Озокъда, дюньяда токъташгъан харж къытлыгъы далапчыланы кисесине де урмай къоймады. Тезлик булан чечилмеге герек кёп санавдагъы четим масъалалары бабаюртлу далапчыланы да ёкъ тюгюл. Шоланы заманында ва тюз кюйде чечивден далапчылыкъ тармакъны гележеги чи нечик де, савлай районну экономикасыны алгъа барыву гьасил болажакъны далапчылар да, районну башын тутгъанлар да яхшы билелер.
Къыйын вакътиде далапчылагъа насигьатлар булан да, ёл гёрсетив булан да кёмек этмек учун артдагъы гюнлерде Бабаюртда иш сапары булан Дагъыстанны далапчыларыны ихтиярларын якълайгъан вакили Завур Мажитов болду. Районну далапчылары булан оьтгерилген ёлугъувда районну башы Элдар Къарагишиев, районну прокурору Зайнудин Къанболатов, район судуну ёлбашчысы Мурзабек Мурзабеков, ФСБ-ни район бёлюгюню ёлбашчысы Ямудин Гьайдаров, юрт администрацияланы ёлбашчылары, район ва юрт жыйынланы депутатлары ортакъчылыкъ этдилер.
Жыйынны ача туруп, Завур Мажитов районну далапчыларын республикада юрюлюп турагъан гьар тюрлю программалар булан таныш этди, оьзюню янындан олагъа этип болагъан кёмегин айтды.
– Гьалиги вакътидеги харж къытлыкъны шартларында далапчылыкъ тармакъгъа тюшген авур юкню биз яхшы билебиз, – деди Завур Мажитов. – Артсыз-алсыз тергевлени, инфляцияны айрокъда увакъ бизнесге этеген заралы гьакъда айтып турма да тюшмейдир. Далапчыланы гьаракатын олар оьзлени ихтиярларын билмейгенлик де сувута. Шо якъдан да биз болагъан кёмегибизни этмеге гьазирбиз, – деди ол.
Бабаюрт районну увакъ ва орта бизнеси сатыв-алыв булан да толумлаша. Юртларда ишлейген гьар тюрлю тюкенлер, халкъны талапларын кютеген деллекханалар, ашханалар, ательелер бугюнлерде авур заманланы башындан гечирип тура. Яшырмагъа негер тарыкъ, кёбюсю юртларда ишлейген тюкенлер айдан-айгъа, алападан-алапагъа ишлемеге борчлулар. Неге тюгюл де, къайсы тюкенде де сатыв-алыв борчгъа юрюле. Алапалар, пенсиялар гелгенче ашамай турмагъа бажарылмай чы. Тюкенлени эшиклери буса алывчулагъа гьаман да гьазир. Борчдан-борчгъа гирип ишлемеге борчлу тюкенлеге къырдан гелеген гьар тюрлю тергевлени де къошса, оланы уьстюне юкню авурлугъун англамагъа къыйын тюгюл.
Мен оьрде де эсгерип гетген йимик, районну юрт хозяйство тармагъыны мекенли алгъа барыву эслене. Тек шо тармакъда чалышагъан далапчыланы алдына да четимликлер чыкъмай тюгюл. Аслу гьалда шо районда болдурулгъан ашлыкъланы сатып алагъан ерлер, тез бузулагъан ашлыкъланы узакъ замангъа жыйып болагъан ерлер ёгъу булан да байлавлу. Гьакъыкъатда ашлыкъ болдурувчулар оьзлени тюшюмлерин, малын бютюнлей де сатывгъа чыгъарып болмай къалагъан гезиклер де ёкъ тюгюл.
– Бугюн Хамаматюртда тез бузулагъан ашлыкъланы жыйып болагъан хас имарат ишленген эди буса, юртда болдурулгъан юзюм булан къышны боюнда савлай районну кютюп болажакъ эди, – дей «Юзюмчю» деген фермер хозяйствону ёлбашчысы Шагьав Зубайыров. – Юзюм бав салмакъны пайдасы да артажакъ эди. Гьакъыкъатда биз килосун 25-30 манатдан тилеп сатагъан юзюмню багьасы къышгъа юз манатдан кем болмай. Шондан биз де тас этебиз, алывчуланы кисесине де авур бола.
– Орта бизнес – Бабаюрт районну экономикасыны алдынлы ва оьсюп турагъан бёлюгю гьисаплана, – дей Бабаюрт район администрацияны экономикагъа къарайгъан управлениесини ёлбашчысы Камил Абсаламов. – Районну налог базасын толтурагъан да, янгы иш ерлер чыгъарагъан да олар. Демек, шексиз, увакъ ва орта бизнес районну алдында токътагъан жамият масъалаланы кёплерин чече. Амма далапчыланы арасында, законну ёлундан тайып, яшыртгъын бизнес юрютмеге къастлылар да ёкъ тюгюл. Гетген йылны боюнда олайланы арагъа чыгъармакъ ва налог къурумлагъа гьисапгъа салмакъ учун хыйлы иш этдик.
Камил Абсаламовну сёзлерине гёре, янгыз 2016-нчы йылны ичинде районда увакъ ва орта бизнес булан законсуз кюйде машгъул 198 далапчы арагъа чыгъарылгъан. Йылны ахырына оланы 175-вю налог къурумларда гьисапгъа алынгъан.
– Гьалны бары да янларын гьисапгъа алып, законну ёлу булан ишлейген далапчыланы ихтиярларын якъламакъ учун район администрацияны янында хас штаб къургъанбыз, – деп узатды оьзюню сёзюн Камил Абсаламов. – Сонг да, районну ёлбашчысыны янында увакъ ва орта бизнесни оьсювюне къарайгъан совет де къурулгъан. Шо да, бизин гьисабыбызда, районну далапчыларыны ихтиярларын якъламакъ учун этилеген чаралар.
Далапчыланы ихтиярларын якълавда ва олагъа кёмек этивде районда гетген йылны боюнда да хыйлы иш этилди, гележекде де биз гьаман да далапчылагъа болагъан кёмегибизни этежекбиз, – деди, Бабаюртда болгъан ёлугъувну жамын чыгъара туруп, «Бабаюрт район» деген муниципал къурулувуну ёлбашчысы Элдар Къарагишиев. – Бугюнгю ёлугъув бизин учун да, далапчылар учун да пайдалы болду демеге ярай.
Бизге районну далапчылыкъ тармагъыны алдында токътагъан четимликлени арагъа чыгъармагъа бажарылды. Оланы алдын алыв булан да гележекде биз машгъул болажакъбыз. Неге тюгюл де, увакъ ва орта бизнес районну савлай экономикасыны оьсювюне къошум этеген уллу гюч экенни биз яхшы англайбыз.
Ёлугъувну ахырында Завур Мажитов далапчыланы гьар тюрлю сор
вларына тындырыкълы кюйде жаваплар берди. Эгер закон якъдан олагъа кёмек тарыкъ болса, ол гьаман да кёмек этмеге гьазирлигин билдирди.
Герейхан Гьажиев,
хас мухбирибиз.
Суратда: ёлугъувну вакътиси.
Автор чыгъаргъан сурат.
