Яшавлукъ шартлар яхшылашсын учун


        Дагъыстанны чёллюклерини чет, тав араларыны шартларында алдан берли яшавлукъ биналар, ёллар, кёпюрлер, булакълар къурув булан машгъул болагъанлагъа айрыча сый, гьюрмет этилип гелген. О гьакъда наслудан-наслугъа къужурлу хабарлар айтыла. Сыйлы касбуну есилерине гьалиги заманда да, асрулар боюнда топлангъан сынавдан дарс алып, юртланы, шагьарланы, орамланы арасындагъы байлавлукъланы беклешдирмек муратда иш гёрмек парздыр. Айланч буса да, ёл яхшы деген бизин ата-бабаларыбыз.


Республикабызда айрокъда артдагъы йылларда, ёлланы нечик уллу агьамияты бар экенни гьисапгъа алып, янгыртыв ишлер генг кюйде юрюле. Юрюшню низамын ёрукълашдырып, гьар тюрлю хатабалагьланы алдын алывгъа тергев гючленегени ра­йонларда, шагьарларда ачыкъ кюйде гёрюне. Айтагъаным, республиканы муниципал къурулувларыны арасындагъы ёллар йылдан-йылгъа ярашдырыла, яхшылаша ва гьар тюрлю ёлланы ба­гъыйлы янгы чакъырымлары къурулуп пайдаландырывгъа бериле. Шону булан янаша гьали Избербаш шагьарны ичинде йимик «Кавказ» деген халкъара байлавлукъланы дазуларын ачагъан уллу федерал ёлну генглешдиривге байлавлу ишлер де давам этилип тура.


Артдагъы вакътилерде «Ёлларда аманлыкъны таъмин этмек учун» деген пачалыкъ программада бизин регионну юртлары ва шагьарлары да ортакъчылыкъ эте. Шону булан бирче «Дагъыстан ва Дагъыстанны ёллары» деген агьамиятлы проект учун да ёлларда юрюшню низамын сакълавгъа байлавлу къурулуш ишлени оьтгеривню гьисапгъа алып, 2019-2021-нчи йыллагъа республика бюджетден таба айрыча ломай харж гёрсетилегени избербашлыланы яшавлукъ шартларын, къуллукъларын тындырыкълы кютмеге имканлыкъ берегени гьакъ зат.


Къаягент бойда ерлешген Избербаш шагьар бизин республикабызны шагьарларыны арасында гьалиги заманда гьар тюрлю яшавлукъ онгайлыкълар болдурувда бир къадар гёрмекли натижалагъа етишегени гьакъда айрыча эсгермеге тюше. Неге десегиз, алдагъы напчыланы посёлогуну кюрчюсюнде 1949-нчу йылда къурулгъан ва гьали оьзюнде 40 минг адам яшайгъан шагьар гьалиден бир нече йыл алда Россияда оьзюнде 100 мингге ювукъ адам яшайгъан шагьарланы арасында оьтгерилген конкурсунда алдынлы ерге ес болгъан эди.


Тек не этерсен, шагьарлыланы бары да къуллукълары кютюлеген кюйде етишмейген затлар да ёкъ тюгюл. Яшавлукъ ярлыкълар йылдан-йылгъа артып турагъаны ва айрокъда яз вакътилерде ичеген сув етишмейгени адамланы къазапландырып йибере.


– Бизин шагьар «Таза сув» деген пачалыкъ программада ортакъчылыкъ эте, – дей «Избербаш шагьар» деген муниципал къурулувуну башчысыны орунбасары Нариман Рабаданов. – Буссагьатгъы вакътиде КОР татавулдан арыкъ этип шагьаргъа къошум гьисапда сув гелтиривге байлавлу ишлер юрюлюп тура. Шону булан бирче ичеген сувну тазалайгъан имаратланы ясандырывгъа да тергев бериле.


Шагьар администрацияны башчылары аян этеген кюйде, бугюнлерде Избербаш шагьарда яшайгъанланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютювню агьамиятлы масъаласына тийишли тергев бакъдырыла. Шолайлыкъда, ноябр айны башларына таба мунда шагьарны яшавлукъ-коммунал хозяйствосу янгыртылып-ярашдырылып дегенлей, 89 процент даражагъа етишдирилип гюз-къыш айлагъа гьазир болгъан эди.


– Шагьарда къоллавчуланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын кютюв булан машгъул болагъан нече къурум бар? –деп сорадым.


–Избербашны яшавлукъ-коммунал хозяйствосунда шо тармакъда чалышагъан 8 къурум бар. Оланы 3-сю ТСЖ (товарищество собственников жилья) ва 5 УК (управляющая компания) къоллавчуланы яшавлукъ-коммунал къуллукъларын яшавгъа чыгъармакъ муратда чалыша.


– Эсгерилген къурумлар ярлыгъын кютеген кёп квартирлик уьйлер нече бар шагьарда?


– Шолай уллу кёп къабатлы уьйлени умуми санаву гьалиги заманда 178-ге етишген. Кёп квартирлик деп саналагъан 148 уьйлерде къоллавчуланы талапларын кютеген лап да уллу къурум «Коммуна» УК-а санала. Лап да гиччиси – ТСЖ «Доверие», ол бир уллу уьйде турагъан ватандашланы къуллукъларын кюте.


Тюзюн айтгъанда, шагьардагъы уллу кёп къабатлы уьйлерде яшай­гъанлар учун къышлавгъа гьазирлик гёрювде бир къадар четимликлер де къаршылашмай къалмай. Неге тюгюл де, уллу уьйлерде яшайгъан тайпалар капитал ремонтну фондуна тёленеген гьакъланы болжалларын йырагъаны саялы, бир-бирде ярашдырыв ишлени заманында ва тийишли кюйде юрютме бажарылмай къала. Шогъар байлавлу болуп шагьарда яшайгъан ватандашланы арасында англатыв ишлени оьтгеривге де тергевню артдырмаса болмай. Айтмагъа сюегеним, капитал ремонт учун уьй есилеринден алынагъан гьакъланы (взносы) судлагъа берип, такъсырлав булан ишни ахырына чыкъма четим. Шону республикабызны тахшагьары Магьачкъалада борчлагъа байлавлу тувулунгъан гьал да ачыкъ этип ташдыра. Миллиард манат борчлар топлангъаны саялы судгъа 3 минг билдирив этилген. Тек гьакъыкъатда 145 миллион манаты тюгюл къайтарылмагъан. Шолай кемчиликлеге ёл берилмесин учун, избербашлылагъа да дурус гьасил чыгъарса арив болур эди.


Избербаш шагьарда «Дагъыстан ва Дагъыстанны ёллары» ва шолай да «Шагьарда онгайлы яшавлукъ шартланы болдурмакъ учун» деген милли борч­ланы яшавгъа чыгъарывда тапшурувланы тергевден тюшюрмей гьаракат юрюлегени гёрюне. Шагьарны ичиндеги орамлар, абзар- майданчалары ярашдырылып, уллулагъа ва гиччилеге онгайлыкълар яратылагъаны эс этиле.


Биз уьстде де эсгерген кюйде, 2018-нчи йылда Дагъыстанны Башчысы Владимир Васильевни тапшурувуна гёре 2019-2021-нчи йыллагъа муниципал къурулувларында орамланы ва ёлланы ярашдырып, тийишли онгайлыкъланы болдурмакъ учун 770,8 миллион манатны оьлчевюнде субсидиялар токъташдырылгъан. Шо харжны 638 миллиону республикабызны 8 шагьарына ва къалгъаны 41 муниципал районлагъа тийдириле. Артдагъы 20 йылны ичинде республика бюджетден таба ёлланы ва орамланы ярашдырып тийишли онгайлыкъланы болдурмакъ учун Дагъыстанны муниципал къурулувларына шолай ломай харж биринчилей гёрсетилди.


Избербаш шагьар администрацияны прес-къуллугъу аянлашдырагъан кюйде, эсгерилген проектлени пайдаландырмакъ учун 2019-нчу йылда къабул этилинген хас къараргъа гёре «Ремонт автомобильных дорог общего пользования местного значения городского округа г. Избербаш Респуб­лики Дагестан на 2019- 2021 гг.» деген муниципал проект де «Дагъыстан ва Дагъыс­танны ёллары» деген респуб­лика оьлчевюндеги программагъа кюрчюленип къурулгъан.


Шагьарда онгайлы шартлар болдурув булан машгъул къурувчуланы токъташдырмакъ учун оьтгерилген конкурсну «ООО Абукъ» утгъан ва буссагьатгъы вакътиде эсгерилген ихтиярлары дазуландырылгъан жамиятны коллективи Избербашда къурулуш-къурашдырыв ишлени белгиленген гезигине гёре оьтгерип тура.


Яшырмагъа тарыкъ болмай, арт вакътилерде Избербаш шагьарда яшайгъан къоллавчуланы табии газ ягъарлыкъгъа бакъгъан якъдагъы талап­лары толу кюйде яшавгъа чы­гъарылмай, разисизликлени тувдура. Шону себеплери де башгъа-башгъа. Лап да аслусу – адамланы яшавлукъ гьажатларын кютеген къурумлар тёленеген гьакъланы толу кюйде жыйып узакъ заман топлангъан борчлар.

 

СУРАТЛАРДА: Избербаш шагьардан гёрюнюшлер.


Автор чыгъаргъан суратлар.

Авторизация
*
*
Регистрация
*
*
*
Согласны с условиями сайта?
Генерация пароля