Элбрус Къазбеков:

«Талаплар арта, тас этивлер кемий»

Бугюнлерде Къаягент районда болгъанда, бизин газетни экономика ва бизнес бёлюгюню редактору Къарамагьаммат Къараев, ону булан ёлугъуп, ишлени салынгъан кююне ва барышына байлавлу лакъыр этген.

Лакъырлашыв тёбенде охувчуланы тергевюне бериле.

– Элбрус Къурбанович, Къаягент район электрик сетлени коллективи буссагьатгъы вакътиде нече адамны къуллугъун кюте?

– Районда яшайгъанланы умуми санаву 55 мингге ювукълашып тура. Шоланы барысыны да электрик гючге бакъгъан якъдагъы талаплары кютюле демеге ярай. Бизин къурумда гьисапгъа алынгъан абонентлер 11 мингге ювукъ бар.

– Районну электрик сетлеринде ишлейгенлер?

– Бизин коллективде, къысгъача жамын чыгъарып айтгъанда, алапа алагъан 42 адам бар.

– Къыйын тюгюлмю?

– Биз оьз борчларыбызны намуслу кюйде кютмеге къаст этебиз. Тек къоллавчулар чакъда-чакъда янгылыш ойлагъа бойсынып, бизин булан эришивлюклеге чыгъагъан гезиклери де къаршылаша. Шо къыйын. Неге тюгюл, олар, айрокъда янгы авулларда яшайгъанлар, янгы электрик линияланы къурмакъны бизден талап эте.

– Ким къурма тарыкъ?

– О – ерли администрацияланы борчу.

– Нечик?

– Нечик болагъандыр, адамлагъа яшавлукъ уьйлер къурма ер берегенде, проектлени къуруп, бары да онгайлыкъларын болдуруп, сонг пайлама тарыкъ бола. Гьа­къыкъатда буса адамлар бизин бетибизни талай. Мисал учун айтгъанда, Янгы Къаягентде янгы авулда гьалиден 10 йыллар алда ерлер электрик линияланы проектлери этилинмей пайлангъан эди. Эгер де шону дазуларыны ичинде 200 участка берилген эди буса, шогъар кюрчюленип, ЖКХ-ны къуллукъланы кютювге байлавлу проекти де болма тарыкъ эди. Тек этилмей. Адамлар сонг шо себепден электрик сетлеге оьзбашына къошулма амракъ бола. Натижада уру, тас этивлер кёп бола. Гьар юртну, районну социал-экономика оьсювюню хас программасы бола. Тек шоланы талаплары оьз заманында яшавгъа чы­гъарылмай. Аслу гьалда артгъа салынып тура. Адамлар да, шолайлыкъда, яшавну онгайлыкъларындан магьрюм къалып гьакий, митинглер оьтгермеге муштарлы бола. Айтмагъа сюегеним, шо гьакъда ра­йонну ва юртланы гьакимлерине унутмагъа тюшмей.

– Элбрус Къурбанович, олай буса, сизин коллектив не булан машгъул бола, ачыкъ этип айтма бажарыламы?

– Бажарыла. Биз электрик линиялардан таба къоллавчулагъа электрик гючню етишдиребиз. Шону учун гьар йыл тетик­лерин тайдырмакъ учун ремонт ишлер де кютюле.

– Трансформаторланы ким сала?

– Шо да, баягъы, социал-экономика программаларда гёрсетилип яшавгъа чыгъарылма герек. Биз салмайбыз. Мисал учун, районда Дербентден ва Магьачкъаладан гелип ишлейгенлер администрациялар булан дыгъарлашып сала. Сонг бизин балансыбызгъа гёчюрюле.

– Адамлар, къоллавчулар шону, билип де, билмей де, айтды-къуйтдулагъа ёл берилегенин яхшы биле. Тек сиз этген ишигизни гёрмеге сюймей. Бу йыл къышны алдында районда не йимик ишлер этилинген?

– Сизин пикругъуз булан толу кюйде разимен. Озокъда, олар бизин ишибизге рази болгъаны тарыкъ. Шону учун биз бу йыл 60 чакъырым линияланы янгыртып турабыз. Савлай районну ичинде буса электрик гюч юрюйген линияланы умуми узунлугъу 650 чакъырым бар. Бизин балансыбызгъа 188 трансформатор алынгъан. Къуллукъланы сан яны болсун учун, ярашдырыв ишлер де сан яны булан оьтгерилмеге герек экени бизге англашыла.

– Савлай республикабызда тас этивлер 40–50 процентлеге чыгъагъаны гьакъда белгили. Сизде нечикдир?

– Тас этивлени аз этмек учун линияланы да янгыртма тарыкъ, уруну да токътатма тюше. Шону гьисапгъа алып айтгъанда, бизде тас этивлер 17–18 процентлерден кёп тюгюл. Демек, савлай республикадан эсе, эки керен аз.

– Тас этивлени алдын алма нечик бажарыла?

– Бирдагъы да такрарлайман, янгыртыв ишлени оьтгермеге, уруну токътатмагъа тарыкъ. Биз бу йыл 60 чакъырымда электрик линияланы янгыртгъаныкъ гьакъда айтылды. Шону булан дазуланмайлы, янгы электрон санавучлар (счётчик) салыв ишлер де бугюн-тангала тамамланма тарыкъ.

– Бизге къоллавчулар чакъда-чакъда о гьакъда сорай бола, санавучлар гьава­йын, гьакъсыз салынамы?

– Шолар федеральный программагъа гёре тегин салына.

– Санавучланы сиз саламысыз?

– Башгъа адамлар сала.

– Этген ишине гьакъ алынамы?

– Олар да къазанч учун алапагъа ишлейген адамлар буса, неге алынмай.

– Нече адамгъа салынгъан, абонентлени нечеси къалгъан?

– 10 минг 414 абонентни 10 минг 200-не салынып битген.

– Шоланы салынагъаны нечакъы заман бола? Болжаллары сакъланамы?

– Муна бу йыл эки йыл битежек. Шону булан районда да янгы санавучланы къурашдырыв тамам болажакъ.

– Къоллавчулар янгы санавучлагъа нечик янаша, не дей, токну кёп харжлай дейгенлер болмаймы?

– Тюзюн айтгъанда, болмай да къалмай. Тек янгы электрон алатлар-санавучлар янгылыш болмай, харжлангъан электрик гючню бар кююнде гёрсете. Озокъда, баягъы кюйде урлап уьйренгенлер шогъар рази болмажакъ. Алдан берли де гьар заман айдан-айгъа тёлеп уьйренгенлер рази.

– Къоллавчулар кёп болагъаны багьалагъа нечик таъсир эте?

– Яшырмагъа негер тарыкъ, о базар экономиканы законларына гёре бола, талап­лагъа гёре багьалар да артса тюгюл, кем болмажагъы гьакъ.

– Элбрус Къурбанович, низамгъа бойсынмайгъан къоллавчулар боламы?

– Бола.

– Шолай гезиклерде не этиле, такъсырланамы?

– Актлар языла.

– Кёп языламы?

– Савлай районда бола айда – 20–25.

– Сонг?

– Сонг тёлемейгенлер болжалы оьтген саялы, артыкъ гьакъ тёлей.

– Тёлемесе?

– Тёлемесе, судгъа бериле.

– Сизин коллективде ишлейгенлер низамны бузмаймы, борчларын нечик кюте?

– Бизде, уьстде де эсгерилген кюйде, 42 адам ишлей. Шоланы 10-су – инспектор-операторлар. Тюзюн айтгъанда, бизде шо саялы ишинден къуваланагъан гезиклер кёп тюгюл.

– Элбрус Къурбанович, сиз «Ёлдаш» газетни бетлеринден таба къоллавчулагъа, охувчуларыбызгъа дагъы не затны гьакъында айтмагъа сюер эдигиз?

– Айтма затлар аз тюгюл. Аслусу, электрик гючню урламай, харжлангъан электрик гюч саялы гьакъланы оьз заманында тёлегенин сюер эдик. Неге тюгюл, бизде ремонт ишлени оьтгермек учун да оьз маяларыбызны топламасакъ бажарылмай.

– Районда шо саялы борчлар топланамы?

– Тюзюн айтгъанда, олай кёп тюгюл. Гьалиге ерли 1–1,5 миллион манат борч топлангъан.

– Бирдагъы сорав, гьакъланы оьз заманында тёлемесе, нече гюнден уьстюне къошум гьакълар салынып башлай?

– 45-нчи гюнюнде харжлангъан электрик гюч саялы, дагъы артгъа къоймай тёлемеге герек бола. Ёгъесе…

– Ёгъесе?

– Ёгъесе, 45-нчи гюнден сонг, гьар киловатны уьстюне салынагъан къошум гьакъ артып туражакъ. О саялы да, гетген янгурну артындан ямучу алып чапмайлы, оьз заманында борч­лар яшавгъа чыгъарылса, эки арада татывсузлукъ да аз болажакъ.

– Сизин шолай гючюгюз бармы?

– Бизин борчубуз гьакъда мен уьстде де эсгердим, бизге йиберилген гюч электрик сетлерден таба къоллавчулагъа етишдириле. Низамны бузагъанлагъа къаршы биз де иш гёребиз, тек такъсырланагъанлар электрик гючню къоллавчулагъа сатып береген «Энергосбыт» компанияны ерлердеги къуллукълары кюте.

– Ишлеригизни артгъа салгъан бусакъ, гечип къоюгъуз. Баракалла.

– Сизге де яшавну онгайлыкъларындан артда къалмайгъан кюйде савлукъ ва аманлыкъ ёрайбыз.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля