«Янгыгент Гьайдакъда ят юрт тюгюл»

Гьайдакъ район Къыбла Дагъыстанны чинк де гёзел, инг де гёрмекли ва лап да чомарт бою десек, гьакъыкъатгъа къы­йышмай къалмас. Бу якъда алдан берли гьар тюрлю миллетлени вакиллери ата-бабаларындан оьзлеге варисге къалгъан пайдалы мердешлеге ва саниятлагъа аминликге берилип яшайгъаны гьалиги заманда да ачыкъдан ташдырыла ва иштагьландырмай болмай. Мен «Ёлдашда» ишлейген чакъы заманны ичинде ишге байлавлу болуп бир йыл да Гьайдакъгъа сапар чыкъмай къалмагъа намусум къабул этмеген.

Бу йылны салкъын гьавасы булангъы язбашында болгъан явунлардан тойгъан биченликлер торайып, денгизге парх бере, юваш эшеген къабу елге гёзюнг гёреген чакъы авлакъ астаракъ булан толкъун ура…

– Йыл йылгъа ошамай, – деп Янгыгент юрт администрацияны башчысы Мустапа Гьажиев оьзюню гёнгюндеги разиликни малим эте. Гёресиз шо ари бетдеги аркъалардагъы бичен аракъланы. Эки оьгюзюм аранда, не къайгъым бар боранда дегенлей, яз имканлыкъланы къолдан чыгъармай гьаракат этегенлеге къышлав да четим болмас, тас этивлерсиз чыгъажагъы гьакъ.

– Мустапа Агьматович, отлавлукъланы, биченликлени байлыкълары, гертиден де, сююндюре. Гьалиги заманда юртлуланы къуллукълары нечик кютюле, яшавну онгайлыкъларындан олар магьрюм къалмаймы?

– «Гьайдакъ район» деген муниципал къурулувуну башчысы Алим Темирболатов оьз ишинде янгы адам болса да, ол борчларына намуслу кюйде янаша. Айтмагъа сюегеним, Гьайдакъда Янгыгент де ят юрт тюгюл, оьзге юртларда яшайгъан ватандашлагъа йимик янгыгентлилеге де бар имканлыкълагъа гёре къуллукъларын кютювде материал ва харж якъдан кёмекге къол ялгъана.

Белгили болгъан кююнде, гьалиги заманда уьстде атлары эсгерилген дёрт де юртда яшайгъан ватандашланы умуми санаву 3 минге ювукъ болгъан. Демек, йылдан-йылгъа юртлуланы умуми санаву артып тербей. Адамланы санаву артгъан сайын, оланы къуллукълары да кёп бола бара. Ерли гьакимлик къурулувуну башчылары да гьалиги заманда артып тербейген талапланы гьисапгъа алып чалышмагъа къаст эте демеге ярай.

– Мустапа эл намусгъа байлангъан, жамият тапшурувланы ер этмейген бажарывлу гьаким башчы гьисапда гьюрметге лайыкълы адам, – дей Янгыгент орта школаны директору Гьажигерей Юсупбекович Агьматов. – Юртлуланы уллу, гиччи деп бир-бириндей айырмай, гьарисини талапларын гьисапгъа алып, къуллукъларын яшавгъа чыгъармакъ учун къасткъылып ишлей. Шо кююнде, ерли орта школада да яшланы тарбия-билимлерин камиллешдиривге гьайлы кюйде янашангъаны разиликни тувдура.

Яшда гёрген яшынмас дегенлей, озокъда, яшлар оьз уясында нени гёрсе учгъанда да шону этер. Яшырмагъа тарыкъ болмай, алдагъы заманларда йимик янгыртывланы барышында, белгили себеплеге гёре, уллу майданларда авлакъланы ишлетип, ломай юзюм, емишлер оьсдюрмеге четим болгъан.

– Балыкъ сувну терен ерин излей буса, озокъда, адамлар да къазанчлы-хайырлы ерлени тангламагъа муштарлы бола, – деп узата лакъырын Мустапа Агьматович. – Тышгъа къазанч этмеге Тюмен бойлагъа гетеген янгыгентлилер де къаршылашмай тюгюл. Тек гете буса да, къайырмас эди, ата юртума аслу гьалда мадары къолай болуп къайтса.

– Мустапа Агьматович, алда «Янгыгент» совхозда уллу майданларда юзюм борла, емиш тереклер оьсдюрюле эди. Гьали ерли топуракъларыгъыз некъадар асувлу кюйде къоллана?

– Бизин дазуларыбызны ичиндеги топуракъланы умуми майданы 6 минг 400 гектаргъа етише. Шо майданланы 3 минг 600 гектар ери юрт хозяйство агьамияты булангъы топуракълар санала. Бир нече сабанчы-фермер агьлюлер бизде де бар эди. Гьалиги заманда шоланы къысматы къыйынлы гьалда, айлана якъдагъы кризис гьаллардан ёл алып болмай, ишлери четимлеше.

Гьалиги заманда ишге гючю чатагъан тайпалар, юрт агьлюлер ашлыкълар чачмагъа башлагъан. Шону учун 300 гектардагъы сюрюлеген майданлар ишлетилине. Дагъыстанны къыбла районларындагъы оьзге къумукъ юртларда йимик, яз вакътилерде ичеген ва авлакъланы сугъарагъан сувланы масъаласы къыйынлаша. Шону гьисапгъа алып, бугюнлерде Янгыгент де районну оьсювюню хас программасына гийирилген. Шону булан янаша юртну ичиндеги орамланы, айлана якъдагъы ёлланы, кёпюрлени къурув, янгыртыв ишлени юрютюв давам этилине.

Янгыгент хоншудагъы Къаягент районну Башлыгент юртуну топуракълары булан дазулаша. Шо саялы эки де юртну халкъына ёлланы ярашдырмакъ учун булкъаларда бирлешмеге тюшегени гьакъда да юртну гьаким башчысы айрыча эсгермей болмады. Артдагъы гюнлерде юртну ичинде де 1,5 чакъырым мезгилдеги орамлар ярашдырылып онгарылгъан.

Бу йыл язбашда Гьайдакъ райондагъы Янгыгент юртну бузулгъан кёпюрюню орнуна янгысын къуруп пайдаландырывгъа берив де шатлы ва гёрмекли агьвалат болду. Шону ачылывуна байлавлу болуп юртгъа, районну гькимбашы Алим Темирболатов да гелип ортакъчылыгъын болдурду.

– Янгыгент юртда яшайгъанланы талаплары тергевсюз къалмай, – деди ол. – Бугюн пайдаландырывгъа берилеген кёпюрню ачылыву да шогъар шагьатлыкъ эте. Шо буса, бизге де белгили болгъан кююнде, алдан эсе янгыгентлилеге республикабызны тахшагьарына ва оьзге ерлерине барагъан ёлланы 50 чакъырымлагъа къысгъартмагъа имканлыкълар яратды.

Суратларда: агъачарада ерлешген Янгыгентни гёрюнюшю; янгы ишленген кёпюрню пайдаландырывгъа беривюню ачылывунда (солдан онггъа багъып районну ЖКХ къуллугъуну касбучусу Абдулла Устарханов, «Гьайдакъ район» деген муниципал къурулувуну

башчысы Алим Темирболатов ва Янгыгент юрт администрацияны башчысы


Мустапа Гьажиев); яныртылгъан кёпюрню гёрюнюшю

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля