде къурулуп ишленген. Олай демек, шагьар алдагъы кююне гирген демек бола. Онча къурулушланы артына чыкъма тынч боламы? Промышленност, индустриализация, юрт хозяйство тармакъларда да нечик гьал болгъаны белгили. Дагъыстанда, оьзгесин айтмагъанда, Солакъ оьзенни сувун Магьачкъалагъа ва ариге де гелтирмек учун къурулгъан канал-татавул. Олар барысы да давну йылларында уьлкени халкълары гёрсетген уьстюнлюклени давамы болгъан деп айтсакъ да янгылыш тюгюл.

Буйнакск шагьардагъы асгер макътавну музейини директору Абдулла Магьамматов булан этеген лакъырны барышында, гелеген йыл Уллу Ватан давда уьст болгъанлыкъны 75 йыллыгъын оьтгеривге байлавлу болуп музей гёз алгъа тутгъан чараланы гьакъында да эсгерилди. Ол хабарлайгъан кюйде, шагьарны ва районну школаларында музейни таклифи булан эки темагъа багъышланып айланасында конкурслар юрюлежек. Охув йылны биринчи яртысында болажакъ конкурсну темасы – «Европаны халкъларын немис фашистлерден азат этив». Яшлар язажакъ материаллар шо вакъти СССР-ни янындан нечакъы адам тас болгъаны, оьлгени, халкъ чекген акъубалар, фронтлардагъы ва тылдагъы гьаракат ва оьзге тюрлю далиллер булан да толумлашдырылма тарыкъ.

Экинчилей оьтгерилежек конкурсну темасына «Игит шагьарлар» деп айтыла. Игит шагьарларыбызны бирлери эл тозулгъанда оьзге пачалыкъланы табиълигинде къалды. Олар алдагъы бир уьлкени шагьарлары болгъан сонг конкурсну темасы дагъы да гючлене деп айтма да ярай. Бу иш, озокъда, школагъа барагъан яшланы дав агьвалатланы, Уллу Уьстюнлюкню эсге алывлар булан бирче патриот ругьда тарбияламагъа да шайлы кёмек этежек.

Музей уьйню залларын, мени къаравума гёре, дагъы да арив этип исбарласа яхшы болар эди. Бир уллу залда, Абдулла айтагъан кюйде, алда 80-ге ювукъ шанжаллар болгъан. Шонда гьар тюрлю ёлугъувлар оьтгерме де онгайлы. Гьали залда бир нече тюгюл шанжаллар гёрюнмей. Эсгиленип, олтурма ярамайгъан болгъанда оланы тайдырма тюшген. Янгыларын алма да харж ёкъ.

Харж ёкълукъ къайсы идараны да, адамны да тарчыкъгъа тарытагъаны белгили. Музейге кёмек тарыкъ экени ону ичине гиргенде де гёрюне. Директор магъа англатгъан кюйде, гьакимлени янындан «этежекбиз» деген сёзлер кёп эшитилсе де, шолар гьакъыкъатда яшавгъа чыкъмай къала.

Музей Буйнакск шагьарны ортасында, барма-гелме ­онгайлы бойда ерлешген. Ону къырыйында аз буса да топуракъ ери де бар. Муну мукъаятлы этип янгыртмагъа, шагьар, район гьакимлени янындан, озокъда, кёмек тарыкъ.

– Музей сени къастынг булан къурулгъан деп айтма да ярай. О вакътилерде де кёмексиз иш юрютме бажарылмай болгъандыр чы, ким кёмек этген эди дагъы сагъа? – деп сорайман Абдулла Магьамматовгъа.

– Бинаны алагъанда да, музейни оьзге ишлерин кютегенде де, Хизри Исаевич кёмек этген эди. Ону яхшылыгъы болмагъан эди буса, шо ишни яшавгъа чыгъарма умут ёкъ зат эди, – деп жавап берди ол. Бираз токътап, дагъы да сёзюн булай узатды:

– Токъсанынчы йылланы ахыры болгъунча бизин ишлерибиз арив эди. Музейде ишлейгенлени санаву 10-дан кёп эди. Гьали аз, етишмей. Бирдагъы бир масъала бар бизге четимлик этеген. О да музейге гелгенлеге билет сатып, олардан акъча алма тарыкъбыз. Яшлагъа да билетлер сатылма тарыкъ. Мен бир школагъа барсам, яшланы музейге ча­къырып, патриот ругь байлыкъ къошагъан иш этейим деген чакъы зат да къалмагъан. Оьзлеге акъча болсун деп айлана деп эсине геле оланы кёплерини...

Гертиден де, яшланы патриот ругьда тарбияламакъ учун оланы ата-анасы акъча тёлеме тарыкъ болуп къалагъан йимик бола чы дагъы бу. Тек огъар да бир башгъача ёллар тапма къыйын тюгюл. Школалагъа барагъан яшлардан музейден айлангъаны саялы, кёп гьакъ алынмай. Шо акъчаны шагьар яда район администрацияланы, юрт муниципалитетлени янындан да гёрсетме ярар эди. Театрлагъа, концертлеге, юбилейлеге, кочапланы уьстюнлюклерин белгилемеге кюй табылгъан сонг, яшланы асгер макътавну музейине экскурсиягъа алып бармагъа да шо ишни эрши гёрсетмейген кюйлер де табылмай къалмас.

Музейни чечме герекли масъалалары, этилме тарыкъ ишлери кёп. Директорну янындан буса гьаракат бар. Харж янындан да кёмеклер болдурмагъа ёл табылмай къалмас бугъай. Яхшы къастлар, хыяллар яшавгъа чыгъар деп умут этебиз.

      Алдындагъы гюнлер Саратовда болгъан къайгъылы агьвалатдан сонг Пачалыкъ Думаны депутатлары, гьаман да йимик, явгъан янгурну артындан ямучу алып чабагъандай, бир-бир законланы алышдырмаса ярамай деп къувунлу сесин чыгъара. Бу гезик депутатланы жанланывуна Саратовда 9 йыллыкъ къызъяшны оьлтюрювю себеп болуп токътады. Мисал учун, Думадагъы «Справедливая Россия» деген фракцияны башчысы С. Миронов Уголовный кодексге жинаятчылагъа къаршы оьлюм гьукму гесивню къайтармакъны таклиф эте.

РФ-ни Ич ишлер министерлигини маълуматларына гёре, уьлкеде гьар йыл жинаятчыланы къолундан орта гьисапда 2 мингге ювукъ яш оьлюп гете. Шо вагьшилик ишлени къайсы да юрекде гьалекли, къарсалавлу гьислени тувдура. Гюнагьсыз яшны жанын къыйгъан жинаятчы мени къолума тюшгей эди деген ойлар къуршай. Бизин анадаш Дагъыстаныбызгъа бакъсакъ, тавлар элибиз де яшланы аманлыгъын болдуруп болагъан атав йимик гёрюнмей. Дагъысын айтмагъада, 8 йыллыкъ Калимат Омарованы къайгъылы къысматы нече-нече инсанны юреклерин титиретди. Арадан бир гьавур заман оьтсе де, гьали де ва дагъы да шо агьвалат эсинге тюшюп гетип, пашман ойлардан къутулуп болмайсан. Анасы Калиматны тюкенге аш алма йиберип, ол дагъы уьюне къайтмай къала. Арадан ай ярым оьтюп, амалсыз гиччипавну сюеги кетен сумканы ичинде татавулда табыла. Шо вагьшиликни этген «йыртгъыч» гьали де парахат яшап, орамлардан гезеп тура. Балики, гезикли къурбанын излей буса да билмейбиз.

Шо заман бизин депутатларыбыз неге сесленмеди? Неге жинаятчы гьали де тутулмагъан деп аманлыкъны къоруйгъан къурумлагъа къабунувлу кагъызлар бакъдырмай? Тюзюн айтгъанда, Пачалыкъ Думада оьлюм тёрени къайтармакъны масъаласы Саратовдан сонг арагъа чыкъгъанлыгъыны себебин мен башгъа затдан гёремен. Белгили кюйде, къызъяшны оьлтюрген адам тутулгъанда, юзлер булангъы ерли жамият полицейскийлени аралап, жинаятчыны оьзлени къолуна бермекни талап этген эди. Демек, халкъ жинаятчы тийишли такъсырын аларгъа инанмай, аманлыкъны къоруйгъан къурумлар, судлар законгъа гёре борчун кютежегине шеклик эте. Халкъ турса мююз ... болагъанын бизин депутатларыбыз англамай тюгюл. Шо саялы, жамиятны арасында тувулуна гелеген разисизликлени басылтмакъ учун, такъсырлавну гючлендирмекни масъаласын арагъа чыгъара. Жинаятчы ишни айланасындагъы къувун солкъ болгъанда, оьзлени шо сиптесин де тез унутажакъ.

Мен яшланы жанын къыркъгъан, хорлагъан жинаятчыланы гюллелемекни яныман. Шогъар къаршы чыгъагъанлар оьзлени къаравун якъламакъ учун инамлыкъны тувдурмайгъан шекли далиллени гелтире. Сайки, Китайда шо тайпа жинаятчыланы судну гьукмусу булан оьлтюрсе де, шо уьлкеде жинаятчылыкъ тёбен тюшмей. Неге гьаман сайын Китайны мисалгъа гелтирегенин мен билмеймен. Тек олар аян этеген маълуматлар герти гьалдан кёп арек. Яда Европаны бизге хатири къалажакъ деп пушургъаналар. Къачандан берли Россия Европагъа тынглай, къулакъаса къалгъан? Неге Европаны оьлюм суд гесеген Американы Бирлешген Штатларына хатири къалмай? Россия 1997-нчи йылдан тутуп, Уголовный кодексинден оьлюм тёрени тайдырып, жинаятчыланы даимликге эркинликден магьрюм этеген къайдагъа гёчген.

Уьлкени бюджетинден гьар айда даимликге эркинликден магьрюм этилген жинаятчыгъа 19 минг манат харжлана. Йылгъа нечакъы чыгъа – санап къарагъыз. Неге мен, сен, бирдагъылар бизин алапаларыбыздан, гелимлерибизден тутулагъан акъчагъа оланы сакълама тарыкъбыз? Оьлюм тёреге къаршылар бирдагъы бир затны кёп эсгере болалар. Сайки, къалгъан ­оьмюрюн туснакъда оьтгережек жинаятчы этген ишине гьёкюнюп, къыйналып туражакъ. Шо да – уллу ялгъан. Олар бир затгъа да къыйналмай, бу дюньядагъы яшавун къыркъмаса, къырчын турувун не шартларда да, не гьалларда да узатма сюелер.

Бизге яшавубузну йыракъдагъы «агъайлагъа» къарамай, оьзюбюзню ич мердешлерибизге, тарихи сынавубузгъа гёре къурма тезден заман болгъан. Россияны Уголовный кодексине оьлюм тёрени къайтарма герек!