Хасавюрт районда ватандашланы, къурумланы пачалыкъ ва кёп тюрлю къуллукъларын кютюв булан машгъул болагъан центры (МФЦ) 2015-нчи йыл гюзде ачылды. Оьтген 4 йылны ичинде не ишлер этилингенни ва халкъланы талапларын кютмек учун МФЦ-де не имканлыкълар болдурулгъанны билмек учун, мен Дагъыстан МФЦ-ни бёлюгюню ёлбашчысыны заместители Индира АТАВОВА булан ёлукъдум.
Индира Атавова айтагъан кюйде, башлап адамлар янгы ачылгъан центргъа инамсыз къарай болгъан буса, артдагъы эки йылны ичинде гьал алышынгъан.
– Биз де, – дей ол, – ишибизни биринчи гюнлеринден башлап халкъны къуллукъларын кютювге тергевлю янашабыз. Пачалыкъ къуллукъланы «бир терезеден» алма бажарылагъанны англагъанда, бизге гелегенлени санаву артды, бизге янашыв да башгъа болду.
Гертиден де, «Мени документлерим» деп ат тагъылгъан центр –халкъланы ярлыкъларын, талапларын кютеген ер. Шону учун да мунда адамлар бир тюгюл, бары да документлени бирге алма геле. Бирдагъы онгайлыкъ – мунда гезигин гёзлеп тыгъылып турмай. Гьар гелген адам электрон гезик булан къабул этилине.
Центр кютеген ишлени айтсам, олар кёп. Яш тувдуму, пенсиягъа чыгъамысан, уьйлер алма сюемисен, яшны яшлар бавуна салма сюемисен, паспортунгну тас этдингми, гьатта фамилиянгны алышдырма сюемисен, гьали чи машин гьайдама берилген документни алышдырма сюе бусанг да, МФЦ-ден таба кютме бола. Шо къуллукъну МФЦ пропискасы къайда деп къарамай, шо вакътиде паспорту ва эсги шагьатнамасы ва медицина справка бар буса да таманлыкъ эте. Этген иши учун 2000 манат да тёлене.
Мунда адамлагъа онгайлыкъ болсун учун къуллукълар бир нече тюрлю къайдада кютюле: электрон гезик, енгилликлер булангъы гезик ва сайтгъа язылып, сонг да, тарыкъ болса, центрны къуллукъчусу арзагъа гёре адамны уьюне де барма бола. Эгер де адамгъа не документ тарыкъ буса да, ол арза берсе яда бизге бир керен гелсе бола. Къалгъан яны мунда этиле, демек, пачалыкъны янындан этилинеген къуллукъ адамны янындан артыкъ аварасыз этиле. Шолай этсе, арачылыкъ юрютюп акъча алагъанлар тая, коррупциягъа тогъас салына.
Бир затны айтып къояйым, мисал учун, бирев ишге тюше буса, огъар такъсырланмагъаны учун шагьатнама тарыкъ. Шону учун адам ич ишлени бёлюгюне барып турмай, МФЦ-ге бара, шо къуллукъ да аз заманны ичинде гьазирлеп бериле.
МФЦ-де бугюнлерде 400-ден де артыкъ къуллукъ кютюле. Шолай да, бир-бир иш къурумлар булан сёйлешивлер юрюлюп тура. Шо масъала чечилгенде, этеген къуллукълар дагъы да артажакъ. МФЦ-ни къуллукъчулары учун адамланы разилигин алмакъ, оланы инамлыгъын къазанмакъ биринчи ерге салына. Мунда ишлейген адамлар оьзлени билиминден къайры, барысы да тарыкъ курсланы да битдирген.
Эгер де савлай Дагъыстанда бары да МФЦ-лерде 1800 адам ишлей буса, Хасавюрт район МФЦ-де 55 адам бар. Шо центрны баш бинасы Хасавюртда ерлешген ва шунда 6 «терезе» ишлей, шолай «терезелер» районну 20 юртунда да бар эди. Гетген йыл дагъы да 2 «терезе» къошулгъан. Гьали МФЦ-ни бёлюклери Эндирей, Яхсай, Сивух, Солнечное, Кёстек, Янгы Кёстек, Нурадилово, Борагъангечив, Дзержинское, Темиравул, Новосельское, Янгы Гагатли, Боташюрт, Покровское, Тотурбийкъала, Къарланюрт, Муцалавул, Могилевское, Хамавюрт, Къуруш, Бамматюрт ва Советское юртларда ишлей. Шолар кёп ачылгъан сайын, этилеген ишлени санаву да арта.
Индира Атавова айтагъан кюйде, юртларда имканлыкълар болдурулса, шоланы санавун дагъы да артдырма бола. Эгер де центрны къуллукъчулары 2017-нчи йылда 79 минг 653 къуллукъ кютген буса, 2018-нчи йылда 113 мингге ювукъ болгъан. 2019-нчу йылда буса 132736 арза къабул этилинген ва шоланы 124 851-си кютюлген. Бара-бара центр этеген къуллукъларын дагъы да артдырмагъа имканлыкълар ахтара.
