Далапчылыкъ къоркъунчлу гьалда

 


Совет заманларда жумада бир чыгъагъан «Неделя» деген газет бар эди. Шонда охугъаным эсимде. Алтын Орданы башчысына тышдан гелген элчи:  «Орус бийликлерден неге аз ясакъ аласыз? Олар чы сиз нечакъы авур ясакъ салса­гъыз да тёлеме гьазир!» деген шу ёрукъда гьакъыл берме къарагъан элчиге Алтын Орданы башчысы булай жавап берген: «Биз кёп уллу ясакъ салсакъ, орус бийликлер айынмажакъ, олар ярлы болажакъ, бизге ясакъ берме гьалы да къалмажакъ. Аз ясакъ салсакъ, олар бай болажакъ, бизге тёленеген ясагъы да артажакъ…»

Гьакъыллы политика шолай юрюле. Совет уьлкени экономикасы аякъгъа турагъан 20-нчы юзйылны 20-нчы йылларында онгача есликни душманы совет уьлке де экономиканы аякъгъа тургъузувну  увакъ далапчылыкъдан башлагъан. Оланы тозмагъан, къайта, уьлкени гьалын ойлап, олагъа оьсме имканлыкълар яратгъан.

Гьалиги экономистлер де увакъ далапчылыкъны айынма къойма герек, олар айынсын учун  имканлыкълар яратма герек деп  къаныкъса да, иш-ишге тюшгенде, оланы якъланмайгъаны гёрюнюп тура. 90-нчы йылларда, онгача есликге имканлыкълар берилгенде, олар, оруслар да айтгъанлай, янгурдан сонг къолкъотур оьсегендей яйылды. Оланы гелимини 80-90 процентин пачалыкъ, тюрлю-тюрлю налоглар булан «сыдырып» башлагъанда,  увакъ далапчылыкъ, айрокъда фермер хозяйстволар тозулуп башлады.

Увакъ ва орта далапчылыкъ Россияда айынмай деп айтыла. Тек шо бизнес айынсын учун этилеген пайдалы ишлер де гёрюнмей. Ону айынма къоймайгъан кимдир? «Аргументы и факты» газетде В.Соловьёв айтагъан кюйде, Россия Федерацияны Президенти В.В.Путин  налогланы оьлчевюн кемитме герек деп айта, ондан бир жума алда буса Россияны Пачалыкъ Думасы налогланы артдырма герек деп тавуш бере. В.Соловьёв булай айта: «Мен адамлар айынсын, мадарлы болсун, иш ерлер ачылсын учун, увакъ ва орта далапчылыкъгъа салынагъан налогланы бир нече йылгъа тайдырар эдим».

Токътавсуз напны, газны сатып яшама бажарылмай. Айрокъда бай  пачалыкълар санкциялар салгъан уьлкеде гьар этилеген иш ойлашынып этилме герек бола. РФ-ни Президенти В.В.Путин Россияны экономикасыны оьсювюне байлавлу бир-эки йылгъа къыйын болажакъ, сонг уьлке тюрленме башлажакъ деп билдирди. Увакъ ва орта далапчылыкъ янчыла буса, уьлкебиз коррупциягъа батылгъан буса, пачалыкъ не ёлда тюрленежеги гьалиге белгисиз.

Россияны экономикасы Азиягъа бурлукъгъаны гёрюне. Нап, газ быргъылар салынып, дыгъар­лар ишге гирип битгинче, аз заман гетмес.

Бизин пачалыкъны башчылары нечакъы чул бермей турса да, тыш пачалыкъланы санкциялары бизин яшавгъа этеген яман таъсири билинип тура. Шо пикруну гертилемек учун янгыз багьалар артагъанны алсакъ да таманлыкъ эте.


А. ГАМЗАЕВ.


Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля